Εκτυπώστε το
Ποδόσφαιρο: ένας αγαπητός φίλος του καπιταλισμού
Το κείμενο που ακολουθεί είναι του Terry Eagleton. Στο κείμενο αυτό απάντησε, εκφράζοντας τον αντίλογό του, ο Dave Zirin το κείμενο του οποίου θα δημοσιεύσουμε την Πέμπτη.
Η μετάφραση έγινε από την Μαριάννα Ξ.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο αποτελεί ένα άλλο εμπόδιο για οποιαδήποτε ριζική αλλαγή. Το ποδόσφαιρο είναι πλέον το όπιο του λαού. Αν η κυβέρνηση Cameron αποτελεί κακά μαντάτα για εκείνους που επιδιώκουν ριζικές αλλαγές, το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι ακόμη χειρότερο. Μας υπενθυμίζει αυτό που θα μπορεί ακόμα να συγκρατήσει τέτοιου είδους αλλαγές, πολύ καιρό αφότου θα έχει πεθάνει η σημερινή κυβερνητική συμμαχία. Αν κάθε δεξιό thinktank σκεφτόταν ένα τρόπο για να αποσπάσει την προσοχή του πληθυσμού από την πολιτική αδικία και να τους αποζημιώσει για μια ζωή σκληρής δουλειάς, η λύση σε κάθε περίπτωση θα είναι η ίδια: το ποδόσφαιρο. Δεν υπάρχει ωραιότερος τρόπος επίλυσης των προβλημάτων του καπιταλισμού, με εξαίρεση το σοσιαλισμό. Και στη μάχη μεταξύ τους, το ποδόσφαιρο είναι έτη φωτός μπροστά.
Οι σύγχρονες κοινωνίες αρνούνται στους άνδρες και τις γυναίκες την εμπειρία της αλληλεγγύης, την οποία παρέχει το ποδόσφαιρο, μέχρι το σημείο του συλλογικού παραληρήματος. Μπορεί οι περισσότεροι μηχανικοί αυτοκινήτων και οι βοηθοί καταστημάτων να αισθάνονται αποκλεισμένοι από την υψηλή κουλτούρα, αλλά μία φορά την εβδομάδα γίνοναι μάρτυρες μεγαλοπρεπών καλλιτεχνικών επιδείξεων από ανθρώπους, για τους οποίους η λέξη ιδιοφυΐα μερικές φορές δεν είναι απλώς μια απάτη. Όπως ένα συγκρότημα τζαζ ή μια θεατρική ομάδα, το ποδόσφαιρο συνδυάζει το εντυπωσιακό ατομικό ταλέντο με τη μη εγωιστική ομαδική δουλειά, επιλύοντας έτσι ένα πρόβλημα για το οποίο οι κοινωνιολόγοι έχουν προσπαθήσει πάρα πολύ. Η συνεργασία και ο ανταγωνισμός ισορροπούν πολύ έξυπνα. Η τυφλή αφοσίωση και ο φονικός ανταγωνισμός ικανοποιούν μερικά από τα πιο ισχυρά εξελικτικά ένστικτά μας.
Το παιχνίδι συνδυάζει επίσης τη μαγική αίγλη με την κανονικότητα σε μια λεπτή αναλογία: οι παίκτες λατρεύονται σαν ήρωες, αλλά ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι ότι αποτελούν τα alter ego μας και θα μπορούσε εύκολα ο καθένας απο εμάς να ήταν στη θέση τους. Μόνο ο Θεός συνδυάζει την οικειότητα και την ετερότητα με αυτόν τον τρόπο και έχει από καιρό ξεπεραστεί σε αριθμό οπαδών από το άλλο αδιαίρετο Ένα, τον José Mourinho.
Σε μια ήρεμη κοινωνική κατάσταση, απογυμνωμένη από τελετές και συμβολισμούς, το ποδόσφαιρο μπορεί να εμπλουτίσει αισθητικά τις ζωές ανθρώπων για τους οποίους ο Rimbaud είναι ένας κινηματογραφικός υπεραθλητής. Ο αθλητισμός είναι θέαμα, αλλά, αντί να αναμιγνύονται χρώματα, ενθαρύνεται η έντονη συμμετοχή των θεατών. Οι άνδρες και οι γυναίκες, των οποίων οι δουλειές δεν έχουν πνευματικές απαιτήσεις, μπορούν να επιδείξουν εκπληκτική ευρυμάθεια, όταν περιγράφουν το ιστορικό ενός παιχνιδιού ή όταν αναλύουν ατομικές δεξιότητες. Οι παμπ και τα σταντ γεμίζουν συζητήσεις αντάξιες της αρχαίας ελληνικής αγοράς. Όπως το θέατρο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, έτσι και το παιχνίδι μετατρέπει απλούς ανθρώπους σε ειδικούς.
