Ο υποτιθέμενος τερματισμός της κατοχής του Ιράκ



Ο Michael Schwartz, συγγραφέας του «Πόλεμος χωρίς Λήξη: Ο πόλεμος του Ιράκ», έδωσε μια συνέντευξη στον Ashley Smith σχετικά με την ανακοίνωση της κυβέρνησης του Ομπάμα ότι αποσύρονται τα στρατεύματα των ΗΠΑ από το Ιράκ -και αποκαλύπτει ποια είναι τα πραγματικά σχέδια των ΗΠΑ για το Ιράκ.

Ο Πρόεδρος Obama ανακοίνωσε πρόσφατα ότι εκπληρώνει την υπόσχεσή του να αποσύρει τα στρατεύματα μάχης των ΗΠΑ από το Ιράκ. Έχουν όμως οι ΗΠΑ πραγματικά τερματίσει την κατοχή;

Επιφανειακά, έτσι φαίνονται να είναι τα πράγματα, αλλά στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ο Ομπάμα σκοπεύει να διατηρήσει 50.000 στρατιώτες στο Ιράκ μετά την υποτιθέμενη αποχώρηση των στρατευμάτων μάχης. Απλώς μετονομάζει αυτά τα εναπομείναντα στρατεύματα μάχης σε συμβούλους και εκπαιδευτές. Οι δυνάμεις που θα παραμείνουν, θα κάνουν ακριβώς αυτά που κάνουν από τότε που ξεκίνησε η κατοχή. Θα μάχονται, θα επιτίθενται σε διάφορα οχυρά των ανταρτών και θα επιχειρούν σε εναέριες επιδρομές, καθώς και σε επιδρομές με πυροβολικό και με τανκς.

Ενώ το επίπεδο της στρατιωτικής δραστηριότητας των ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά τα τελευταία δύο χρόνια, συνεχίζουν ακόμα να μάχονται και θα διατηρήσουν τη δυνατότητά τους να το κάνουν μετά την υποτιθέμενη απόσυρση. Δεδομένου ότι έχουν πολεμήσει πρόσφατα -και θα συνεχίσουν να πολεμούν και στο μέλλον- μαζί με τους στρατιώτες του Ιράκ, η αποστολή τους τώρα καθορίζεται ως «συμβουλευτική και εκπαιδευτική», έστω και αν ακόμα πολεμούν. Το μέγα ερώτημα είναι το τι θα συμβεί στο τέλος του επόμενου έτους, καθώς πλησιάζει η λήξη της προθεσμίας για την πλήρη αποχώρηση όλων των στρατευμάτων των ΗΠΑ, στην οποία συμφώνησαν και οι ΗΠΑ στο πλαίσιο της συμφωνίας SOFA με το Ιράκ.

Όπως είναι γνωστό, αποκρύπτεται το μέγεθος των υλικών, των εξοπλισμών και των στρατευμάτων που απομακρύνονται από το Ιράκ. Είναι προφανές ότι κατά το τελευταίο έτος σημειώθηκε μείωση του αριθμού των στρατιωτών κατά περίπου 70.000, οπότε ό,τι έχει απομείνει πλησιάζει τις 50.000. Το ερώτημα είναι αν ο αριθμός αυτός πράγματι θα μειωθεί στο μηδέν και τι είδους αμερικανική παρουσία θα παραμείνει στο Ιράκ.

Οι ΗΠΑ έχουν τριών ειδών ένοπλες δυνάμεις που θα χρησιμοποιήσουν για να αντικαταστήσουν τα στρατεύματα που έχουν αποσυρθεί. Πρώτον, ο αριθμός των ιδιωτών εργολάβων στο Ιράκ είναι πολύ υψηλός. Ο Jeremy Scahill, συγγραφέας του βιβλίου Blackwater, πρόσφατα υπολόγισε ότι υπάρχουν περίπου 150.000 εργολάβοι στο Ιράκ. Ένας μεγάλος αριθμός αυτών είναι ένοπλοι μισθοφόροι. Έτσι, οι ΗΠΑ έχουν στη χώρα μια αναπληρωματική ένοπλη δύναμη διαφορετική από τη στρατιωτική.

