Hunger Games



Ο πλούσιος κόσμος προκαλεί τους λιμούς που ισχυρίζεται ότι προλαμβάνει

του George Monbiot

Δεν κατηγορώ τον Μοου Φάρα, τον Πελέ και τον Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ, πού στήθηκαν, μες στις αγκαλιές και τα χαμόγελα, έξω από την Ντάουνινγκ Στρητ (πρωθυπουργική κατοικία στο Λονδίνο) για να φωτογραφηθούν στη συνδιάσκεψη κορυφής κατά της πείνας που διοργανώνει ο πρωθυπουργός (1). Ίσως να αγνοούσαν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνταν για να προωθήσουν την επιχειρηματική και πατερναλιστική προσέγγισή του (του πρωθυπουργού) για την εξωτερική οικονομική βοήθεια. Ίσως να αγνοούσαν επίσης το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας στο οποίο αυτός πρωτοστατεί. Ίσως και ο ίδιος ο Κάμερον το αγνοεί.

Πιθανότατα θα έχετε ως τώρα ακούσει για το λιμό που αναπτύσσεται στην περιοχή Σάχελ της δυτικής Αφρικής. Οι κακές σοδειές και οι υψηλές τιμές των τροφίμων απειλούν τη ζωή περίπου 18 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η τιμή των τροφίμων παγκοσμίως είναι πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω, ως αποτέλεσμα των χαμηλών αποδόσεων των καλλιεργειών στις Ηνωμένες Πολιτείες, που προκλήθηκαν από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 50 ετών. Οι τιμές των σιτηρών διεθνώς, ως αποτέλεσμα αυτής της καταστροφής, ανέβηκαν 17% τον περασμένο μήνα(2).

Έχουμε υπάρξει μέχρι σήμερα επιφυλακτικοί στο να αποδώσουμε τέτοια συμβάντα στην κλιματική αλλαγή: ίσως υπέρμετρα επιφυλακτικοί. Μια νέα μελέτη από τον Τζέιμς Χάνσεν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Γκόνταρντ της ΝΑΣΑ, δείχνει ότι έχει συντελεσθεί θεαματική αύξηση στη συχνότητα των εξαιρετικά ζεστών καλοκαιριών (3). Μεταξύ 1951 και 1980, αυτή η εξέλιξη επηρέαζε το 0,1 – 0,2% της χερσαίας επιφάνειας του πλανήτη κάθε χρόνο. Τώρα επηρεάζει κατά μέσο όρο το 10%. Ο Χάνσεν εξηγεί ότι «οι πιθανότητες να προκάλεσε η φυσική μεταβλητότητα αυτές τις ακραίες μεταβολές είναι μηδαμινές, εξωφρενικά μικρές» (4).  Τόσο οι ξηρασίες στο Σάχελ όσο και οι αποτυχίες των καλλιεργειών στις ΗΠΑ είναι πιθανό να είναι το αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.

Αυτή ωστόσο δεν είναι η μόνη έννοια υπό την οποία η χρήση καυσίμων από τον δυτικό κόσμο γίνεται αιτία να λιμοκτονήσουν οι φτωχοί. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι κυβερνήσεις έχουν επιλέξει να αναπτύξουν μια θεραπεία τόσο κακή όσο η ίδια η ασθένεια. Παρά τα συντριπτικά στοιχεία που καταδεικνύουν τη ζημιά που προκαλεί η πολιτική τους, κανένας από αυτούς δεν είναι διατεθειμένος να αλλάξει πορεία.

Τα βιοκαύσιμα είναι τα μέσα με τα οποία οι κυβερνήσεις στον ανεπτυγμένο κόσμο αποφύγουν τις δύσκολες επιλογές. Αντί να ανεβάσουν τα στάνταρντ οικονομίας καυσίμου όσο το επιτρέπει η τεχνολογία, αντί να προωθήσουν τη μετάβαση από την οδήγηση στις δημόσιες συγκοινωνίες, το περπάτημα και το ποδήλατο, αντί να επιμείνουν στον καλύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό ώστε να μειωθεί η ανάγκη για μετακίνηση, έχουν επιλέξει να ανταλλάξουν την άγρια υπερκατανάλωση πετρελαίου για την άγρια υπερκατανάλωση καυσίμου που παράγεται από καλλιέργειες. Κανείς δεν πρέπει να οδηγεί λιγότερο ή να κατασκευάσει ένα καλύτερο αυτοκίνητο: τα πάντα παραμένουν ίδια εκτός από την προέλευση του καυσίμου. Το αποτέλεσμα είναι ένας ανταγωνισμός μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων καταναλωτών του κόσμου, ένας διαγωνισμός μεταξύ υπερκατανάλωσης και επιβίωσης. Δεν υπήρξε ποτέ καμία αμφιβολία για το ποια πλευρά θα κερδίσει.