Αυτή η έντονη αίσθηση της παράδοσης έρχεται σε αντίθεση με την ιστορική αμνησία του μεταμοντέρνου πολιτισμού, για τον οποίο όλα όσα συνέβησαν μέχρι και 10 λεπτά πριν, πρέπει να απορριφθούν ως αντίκες. Υπάρχει ακόμη ένα σοφό στοιχείο που σχετίζεται με το φύλο, καθώς οι παίκτες συνδυάζουν τη δύναμη του παλαιστή με τη χάρη μιας μπαλαρίνας. Το ποδόσφαιρο προσφέρει στους οπαδούς του την ομορφιά, το δράμα, τη σύγκρουση, την τελετή, το καρναβάλι και το περίεργο σημείο της τραγωδίας, για να μην αναφέρω την ευκαιρία να ταξιδέψουν στην Αφρική και να επιστρέψουν χωρίς να σηκωθούν από τον καναπέ τους. Όπως οποιαδήποτε αυστηρό θρησκευτικό δόγμα, το παιχνίδι καθορίζει τι θα φορέσεις, με ποιούς θα συναναστραφείς, τι ύμνους θα τραγουδήσεις και ποιό ιερό της μεταφυσικής αλήθειας θα προσκινήσεις. Μαζί με την τηλεόραση, είναι η υπέρτατη λύση στο πανάρχαιο δίλημμα των πολιτικών αφεντικών μας: τι πρέπει να κάνουμε με αυτούς όταν δεν εργάζονται;
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, το λαϊκό καρναβάλι σε όλη την Ευρώπη, παρείχε στους κοινούς θνητούς μια δικλείδα ασφαλείας για τα ανατρεπτικά συναισθήματα -που μιαίνουν θρησκευτικές εικόνες και κοροϊδεύουν τους άρχοντες και αφέντες τους- και θα μπορούσε να είναι μία γνήσια αναρχική υπόθεση, μια πρόγευση από μια αταξική κοινωνία.
Αντίθετα, με το ποδόσφαιρο, μπορεί βέβαια να υπάρχουν ξεσπάσματα θυμωμένου λαϊκισμού, καθώς οι οπαδοί εξεγείρονται ενάντια στις παχιές αγελαδες των εταιριών, που καταπατούν τους συνδέσμους τους. Αλλά κατά μεγάλο ποσοστό το ποδόσφαιρο σήμερα είναι το όπιο του λαού, για να μην μιλήσουμε για κοκαΐνη. Την εικόνα του προς τα έξω εικονογραφεί ο άψογα Συντηρητικός, δουλικά κομφορμιστής Μπέκαμ. Οι Κόκκινοι [φίλαθλοι της Liverpool] δεν είναι πλέον οι Μπολσεβίκοι. Κανείς που να θέλει να φέρει την πολιτική αλλαγή δεν μπορεί να αρνηθεί το γεγονός ότι το παιχνίδι θα πρέπει να καταργηθεί. Και όποια πολιτική δύναμη το προσπαθήσει θα έχει τόσο πιθανότητα να κατακτήσει την εξουσία, όση η Oprah Winfrey να γίνει διευθύνων σύμβουλος της BP.
Category: Χωρίς κατηγορία
Genika to na exeis ena aithma katarghshs tou podosfairou prokeimenou na mporeseis na epituxeis thn politikh allagh pou theleis to vriskw ligo epipoleo kai mh pragmatopoihsimo thn sugkekrimenh toulaxiston xronikh periodo.Dhladh to na thewreis oti legwntas ston kosmo oti prepei na katarghsoume to podosfairo giati apotelei mhxanismo epiviwshs kai anaptu3hs tou kapitalismou einai ena aithma katholou geiwmeno me tis mazes pou to parakolouthoun.To na provaleis ena tetoio aithma to mono pou petixaineis einai na parameneis grafikos xwris na mporeis na antilhftheis me poio pragmatika tropo tha boreseis na proseggiseis ton aplo anthrwpo kai na ton fereis konta sthn artistera.Gia poio logo den xrhsimopoieis an thes to podosfairo ws meso propagandishs kai prow8hshs ths politikhs sou?