Δεύτερον, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει μια μικρή δική του στρατιωτική δύναμη. Έχουν γίνει δημόσιες δηλώσεις ότι πρόκειται να αυξηθεί αυτή η στρατιωτική δύναμη κατά ένα μεγάλο μέγεθος για την προστασία όλων των αμερικανών αμάχων στο Ιράκ. Το αμερικανικό υπουργείο έχει κάνει αίτηση να αναλάβει πέντε μεγάλες στρατιωτικές βάσεις που παραμένουν στο Ιράκ, καθεμία από τις οποίες μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 10.000 στρατιώτες.

Τρίτον, οι ΗΠΑ έχουν πλημμυρίσει το Ιράκ με πολίτες εργολάβους και γραφειοκράτες -αυτούς που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αποκαλούν «πολιτική παρουσία». Έχτισαν τη μεγαλύτερη πρεσβεία στην παγκόσμια ιστορία και σχεδιάζουν να την επεκτείνουν σε αρκετά σημαντικό βαθμό για να φιλοξενεί σχεδόν τους διπλάσιους από τους 1.000 διπλωμάτες που ο αρχικός της σχεδιασμός προβλέπει. Οι εν λόγω πολίτες θα αποτελέσουν μια πολύ σημαντική παρουσία για τις ΗΠΑ, διαφορετική από τη στρατιωτική, αλλά που παρ” όλα αυτά συνιστούν πίεση στους Ιρακινούς να συμμορφώνονται με τις πολιτικές των ΗΠΑ.

Αλλά ακόμη και με αυτά τα υποκατάστατα, η αμερικανική στρατιωτική ηγεσία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι αναμένει την τροποποίηση της συμφωνίας SOFA που θα επιτρέψει τη συνεχή αμερικανική στρατιωτική παρουσία. Το γεγονός ότι δεν απομακρύνονται οι πέντε μεγάλες βάσεις υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ περιμένουν να πετύχουν κάποιου είδους συμφωνίας για τη διατήρηση μιας σημαντικής στρατιωτικής δύναμης ώστε να ελέγχουν τη χώρα.

Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είναι αποφασισμένοι να το κάνουν, διότι η ιρακινή κυβέρνηση δεν έχει συμμορφωθεί με τις αμερικανικές επιθυμίες. Όταν το σημερινό πολιτικό αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί μετά τις εκλογές επιλυθεί, δεν πρέπει να περιμένουμε ότι η επόμενη κυβέρνηση του Ιράκ θα συμμορφωθεί περισσότερο. Ως εκ τούτου, οι ΗΠΑ θα χρειαστούν μια στρατιωτική δύναμη για να πειθαρχήσουν την ιρακινή κυβέρνηση.

Ποιός είναι ο χαρακτήρας και η λειτουργία των ιδιωτών εργολάβων που έχουν προσλάβει οι ΗΠΑ;

Είναι δύσκολο να δοθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα αυτών των εργολάβων, γιατί κάθε φορά που οι ΗΠΑ τους χρησιμοποιούν για διάφορες δουλειές και αποστολές, το αποτέλεσμα είναι απογοήτευση και αποτυχία. Οπότε αλλάζουν συνεχώς τον τρόπο που τους χρησιμοποιούν. Παρ’ όλα αυτά, μπορούμε να πάρουμε μια μερική εικόνα. Πολύ συχνά, όταν ακούμε για 150,00 ιδιώτες εργολάβους στο Ιράκ, θεωρούμε ότι όλοι είναι μισθοφόροι.

Ενώ οι ΗΠΑ έχουν προσλάβει ένα μεγάλο αριθμό τέτοιων ιδιωτών στρατιωτών, έχουν επίσης προσλάβει και πραγματικούς πολίτες. Πρόκειται για τους διαχειριστές, το προσωπικό στον τομέα των κατασκευών και άλλα είδη υπαλλήλων. Για παράδειγμα, όταν οι ΗΠΑ προσλαμβάνουν μια εταιρία για να κατασκευάσει κάτι, η εταιρεία θεωρείται ως ιδιώτης εργολάβος. Έτσι προσέλαβαν ένα τέτοιο πολιτικό εργολάβο για την κατασκευή ενός τεράστιου συγκροτήματος λίγο έξω από τη Βασόρα για την αποθήκευση των μηχανημάτων και τη φιλοξενία των διαφόρων εργοληπτών για την εξυπηρέτηση της λειτουργίας της πετρελαιοπηγής Ραμάλα (Ramallah). Είναι στο μέγεθος μιας μικρής πόλης, με σχεδόν μόνο αλλοδαπούς -ένα ευρω-αμερικανικό νησί στο Ιράκ.