Ωρύομαι για το συγκεκριμένο ζήτημα από το 2004 (5) και όλα αυτά για τα οποία προειδοποίησα έχουν συμβεί. Αμφότερες οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν θέσει στόχους και έχουν καθιερώσει γενναιόδωρα οικονομικά κίνητρα για τη χρήση βιοκαυσίμων. Τα αποτελέσματα είναι μια καταστροφή για τους ανθρώπους και τον πλανήτη.

Ήδη το 40% της αμερικανικής παραγωγής καλαμποκιού (αραβοσίτου) χρησιμοποιείται για να τροφοδοτεί αυτοκίνητα (6). Το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί το τρέχον έτος, ως αποτέλεσμα της μικρότερης συγκομιδής. Παρόλο που η αγορά βιοντίζελ περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει ήδη καταλάβει το επτά τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής φυτικών ελαίων (7). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραδέχεται ότι ο στόχος της (10% των προοριζόμενων για μεταφορές καυσίμων έως το 2020), θα αυξήσει τις τιμές των δημητριακών διεθνώς μεταξύ 3 και 6% (8). Η Oxfam (σ.μ.: διεθνής συνομοσπονδία οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο ζήτημα της εξάλειψης της φτώχιας και της πείνας) εκτιμά ότι με κάθε αύξηση κατά 1% των τιμών των τροφίμων, ακόμα 16 εκατομμύρια άνθρωποι οδηγούνται στην πείνα (9).

Μέχρι το 2021, ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι, το 14% του αραβοσίτου και των άλλων δευτερευόντων σιτηρών, το 16% των φυτικών ελαίων και το 34% των ζαχαροκάλαμων διεθνώς θα χρησιμοποιείται για να κάνει τους ανθρώπους στα «καυσιμοφάγα» έθνη να νιώθουν καλύτερα με τους εαυτούς τους (10). Η ζήτηση για βιοκαύσιμα, αναφέρει, θα καλυφθεί, εν μέρει μέσω της αύξησης στην παραγωγής, εν μέρει μέσω της «μείωσης στην κατανάλωση από τον άνθρωπο» (11). Οι φτωχοί θα λιμοκτονούν για να μπορούν οι πλούσιοι να οδηγούν.

Η ζήτηση του ανεπτυγμένου κόσμου για βιοκαύσιμα προκαλεί ήδη μια παγκόσμια αρπαγή γης. Η Action Aid εκτιμά ότι ευρωπαϊκές εταιρίες έχουν ήδη κατασχέσει πέντε εκατομμύρια εκτάρια αγροτικής γης – μια έκταση γης εφάμιλλη αυτής της Δανίας – σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου για τη βιομηχανική παραγωγή βιοκαυσίμων (12). Οι μικροκαλλιεργητές, που καλλιεργούν τρόφιμα για τους εαυτούς τους και τις τοπικές αγορές, έχουν πεταχτεί έξω από τα χωράφια τους και οδηγηθεί στην απορία. Τα τροπικά δάση, οι σαβάνες και τα λιβάδια έχουν εκχερσωθεί για να εγκατασταθούν μονάδες αυτών που η βιομηχανία επιμένει να αποκαλεί «πράσινα καύσιμα».