To na fereis thn politikh paremvash kai mesa sto xwro tou podosfairou apotelei an thes ena prwto vhma sthn politikh auth allagh.O aplos poliths(an thelete o poliths pou anhkei sthn ergatikh ta3h)dn exei oute to xrono alla oute thn diathesh na asxolhsei me ta politika drwmena alla oute me tis proptikes pou dinei h aristera.To posfairo an thelete einai ekeino pou ton kanei na efeugei apo to kathhmerino agxos ths ergasias tou.Etsi antilamvanomaste oti to podosfairo stis meres mas,dusthxws h eutyxws,exei megaluterh aphxhsh apo ena vivlio tou Mar3.To mono pou boreis na antiparatheseis edw einai mono mia politikh paremvash sto ghpedo h stous xwrous sunathrhshs tetoiwn gegonotwn ta opoia einai geiomena kai antilhpta stis mazes.To na katevaseis ana pano to opoio tha katadikazei ton ratsismo,thn katastolh ths astunomia akoma kai ta ekastote politika gegonota ths periodou apotelei to prwto vhma.To na mhn afhsoun oi opadoi na uparxoun kameres sto ghpedo apotelei mia nikh h opoia borei na proxwrhsei kai na ginei mia nikh sto na mhn uparxoune kameres stous dromous.To na uparxoun pano pou na umnoune thn e3egersh tou dekemvrh(opws kai egine) apotelei ena eidos prwths epafhs me thn aristera.
En katakleidi,to na poume san aristera na katarghthei to podosfiaro einai ena aithma katholou geimeno ston aplo kosmo.Emeis san aristera to mono pou mporoumr na kanoume einai xrhsimopoihsoume to podosfairo ws meso propagandishs kai politikhs epathis(opoia ki an einai auth)me thn aristera.Prepei na antilhfthoume oti to podosfairo apotelei mia pragmatikothta sthn koinwnia mas.To na to katadikazoume san fainomeno mas apomakrunei apo ton kosmo pragma pou den theloume.To ghpedo kai genikotera oi xwroi autoi sunathrhshs twn podosfairofilwn apoteloun kommati ths koinwnias pragma to opoio prepei na to ekmetalleuomaste kai oxi na to katadikazoume.
Από το » Η δημοκρατία, ιστορία μιας ιδεολογίας» του Λουτσιάνο Κάνφορα, εκδ. Μεταίχμιο, σ. 427-428: «Με την αδιαμφισβήτητη δύναμη της ιδεολογίας του πλούτου (θεωρεί τα ΜΜΕ ως ένα κολοσσιαίο όχημα της ιδεολογίας του πλούτου, της λατρείας του πλούτου)συνδέονται και άλλοι μαζικοί μύθοι: οι «μεγάλοι μύθοι των αναλφάβητων», χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των οποίων είναι ίσως τα σπορ, που αποτελούν πια, και όχι τυχαία, παράγοντα άμεσα πολιτικό, πέρα από μοναδική ευκαιρία για αυθόρμητη κινητοποίηση των μαζών. Η λατρεία του πλούτου, (στην οποια εμπίπτουν και οι αθλητικοί μύθοι) δημιούργησε – και ίσως αυτή είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της – την τέλεια δημαγωγική κοινωνία. Η εκχυδαιστική χειραγώγηση των μαζών είναι η νέα μορφή του «δημαγωγικού λόγου». Την ώρα ακριβώς που μοιάζει να ευνοεί, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τον μαζικό αναλφαβητισμό, παράγει – το παράδοξο είναι μόνο επιφανειακό – ένα χαμηλό πολιτιστικό επίπεδο και μια γενική άμβλυνση της κριτικής ικανότητας…»Εγώ να προσθέσω πως αυτό το ποδόσφαιρο, το άκρως εμπορευματοποιημένο και γκλαμουράτο – δεν μιλάμε για μια παρέα που κλωτσάει μια μπάλα στην αλάνα – έχει συγκεκριμένο target group: τους άντρες, καθώς θεωρείται παραδοσιακά αντρική ενασχόληση, δείγμα ανδρισμού και εκτός των άλλων καλλιεργεί τον ρατσισμό και το μίσος μεταξύ των δύο φύλων, καθώς βάζει στεγανά στην πρόσβση στο παιχνίδι στα κορίτσια, ή τα χαρακτηρίζει με ένα τρόπο ανάλογα αν συμμετέχουν ή όχι, δημιουργεί αποβλακωτικά πρότυπα στα πιτσιρίκια – ο ωραίος με τις μοντέλες γκόμενες και τα ακριβά αυτοκίνητα – και προκαθορίζει τέτοιου τύπου ρόλους για τα δύο φύλα.