Γενική απεργία στην Ισπανία: Μια προσωπική μαρτυρία



Η γενική απεργία της 29^ης Μαρτίου στην Ισπανία ήταν η όγδοη της μεταφρανκικής δημοκρατίας. Βρέθηκα στην Ισπανία τις ημέρες της απεργίας, ως μέλος της ΟΚΔΕ Σπάρτακος και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μετά από πρόσκληση των συντρόφων της Izquierda Anticapitalista (Αντικαπιταλιστική Αριστερά) στην περιοχή της Ανδαλουσίας για την πραγματοποίηση σειράς εκδηλώσεων με θέμα τις αγωνιστικές εμπειρίες στην Ελλάδα. Έτσι λοιπόν στο πλαίσιο της προετοιμασίας της γενικής απεργίας πραγματοποιήθηκαν τρεις ανοιχτές συζητήσεις (Σεβίλλη, Κάντιθ και Σανλούκαρ), όπου το κέντρο του ενδιαφέροντος ήταν οι γενικές απεργίες στην Ελλάδα, οι μορφές αυτοοργάνωσης των εργαζόμενων, η δυναμική της ελληνικής αριστεράς μετά τη δημοσκοπική της άνοδο και τα αιτήματα πάνω στα οποία μπορεί να βασιστεί μια αντικαπιταλιστική διέξοδο από την κρίση.

Οι δύο πρώτες, στη Σεβίλλη και στο Κάντιθ, έγιναν σε πανεπιστημιακούς χώρους και η συζήτηση είχε πολύ ενδιαφέρον, κυρίως για τα πολιτικά ζητήματα που άνοιξαν, όπως το θέμα του χρέους, η ΕΕ, το ευρώ, η βία στο κίνημα, το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, κ.λπ.

Στο Σανλούκαρ το κλίμα ήταν διαφορετικό. Το Σανλούκαρ είναι μια κωμόπολη με πλούσια επαναστατική παράδοση. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε κεντρική πλατεία, έξω από το κτίριο της αναρχοσυνδικαλιστικής CNT. Πρόκειται για ένα κοινοτικό κτίριο του 1855 με την επιγραφή “Por el pueblo” («Για το λαό») και ακριβώς από κάτω μια μαυροκόκκινη ταμπέλα. Στη συζήτηση συμμετείχαν περίπου 40 άτομα, ανάμεσά τους και αναρχοσυνδικαλιστές του τοπικού συνδικάτου εργατών γης, οι οποίοι ρωτάγαν επίμονα για τις μορφές αυτοοργάνωσης των απεργιών και των αγώνων και τη δράση των ελλήνων αναρχικών στα συνδικάτα. Για τις ανάγκες της εκδήλωσης οι σύντροφοι της Izquierda Anticapitalista τοποθέτησαν τις σημαίες της οργάνωσης στην πρόσοψη του κτιρίου, στο οποίο πλέον συνυπήρχαν κόκκινες και μαυροκόκκινες σημαίες, πανό και αφίσες για τη γενική απεργία. Μια εικόνα παράξενη για τα δεδομένα μιας ελληνικής κωμόπολης, αλλά όχι για το Sanlucar, για το οποίο οι ντόπιοι σύντροφοι περηφανεύονται ότι η πρώτη επαναστατική ομάδα της πόλης ήταν το τμήμα της Πρώτης Διεθνούς.

Η Γενική Απεργία στο Κάντιθ

Μετά το τέλος της εκδήλωσης έπρεπε να φύγουμε βιαστικά για την πόλη του Κάντιθ, όπου ξεκινούσαν οι εργασίες για τη γενική απεργία. Το ραντεβού ήταν στο κτίριο των συνδικάτων της πόλης (το οποίο μοιράζονται η UGT, οι Comisiones Obreras –που πρόσκεινται στο Κομμουνιστικό Κόμμα– και η αναρχοσυνδικαλιστική CGT). Περίπου 400 άτομα ήταν συγκεντρωμένα για να συμμετάσχουν στη συνέλευση για την οργάνωση των απεργιακών φρουρών που θα ξεκινούσαν εκείνο το βράδυ. Στη συνέλευση ήταν παρούσες όλες οι τάσεις του εργατικού κινήματος της πόλης, εκτός από την αναρχοσυνδικαλιστική CGT, που με μια λογική χωροταξικού διαχωρισμού απείχε από τη διαδικασία. Δεξιά και πάνω της αίθουσας ήταν τα μέλη του UGT, δεξιά και κάτω τα μέλη των Comisiones Obreras, αριστερά και κάτω τα μέλη της Κομμουνιστικής Νεολαίας και αριστερά και πάνω τα μέλη της Izquierda Anticapitalista. Την εισήγηση έκανε ο υπεύθυνος ασφάλειας των απεργιακών φρουρών, που ήταν μέλος των Comisiones Obreras, ενημερώνοντας για τις εκτιμήσεις για τη συμμετοχή στην απεργία και ύστερα δίνοντας σαφείς οδηγίες για το χαρακτήρα των απεργιακών φουρών, τον τρόπο δράσης και την αντίδραση σε περίπτωση αστυνομικής καταστολής. Ύστερα ακολούθησαν ολιγόλεπτες παρεμβάσεις από εκπροσώπους συνδικάτων και πολιτικών οργανώσεων και συζητήθηκαν εν συντομία κάποιες οργανωτικές προτάσεις.