Σε άλλα μέρη, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν εργολάβους για την κατασκευή δρόμων για τη διευκόλυνση της εξόρυξης πετρελαίου ή για τη μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων από το ένα μέρος στο άλλο. Σε άλλες περιπτώσεις, δημιουργούν εμπορικά κέντρα, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εργολάβοι.

Οι ΗΠΑ προσλαμβάνουν συχνά πολίτες εργολάβους για να επιβλέπουν στρατηγικούς τομείς της ιρακινής ζωής. Για παράδειγμα, οι Ιρανοί πρόσφατα έχτισαν ένα αεροδρόμιο στην Καρμπάλα που να επιτρέπει στους προσκυνητές να επισκεφθούν το Ιράκ. Οι ΗΠΑ προσέλαβαν αμερικανούς εργολάβους για να «συμβουλεύσουν» τους Ιρακινούς πώς να λειτουργήσουν το αεροδρόμιο. Σε μια άλλη περίπτωση, ένας Αμερικανός σύμβουλος είχε προσληφθεί για να «εκπαιδεύσει» τον υπουργό πετρελαίου του Ιράκ στις διαπραγματεύσεις με τις πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου.

Υπάρχει μια σκακιέρα από πολλά και διαφορετικά είδη δραστηριοτήτων, αλλά σε κάθε μία από αυτές τις καταστάσεις οι ΗΠΑ συναντούν προβλήματα. Υπάρχει πάντα αντίσταση. Στη Βασόρα, υπήρχε τεράστια αντίσταση από την τοπική κυβέρνηση ενάντια στη κατασκευή ενός τεράστιου αμερικάνικου συγκροτήματος. Η τοπική κυβέρνηση ήθελε να χρησιμοποιήσει την περιοχή, η οποία ήταν μια εγκαταλελειμμένη στρατιωτική βάση από την εποχή του Σαντάμ, για τη στέγαση όλων των προσφύγων με δημόσια έξοδα. Οι ΗΠΑ και η κυβέρνηση Μαλίκι παρέκαμψαν την τοπική κυβέρνηση, αφού οι υποδομές για την άντληση του πετρελαίου σημαίνουν περισσότερα γι’ αυτούς από τη στέγαση των προσφύγων. Ένα άλλο παράδειγμα της αντίστασης σε αυτούς τους εργολάβους αποτελεί ο μεγάλος αγώνας για το ποιοί θα εργαστούν στη βιομηχανία του πετρελαίου -Ιρακινοί ή διεθνείς εργολάβοι. Μέχρι στιγμής, οι Ιρακινοί εργάτες στον τομέα του πετρελαίου κατάφεραν να πάρουν τις χειρονακτικές θέσεις εργασίας, αλλά όχι θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, που έχουν καταληφθεί από ξένο προσωπικό στις πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες. Έτσι, η χρήση των ιδιωτών πολιτών εργολάβων είναι πολύπλοκη. Ουσιαστικά οι ΗΠΑ δημιουργούν ένα δίκτυο ελέγχου, διαχωρίζονται από την ιρακινή κοινωνία και δεν λογοδοτούν στην ιρακινή κυβέρνηση και τους ανθρώπους της, αλλά εισβάλουν στο Ιράκ με τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και ενσωματώνουν τη χώρα ως σύνολο στο παγκόσμιο σύστημα όπου οι ΗΠΑ κυριαρχούν.

Τι όμως σημαίνει η απόφαση του Ομπάμα για μερική απόσυρση των στρατευμάτων από το Ιράκ όσον αφορά στις φιλοδοξίες των ΗΠΑ να κυριαρχήσουν στην υπόλοιπη Μέση Ανατολή και τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου της;

Η κυβέρνηση Ομπάμα σίγουρα δεν έχει εγκαταλείψει τον στόχο για την ίδρυση μιας τέτοιας ηγεμονίας, αλλά έχει αλλάξει ορισμένες από τις τακτικές της. Έχει αναθεωρήσει τις πιο φιλόδοξες προσδοκίες των ΗΠΑ για το Ιράκ. Έχει εγκαταλείψει το σχέδιο του Μπους να μετατρέψει το Ιράκ σε έναν πιστό σύμμαχο των ΗΠΑ και του Ισραήλ και να το χρησιμοποιήσει για να επιτεθεί στο Ιράν. Όμως, κυβερνητικοί αξιωματούχοι εξακολουθούν να θέλουν να έχουν 50.000 στρατιώτες στο Ιράκ ως δύναμη κρούσης στη Μέση Ανατολή. Διατηρούν επίσης την επιθυμία, ίσως απεγνωσμένα, το Ιράκ να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του αμερικανικού ελέγχου επί της παραγωγής πετρελαίου της περιοχής της Μέσης Ανατολής.