Λαμβανομένων υπ’ όψη των επιπτώσεων από την εκχέρσωση γης, καθώς και της χρήσης των αζωτούχων λιπασμάτων, τα βιοκαύσιμα παράγουν περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από ό, τι τα ορυκτά καύσιμα (13,14,15). Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο ισχυρίζεται ότι τα μισά βιοκαύσιμα που πωλούνται εκεί πληρούν τα κριτήρια αειφορίας του, λύνει το πρόβλημα αυτό με το να εξαιρεί τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τις αλλαγές στη χρήση γης (16). Ως εκ τούτου, τα κριτήρια αειφορίας του είναι άνευ αξίας.

Ακόμα και τα βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς, που παράγονται από απόβλητα των καλλιεργειών ή από ξύλο, είναι μια περιβαλλοντική καταστροφή, είτε επειδή επεκτείνουν την καλλιεργούμενη έκταση είτε επειδή απομακρύνουν το άχυρο και την ταγή, που προστατεύουν το χώμα από τη διάβρωση και κρατούν τον άνθρακα και τις θρεπτικές ουσίες μέσα στο έδαφος. Ο συνδυασμός των πρώτης και δεύτερης γενιάς βιοκαυσίμων – που ενθαρρύνει τους αγρότες να οργώσουν (και) τις χορτολιβαδικές εκτάσεις αφήνοντας έτσι το έδαφος γυμνό – και των θερμών καλοκαιριών θα μπορούσε να δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες για ένα νέο dust bowl (σ.μ : φαινόμενο που εμφανίστηκε στις ΗΠΑ και στον Καναδά την δεκαετία του ’30 και χαρακτηριζόταν από ισχυρές αμμοθύελλες και εκτεταμένη ξηρασία, προκαλώντας τεράστια οικολογική καταστροφή).

Η κυβέρνησή μας (σ.μ.: του Ηνωμένου Βασιλείου) τα γνωρίζει όλα αυτά. Μια από τις δικές της μελέτες δείχνουν ότι εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση σταματούσε την παραγωγή βιοκαυσίμων, η ποσότητα των φυτικών ελαίων που θα εξήγαγε στις διεθνείς αγορές θα αυξανόταν κατά 20% και το ποσό του σιταριού κατά 33%, μειώνοντας έτσι τις τιμές διεθνώς (17).

Κατά τις ετοιμασίες για τη συνδιάσκεψη κορυφής κατά της πείνας που διοργανώνει ο πρωθυπουργός την Κυριακή, το Τμήμα Διεθνούς Ανάπτυξης (σ.μ: κυβερνητική διυπουργική επιτροπή που ασχολείται με την καταπολέμηση της φτώχιας διεθνώς) υποστήριξε ότι, με την αύξηση του πληθυσμού, «το σύστημα παραγωγής τροφίμων θα πρέπει να αναμορφωθεί ριζικά, όχι μόνο για να παράγει περισσότερα τρόφιμα, αλλά να τα παράγει βιώσιμα και δίκαια ώστε να διασφαλιστεί ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι θα έχουν την πρόσβαση σε τρόφιμα που χρειάζονται» (18). Ωστόσο, μια άλλη κυβερνητική επιτροπή – αυτή των μεταφορών – υπερηφανεύεται στην ιστοσελίδα της ότι, χάρη στις πολιτικές της, οι οδηγοί σε αυτή τη χώρα έχουν χρησιμοποιήσει έως τώρα 4,4 δισεκατομμύρια λίτρα βιοκαυσίμων (19). Από αυτά το 30% παρήχθη από ανακυκλωμένο μαγειρικό λάδι. Το υπόλοιπο αποτελείται από 3 δισεκατομμύρια λίτρα ενέργειας προερχόμενης από προϊόντα διύλισης, που αρπάχτηκε μέσα από τα στόματα των ανθρώπων που ο David Cameron υποστηρίζει ότι βοηθά.

Μερικοί από εκείνους στους οποίους η κυβέρνηση επεκτείνει τώρα τις “επισιτιστικές παρεμβάσεις” της μπορεί να έχουν οδηγηθεί στη λιμοκτονία από τις δικές της πολιτικές. Μέσα από αυτό, αλλά και με άλλους τρόπους, ο Ντέιβιντ Κάμερον, με την ακούσια υποστήριξη των διαφόρων ηρώων του αθλητισμού, προσφέρει φιλανθρωπία, όχι δικαιοσύνη. Και αυτό δεν είναι βάση για την απελευθέρωση των φτωχών.