Το σύνολο των συγκεντρωμένων χωρίστηκε σε διάφορες ομάδες για να πάει σε εργοστάσια και να αποκλείσει τις εισόδους. Ακολούθησα την πιο μαζική ομάδα που θα πήγαινε στο εργοτάξιο των απορριμματοφόρων. Περίπου 200 άτομα συγκεντρώθηκαν έξω από την κεντρική πύλη ενισχύοντας την ομάδα περιφρούρησης του συνδικάτου και ορισμένων απολυμένων συμβασιούχων. Όπως μου εξήγησαν οι σύντροφοι, ο χώρος της καθαριότητας είναι «στρατηγικής σημασίας» καθώς τα σκουπίδια στην πόλη είναι ένδειξη της επιτυχίας μιας απεργίας. Γύρω στις 11.30 ο πρόεδρος του συνδικάτου ανακοίνωσε ότι δεν θα βγει κανένα απορριμματοφόρο και, αφού ευχαρίστησε τους συμπαραστάτες, ενημέρωσε ότι θα μείνει μια μικρή αντιπροσωπεία και ότι η «μαζική απεργιακή φρουρά» μπορεί να πάει σε άλλο χώρο. Επόμενος σταθμός ένα γειτονικό εργοστάσιο μεταλλουργίας, καθώς έγινε γνωστό ότι περίπου 5 απεργοσπάστες πήγαν για δουλειά. Σε περίπου 15 λεπτά τα 200 άτομα βρέθηκαν έξω από την πύλη του εργοστασίου, όπου υπήρχαν τρία περιπολικά. Η είδηση της έλευσης της «μαζικής απεργιακής φρουράς» ανάγκασε τους απεργοσπάστες να αποχωρήσουν. Ύστερα, η «μαζική απεργιακή φρουρά» χωρίστηκε σε μικρότερες ομάδες με στόχο να κλείσουν όλα τα μπαρ, τα εστιατόρια και τα εμπορικά καταστήματα της πόλης. Στην πραγματικότητα ήταν μικρές πορείες μέσα στην πόλη και από όπου περνούσαν τα καταστήματα που ήταν ανοιχτά έκλειναν αμέσως. Ένταση υπήρξε μόνο σε μία περίπτωση όπου ο ιδιοκτήτης αρνήθηκε να το κλείσει αμέσως, γιατί ισχυρίστηκε ότι υπήρχαν ακόμα πελάτες στο κατάστημα. Ύστερα από μια λογομαχία, πετάχτηκε ένα δυναμιτάκι στο κατάστημα και τα ρολά κατέβηκαν αμέσως. Σε όλη αυτή τη διαδρομή των περίπου 10 χιλιομέτρων οι ομάδες της απεργιακής φρουράς συνοδευόντουσαν από περιπολικά της αστυνομίας, οι οποίοι όμως κρατούσαν μια πολύ προσεχτική στάση, καθώς το συνδικάτο των αστυνομικών είχε πάρει θέση υπέρ της απεργίας. Ένα από τα κεντρικά συνθήματα αυτών των πορειών ήταν το “menos policia y mas trabaho” («λιγότερη αστυνομία και περισσότερη δουλειά»).

Ο προορισμός όλων αυτών των πορειών ήταν το κτίριο των συνδικάτων, όπου υπήρχε φαγητό για τους πικετέρος και χώρος για ανάπαυση για τα επόμενα εργοστάσια. Το πιο σημαντικό ραντεβού ήταν στις 4.30 στο εργοτάξιο των αστικών λεωφορείων. Εκεί ήταν που η συμπεριφορά της αστυνομίας άλλαξε και ξεκίνησαν να κάνουν προληπτικές προσαγωγές.