Ωστόσο, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πραγματικές προκλήσεις, ακόμη και στην προσπάθειά τους να αναμορφώσουν εκ νέου την ιρακινή πετρελαϊκή βιομηχανία. Ο στόχος παραμένει η άντληση 12 εκατομμύριων βαρελιών ημερησίως από το Ιράκ, ώστε να σπάσει τον έλεγχο του ΟΠΕΚ πάνω στο διεθνές σύστημα πετρελαίου. Οι συμβάσεις του πετρελαίου, ειδικότερα, αποκαλύπτουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ. Ενώ οι ιδιωτικές πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις, οι μεγάλοι κερδισμένοι ήταν οι εθνικές εταιρείες πετρελαίου που ανήκουν ή ελέγχονται από διάφορες κυβερνήσεις.

Οι μεγαλύτεροι νικητές από όλους ήταν οι κινεζικές εθνικές εταιρείες πετρελαίου -κάτι για το οποίο οι ΗΠΑ δεν μπορούν να είναι ευχαριστημένες. Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να θεωρούν τις εταιρείες πετρελαίου το είδος του εργαλείου της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής που ήλπιζαν. Οι κινεζικές εταιρείες δεν πρόκειται να είναι απλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά οι ΗΠΑ ίσως να είναι σε θέση να σώσουν την κατάσταση. Φαίνεται ότι στις συμφωνίες μεταξύ των εταιριών, οι πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες αποτελούν τους κυρίαρχους εταίρους.

Οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να ξεπεράσουν τις δεσμεύσεις του υπουργού Πετρελαίου του Ιράκ, Hussain al-Shahristani, να τηρήσει τις συμφωνίες του ΟΠΕΚ. Αλλά τίποτα δεν είναι τετελεσμένο, ο Hussain μπορεί να εκδιωχθεί όταν μια νέα ιρακινή κυβέρνηση προκύψει στο μέλλον, και οι συμβάσεις του πετρελαίου μπορεί να αναθεωρηθούν. Οι συμβάσεις δεν έχουν εγκριθεί από το κοινοβούλιο και παραβιάζουν πολλών ειδών νόμων.

Μια νέα κυβέρνηση θα μπορούσε εύκολα να ακυρώσει τις συμβάσεις. Θα δούμε αν οι ΗΠΑ είναι σε θέση να δημιουργήσουν νέες με τους όρους τους και με βάση τα συμφέροντά τους. Όμως, οι πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου ανησυχούν ιδιαίτερα για την αστάθεια στο Ιράκ και, κατά συνέπεια, διστάζουν να επενδύσουν χρήματα στη βιομηχανία πετρελαίου του Ιράκ αυτήν την περίοδο.

Παρ’ όλα αυτά, η κυβερνητική πολιτική των ΗΠΑ ήταν συνεπής. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θέλουν μια βιομηχανία πετρελαίου που να διοικείται από ιδιωτικές, και όχι κρατικές εταιρείες ελεγχόμενες από την ιρακινή κυβέρνηση, που θα έχουν τη δυνατότητα να λάβουν την απόφαση σχετικά με το πόσο πετρέλαιο θα αντλείται από το Ιράκ. Θέλουν η λήψη των αποφάσεων να μην γίνεται από την ιρακινή κυβέρνηση. Με την ουσιαστική πρόσβαση των ΗΠΑ στους τεράστιους πετρελαϊκούς πόρους του Ιράκ με αυτόν τον τρόπο, θα πληγεί τελικά ο ΟΠΕΚ, ο οποίος δεν θα είναι σε θέση να καθορίζει τις τιμές και να ασκεί εξουσία. Αυτός ήταν πάντα ο στόχος των ΗΠΑ.

Τι σημαίνουν, όμως, οι δυσκολίες αυτές για την άσκηση της αμερικανικής εξουσίας στην περιοχή, ιδιαίτερα εναντίον του Ιράν;

Οι ΗΠΑ στην πραγματικότητα δεν ξέρουν τι θα κάνουν με το Ιράν. Φοβούνται το Ιράν ως μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη που θα μπορούσε να δημιουργήσει συμμαχίες με άλλες δυνάμεις στην περιοχή και διεθνώς. Το Ιράν θα μπορούσε να χαράξει μια ανεξάρτητη πορεία στη διαχείριση της πολιτικής και της οικονομίας του.

