Χριστόφορος Βερναρδάκης: «Είμαστε σε μακρά και αργόσυρτη πορεία νέας μεταπολίτευσης»



«Είμαστε σε μακρά και αργόσυρτη πορεία της νέας μεταπολίτευσης», υπογραμμίζει στην «Κυριακάτικη Αυγή» ο Χριστόφορος Βερναρδάκης, επίκουρος καθηγητής πολιτικής επιστήμης ΑΠΘ και επιστημονικός σύμβουλος της VPRC. Παράλληλα εκτιμάει ότι θα έχουμε συνεχιζόμενες εκλογικές μάχες μέχρι να ξεκαθαρίσει ο πολιτικός γεωγραφικός χάρτης. Επίσης σημειώνει πως το χάσμα στο ΠΑΣΟΚ είναι αγεφύρωτο, ενώ προβλέπει πως η ΔΗΜ.ΑΡ. επιλέγοντας τον δρόμο προς τα δεξιά θα οδηγηθεί σε «αλυσιδωτές διασπάσεις». Ταυτόχρονα υπογραμμίζει πως το αίτημα για ενότητα της αριστεράς «θα διογκώνεται όσο θα πλησιάζουμε στις εκλογές».

* Οι κινητοποιήσεις της περασμένης Κυριακής, με τη μαζικότητά τους και την πολιτική συνοχή που είχαν έδειξαν ότι η κοινωνία δεν υποχωρεί, αντιθέτως επιδιώκει να παρέμβει και στο πολιτικό επίπεδο.

Το κίνημα στη χώρα μας είναι γεγονός ότι τα δυο χρόνια του Μνημονίου έχει περάσει καμπές, ανοδικές και καθοδικές καμπύλες. Παρόλα αυτά, το μαζικό κίνημα δεν έχει ηττηθεί. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η πολιτική σκηνή δεν επικαθορίζεται ακόμα από ανοιχτές αντισυνταγματικές εκτροπές, αλλά από μικρές και όσο το δυνατόν πιο καλυμμένες.

Να μην ξεχνάμε επίσης πως το μαζικό κίνημα έχει σημειώσει μια μεγάλη επιτυχία, έχει διαλύσει τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες των δυο μεγάλων κομμάτων. Αν δε υπήρχε η κοινωνική πίεση κι αν δεν ήταν έντονη και σε κοινωνικό επίπεδο, οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες των δυο μεγάλων κομμάτων, αλλά και του ΛΑΟΣ θα ήταν πολύ πιο συνεκτικές. Συνεπώς έχουμε μια δευτερογενή, πολύ σημαντική, επίδραση του μαζικού κινήματος.

* Παρόλα αυτά δεν απέτρεψε τα μέτρα.

Ναι πράγματι, και δεν ξέρω αν μπορούσε να το καταφέρει μέχρι σήμερα, δεδομένης και της συνοχής που είχε. Μην ξεχνάμε πως αυτό το μαζικό κίνημα αναπτύχθηκε σε ένα κλίμα απόλυτης αναξιοπιστίας των συνδικάτων και απουσίας συλλογικού φορέα οργάνωσης των κοινωνικών κινητοποιήσεων.

Βέβαια και στα συνδικάτα είχαν επίδραση οι μεγάλες κινητοποιήσεις, καθώς τα “εξανάγκασαν” σε τόσες γενικές απεργίες. Αν μάλιστα τα συνδικάτα δεν διαπερνώνταν από τη δομική κρίση τους των τελευταίων 20 χρόνων, ενδεχομένως θα είχαμε άλλη εξέλιξη των πραγμάτων.

* Οι κινητοποιήσεις συνεπώς επηρεάζουν τις πολιτικές εξελίξεις, όταν μάλιστα οι εκλογές είναι μπροστά;

Αυτή τη στιγμή πάμε ουσιαστικά σε εκλογές με ένα ισχυρό μαζικό κοινωνικό κίνημα, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει συχνά. Ισχυρό μαζικό κίνημα σημαίνει βεβαίως πολλά. Θα έχουμε μια προεκλογική περίοδο, που αφενός θα εφαρμόζονται αυτά τα μέτρα, ενώ την ίδια ώρα θα έχουμε ισχυρές κοινωνικές εντάσεις, οι οποίες εξ ανάγκης θα “πολιτικοποιούνται”. Για τις συστημικές δυνάμεις κάτι τέτοιο είναι ό,τι χειρότερο, καθώς στο παρελθόν πολλές φορές οι εκλογές έπαιξαν κι ένα ρόλο εκτόνωσης των κοινωνικών εντάσεων, στο τωρινό όμως πλαίσιο θα γίνουν το επίδικο ρήξης με το πολιτικό σύστημα.

* Εκτιμάτε ότι βρισκόμαστε σε μακρά περίοδο πολιτικής κρίσης;

Σαφέστατα. Είμαστε σε μακρά και αργόσυρτη πορεία της νέας μεταπολίτευσης. Γι” αυτό και οι επόμενες εκλογές δεν θα είναι αυτές που θα εκκαθαρίσουν οριστικά το πολιτικό σκηνικό για τα επόμενα χρόνια. Γι” αυτό θα έχουμε κι άλλες εκλογές, ενδιάμεσες, δεν ξέρω πόσες θα χρειαστούν για να ξεκαθαρίσει ο πολιτικός γεωγραφικός χάρτης. Συνεπώς οι επόμενες εκλογές θα είναι “προσωρινές” και “μεταβατικού χαρακτήρα”, κάτι δηλαδή σαν τις εκλογές του 1974.