Μετάφραση: Κωνσταντίνος Σπηλιακόπουλος

Δημοσιεύτηκε στον “Guardian“ στις 14 Αυγούστου 2012

Πηγή: www.monbiot.com

Παραπομπές:

1. http://www.number10.gov.uk/news/sport-stars-get-behind-olympic-hunger-summit/

2. http://www.fao.org/worldfoodsituation/wfs-home/foodpricesindex/en/

3. James Hansen, Makiko Satoa, Reto Ruedy, 2012. Perception of climate change. Proceedings of the National Academy of Sciences, in press. http://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1204/1204.1286.pdf

4. http://www.washingtonpost.com/opinions/climate-change-is-here–and-worse-than-we-thought/2012/08/03/6ae604c2-dd90-11e1-8e43-4a3c4375504a_story.html?hpid=z3

5. http://www.monbiot.com/2004/11/23/feeding-cars-not-people/

6. OECD and UNFAO, 2012. Agricultural Outlook, 2012-2021.

http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/agriculture-and-food/oecd-fao-agricultural-outlook-2012_agr_outlook-2012-en

7. Alessandro Flammini, October 2008. Biofuels and the underlying causes of high food prices. UN Food and Agriculture Organisation. http://bit.ly/P7V1Zt

8. Mariann Fischer Boel, European Commissioner for Agriculture and Rural Development, 13th March 2008. Biofuels: not a magic wand, but a valuable policy tool. Speech to the 2008 World Biofuels Markets Congress. http://bit.ly/MTPDdZ

9. R.Bailey, 2008. Response of Oxfam GB to the Gallagher Review. Oxfam. Cited by ActionAid, 2010. Meals per Gallon: the impact of industrial biofuels on people and global hunger. http://www.actionaid.org.uk/doc_lib/meals_per_gallon_final.pdf

10. OECD and UNFAO, 2012. Agricultural Outlook, 2012-2021.

http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/agriculture-and-food/oecd-fao-agricultural-outlook-2012_agr_outlook-2012-en

11. as above

12. ActionAid, 2010. Meals per Gallon: the impact of industrial biofuels on people and global hunger. http://www.actionaid.org.uk/doc_lib/meals_per_gallon_final.pdf

13. PJ Crutzen, AR Mosier, KA Smith and W Winiwarter, 1 August 2007. N2O release from agro-biofuel production negates global warming reduction by replacing fossil fuels. Atmospheric Chemistry and Physics Discussions 7, pp11191–11205. http://www.atmos-chem-phys-discuss.net/7/11191/2007/acpd-7-11191-2007.pdf

14. Joseph Fargione, Jason Hill, David Tilman, Stephen Polasky, Peter Hawthorne, 7th February 2008. Land Clearing and the Biofuel Carbon Debt. Science. Doi 10.1126/science.1152747.

15. Timothy Searchinger, Ralph Heimlich, R. A. Houghton, Fengxia Dong, Amani Elobeid, Jacinto Fabiosa, Simla Tokgoz, Dermot Hayes, Tun-Hsiang Yu, 7th February 2008. Use of U.S. Croplands for Biofuels Increases Greenhouse Gases Through Emissions from Land Use Change . Science. Doi 10.1126/science.1151861.

16. “This figure may not include all emissions from direct land use change and excludes the emissions from indirect land-use changes considered in the ‘Gallagher Review’.” http://www.dft.gov.uk/statistics/releases/verified-rtfo-biofuel-statistics-2010-11/

17. Grant Davies, 2012. Removing Biofuel Support Policies: An Assessment of Projected Impacts on Global Agricultural Markets using the AGLINK-COSIMO model. DEFRA. http://www.decc.gov.uk/assets/decc/11/meeting-energy-demand/bio-energy/5134-removing-biofuel-support-policies-an-assessment-o.pdf

18. http://www.dfid.gov.uk/What-we-do/Key-issues/Food-and-nutrition/

19. http://www.dft.gov.uk/statistics/releases/verified-rtfo-biofuel-statistics-2010-11/

Πηγή: Η Λέσχη

Category: Χωρίς κατηγορία