Το Ιράκ θα μπορούσε να γίνει μέλος αυτής της πορείας με τον ΟΠΕΚ ή με τη δημιουργία ενός πολιτικού και οικονομικού συμφώνου με το Ιράν. Οι δύο αυτές χώρες, τότε, μπορούν να ηγηθούν του ΟΠΕΚ ή να κάνουν συμμαχίες με άλλες δυνάμεις, όπως η Κίνα.

Λόγω της αποτυχίας των ΗΠΑ στο Ιράκ, το Ιράν επιδιώκει μια τέτοια στρατηγική με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ο Obama έχει χρησιμοποιήσει την εκστρατεία για να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως προπέτασμα καπνού για να αποτρέψει το Ιράν από το να συνεχίσει αυτή την πορεία και να γίνει μια ανεξάρτητη περιφερειακή δύναμη. Οι ΗΠΑ προσπαθούν συνεχώς να σταματήσουν την άνοδο του Ιράν.

Θεωρούμε ότι είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι οι νέες κυρώσεις κατά του Ιράν είχαν αποτέλεσμα. Ωστόσο, ο καθένας συνειδητοποιεί ότι είναι αδύνατο οι κυρώσεις να έχουν άμεσα σοβαρές επιπτώσεις στο Ιράν. Η κυβέρνηση Obama προσπαθεί απελπισμένα ώστε να φανεί ότι η πολιτική της αποδίδει, όταν, στην πραγματικότητα, η πολιτική της παραπαίει.

Στην πραγματικότητα, σχεδόν οτιδήποτε έχουν κάνει οι ΗΠΑ ενίσχυσε το Ιράν. Επιπλέον, έχουν αφήσει χώρο για τη σταθεροποίηση των σχέσεων μεταξύ Κίνας και Ιράν. Το γεγονός ότι οι Κινέζοι συνεργάζονται με το Ιράν σε τρία ή τέσσερα διαφορετικά επίπεδα ενίσχυσε αποτελεσματικά το Ιράν. Οι ΗΠΑ δεν έχουν πολλές πιθανότητες να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο του Ιράν. Στο πλαίσιο αυτό, είναι τρομακτικές οι αμερικανικές στρατιωτικές επιδείξεις ισχύος και δεν πρέπει να αποκλείεται και η πιθανότητα κάποιου είδους επίθεσης κατά του Ιράν.

Μια πιθανότητα είναι το Ισραήλ να επιτεθεί στο Ιράν, οπότε το Ιράν θα επιτεθεί κατά του Ισραήλ για αντίποινα και οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν τη σύγκρουση για να δικαιολογήσουν μια εναέρια επίθεση -μια ακόμα στρατιωτική επίθεση του είδους «σοκ και δέος». Πρόκειται για ένα τρομακτικό σενάριο, επειδή εκατομμύρια άνθρωποι θα υποστούν τις συνέπειες. Ωστόσο, δεν νομίζουμε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα σκοπεύει πραγματικά να ξεκινήσει μια τέτοια επίθεση ή να εγκρίνει μια επίθεση του Ισραήλ. Θα ήταν μια καταστροφή.

Στα τελευταία εννέα χρόνια, οι ΗΠΑ έχουν αποτύχει στην προσπάθεια να αναμορφώσουν τη Μέση Ανατολή με βάση τα συμφέροντά τους. Παρ’ όλα αυτά, αρνούνται να αναπτύξουν μια νέα στρατηγική που θα μπορούσε να είναι πιο ανθρώπινη. Οι κυρίαρχοι στόχοι τους παραμένουν οι ίδιοι: ο Ομπάμα και οι πολιτικοί σύμβουλοί του έχουν ως στόχο να μετατρέψουν τη Μέση Ανατολή σε ένα καπιταλιστικό παράδεισο ενταγμένο στην παγκόσμια οικονομία και, το σημαντικότερο, συμπληρωματικό των αμερικανικών συμφερόντων. Φυσικά, χρησιμοποιούν διαφορετική γλώσσα γι’ αυτό και, αρκετά συχνά, ρητορικές υπεκφυγές, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι στοχεύουν ακόμα στον ίδιο ιμπεριαλιστικό στόχο.

Η μετάφραση έγινε από την Μαριάννα Ξ.

Category: Χωρίς κατηγορία