Πορεία

Την επόμενη μέρα έγιναν δύο διαδηλώσεις: η μία οργανώθηκε από τα κύρια συνδικάτα και τους φοιτητικούς συλλόγους και είχε περίπου 5.000 άτομα (σε μια πόλη 120.000 κατοίκων) και η δεύτερη είχε περίπου 300 άτομα και συμμετείχαν η αναρχοσυνδικαλιστική CGT, αυτόνομοι και το αριστερό εθνικιστικό κίνημα της Ανδαλουσίας. Η μεγάλη διαδήλωση έκανε το γύρο του κέντρου της πόλης και κατέληξε στο κτίριο των συνδικάτων. Ήταν μια πολύ μαχητική πορεία με παλμό, έξυπνα συνθήματα, ζωντάνια και συμμετοχή. Έξω από κτίριο των συνδικάτων μίλησε ο πρόεδρος της τοπικής UGT κλείνοντας τη συγκέντρωση. Τότε, οι φοιτητικοί σύλλογοι, στους οποίους οι σύντροφοι της Izquierda Anticapitalista παίζουν σημαντικό ρόλο, ρίχνουν το σύνθημα η πορεία να κατευθυνθεί στο μεγάλο εμπορικό κέντρο της πόλης, στο οποίο υπάρχουν καταστήματα πολυεθνικών που λειτουργούν, για να το κλείσουν. Περίπου 1.000 άτομα ακολουθούν τους φοιτητικούς συλλόγους και πηγαίνουν με πορεία στο εμπορικό κέντρο, το οποίο περιφρουρούσαν τα ισπανικά ΜΑΤ. Εκεί ήταν και η πρώτη φορά που τα είδα. Σχηματίστηκαν αλυσίδες και για αρκετή ώρα ακουγόντουσαν συνθήματα. Ένα από αυτά έλεγε «η Ελλάδα ήρθε εδώ, εμπρός για γενική απεργία». Μετά από μισή ώρα έφτασε και η δεύτερη, η «αριστερίστικη» πορεία. Αυτό ήταν αρκετό για να αλλάξει η συμπεριφορά της αστυνομίας. Αμέσως έβαλαν κράνη, πήραν θέση μάχης, έφεραν ενισχύσεις και ήταν πέρα από εμφανές ότι περίμεναν απλά μια αφορμή για να επιτεθούν. Η αφορμή δεν δόθηκε και η συγκέντρωση έληξε ήρεμα.

Και ορισμένα συμπεράσματα

Σε όλη την Ισπανία, η γενική απεργία ήταν πετυχημένη. Την επόμενη μέρα η El Pais σημείωσε ότι η βιομηχανία και οι υπηρεσίες δεν λειτούργησαν καθόλου. Οι συγκεντρώσεις ήταν μαζικές και η συμμετοχή στις απεργιακές φρουρές πολύ μεγάλη. Ενδεικτικά, στο Κάντιθ η συμμετοχή ήταν περίπου τρεις φορές μεγαλύτερη συγκριτικά με την προηγούμενη γενική απεργία. Παρ’ όλα αυτά δεν απέτρεψε την ισπανική κυβέρνηση να πάρει ένα νέο μέτρο πακέτο μέτρων λιτότητας ύψους 27 δις ευρώ την επόμενη μέρα της απεργίας. Αυτό είναι και το πρώτο συμπέρασμα που πρέπει να αντλήσουμε από τη γενική απεργία της Ισπανίας: μια πετυχημένη γενική απεργία δεν φτάνει. Η πολιτική της λιτότητας μπορεί να αμφισβητηθεί έμπρακτα μόνο αν η κοινωνική διαμαρτυρία συναντηθεί με ένα εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο• ένα νέο φάντασμα πάνω από την Ευρώπη που να αποτελεί το αντίπαλο δέος στους από πάνω. Κι αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει και η Ελλάδα με τις 17 γενικές απεργίες και η Πορτογαλία με τη γενική απεργία στις 22 Μάρτη. Οι γενικές απεργίες σήμερα δεν έχουν συγκεκριμένες διεκδικήσεις που μπορούν να μπουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να «βρουν το δίκιο τους» μέσα από τους κλασικούς δρόμους διαμεσολάβησης. Πρόκειται ουσιαστικά για πολιτικές απεργίες που σηματοδοτούν την πολιτική αντιπαράθεση με την άρχουσα τάξη. Έτσι λοιπόν, ακόμα κι όταν είναι πετυχημένες, είναι δύσκολο να είναι νικηφόρες. Εμπεριέχουν όμως στοιχεία αρκούντως σημαντικά. Η γενική απεργία της 29^ης Μαρτίου στην Ισπανία έδειξε ότι το εργατικό κίνημα είναι παρόν στις εξελίξεις και ότι ο αγώνας αυτός θα είναι παρατεταμένος. Η μαζική συμμετοχή και οι μαχητικές απεργιακές φρουρές προμηνύουν μια κλιμακούμενη ριζοσπαστικοποίηση που για να μπορέσει να εκφραστεί και έμπρακτα απαιτεί νέες μορφές οργάνωσης, όπως αυτή της πανευρωπαϊκής γενικής απεργίας, μια νέα ηγεσία στο εργατικό κίνημα και βεβαίως ένα νέο πολιτικό σχέδιο και νέους συσχετισμούς στο χώρο της αριστεράς. Στην Ισπανία, όπως διαφαίνεται και στην Ελλάδα, ένα τμήμα της λαϊκής δυσαρέσκειας εκφράστηκε αριστερόστροφα και ενισχύθηκαν τμήματα της εθνικιστικής αριστεράς και κυρίως η Izquierda Unida (αντίστοιχο του Συριζα). Όμως είναι ήδη φανερό ότι αυτή τη δυναμική αξιοποιείται για συνεργασίες με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, όπως για παράδειγμα στην Ανδαλουσία που βρίσκονται σε ανοιχτή συζήτηση για συγκυβέρνηση.

Δημήτρης Χείλαρης

Category: Χωρίς κατηγορία