* Στη δημοσκόπηση της VPRC βλέπουμε πως ήδη από την επομένη της ψήφισης της νέας δανειακής σύμβασης παρατηρούνται φυγόκεντρες τάσεις και στη Ν.Δ. Αυτό σημαίνει ότι και ο σταθερός πόλος του δικομματισμού, μπαίνει πλέον σε αποδιαρθρωτικούς δρόμους;

Πράγματι φάνηκε ότι η Ν.Δ. είχε μια σημαντική πτώση στις 3 ποσοστιαίες μονάδες, η φυγόκεντρη τάση όμως ήταν πολύ μεγαλύτερη.

* Βλέπετε ότι μπορεί να συγκροτηθεί ένας νέος φορέας της λαϊκής δεξιάς;

Το αίτημα αυτό υπάρχει. Ένα αίτημα για μια θεσμική κυρίως δεξιά νέου τύπου, όχι εθνικιστική και ακραία. Δεν γνωρίζω όμως αν υπάρχουν τα πολιτικά υποκείμενα και το απαραίτητο πολιτικό προσωπικό σε μια τέτοια κατεύθυνση.

Ο χώρος της κοινωνικής δεξιάς βρίσκεται σε πολύ μεγάλη ιδεολογική αναταραχή, γι” αυτό και βλέπουμε μετακινήσεις κόσμου της προς τα αριστερά.

* Το ΠΑΣΟΚ πιστεύετε ότι μπορεί να ανασυνταχθεί υπό μια νέα ηγεσία;

Δεν νομίζω. Το ρήγμα είναι πολύ βαθύ. Θεωρητικά θα μπορούσε, αν δεν είχε ακολουθήσει αυτή την πολιτική, αλλά πλέον δεν το νομίζω.

* Όμως δε παύει να υπάρχει ο κεντρώος χώρος στην Ελλάδα. Αυτός ο χώρος πώς θα καλυφθεί;

Αυτή τη στιγμή βλέπουμε πως το ΠΑΣΟΚ χάνει το κομμάτι της εαμογενούς αριστεράς που εκπροσωπούσε στη μεταπολίτευση. Χάνει επίσης ένα κομμάτι της κεντροαριστεράς, το οποίο ριζοσπαστικοποιείται σε νέες πολιτικές συνθήκες, ενώ χάνει επίσης ένα κομμάτι της μετριοπαθούς κεντροαριστεράς που δε βλέπει πια στο ΠΑΣΟΚ δυνατότητα διακυβέρνησης ή ομαλής διαχείρισης των πραγμάτων. Από την άλλη πλευρά περνάμε σε μια νέα ιστορική φάση στο ΠΑΣΟΚ, καθώς δεν πρόκειται πια να έχει αρχηγό έναν Παπανδρέου ή αναφορά σε Παπανδρέου. Κατά συνέπεια το ΠΑΣΟΚ εξατμίζεται. Τι θα μείνει από αυτό το πράγμα; Αυτό που φαίνεται. Μια συμμαχία Βενιζέλου-Λοβέρδου, ένα νεοφιλελεύθερο-κεντρώο πολιτικό μόρφωμα, τα όρια του οποίου θα δούμε πού θα φτάσουν.

* Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει ένα δεύτερο κόμμα από τα σπλάχνα του ΠΑΣΟΚ;

Δε ξέρω πόσο ώριμο είναι αυτό να γίνει τώρα. Σίγουρα διεργασίες γίνονται, αλλά δεν νομίζω ότι θα εκφραστούν στις επόμενες εκλογές. Πιθανώς να έχουν μεγαλύτερο βάθος.

* Και η ΔΗΜ.ΑΡ.; Τι πορεία εκτιμάτε πως έχει; Απομακρύνεται κατά τη γνώμη σας από τη μήτρα της ιστορικής αριστεράς;

Προφανώς, δεν τίθεται θέμα κατάταξής της στην αριστερά. Νομίζω ότι και τα ίδια της τα στελέχη δε θα θέλανε κάτι τέτοιο.

Η αντικειμενική της τοποθέτηση μέσα στο κομματικό σύστημα, τη στρέφει στις λεγόμενες δυνάμεις της “υπευθυνότητας”. Που ναι μεν αντιλαμβάνονται τις κοινωνικές επιπτώσεις του Μνημονίου, αλλά από την άλλη πλευρά εμμένουν στην κοινωνική ένταξη της χώρας στην Ευρώπη με ξεπερασμένους όρους. Η κατεύθυνση του κόμματος είναι συνεπώς προς τα «δεξιά», μια κατεύθυνση που θα την αναγκάσει εκ των πραγμάτων να πάρει μέρος σε μια κυβέρνηση συνεργασίας στο πλαίσιο της παρούσης διακυβέρνησης ή να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης σε μια κυβέρνηση τεχνοκρατών. Εκτιμήσή μου δε είναι πως αν δεν προχωρήσει σε τέτοιες επιλογές θα έχει αλυσιδωτές διασπάσεις, αφού το στελεχιακό της δυναμικό είναι προσανατολισμένο ιδεολογικά στις προτεραιότητες της διαχείρισης και της κυβερνησιμότητας.

* Οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις πώς θα μπορέσουν να ανασυστήσουν εκπροσωπήσεις;

Είναι πάρα πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο. Στο σημερινό κεντρικό πολιτικό σύστημα εξάλλου δεν υπάρχει ενιαία αντίληψη για τη διαχείριση αυτής της κατάστασης. Υπάρχουν σενάρια δημιουργίας τεχνοκρατικών ή «λαϊκών» κομμάτων, αλλά κι αυτά θέλουν τον χρόνο τους.

- Τι έκφραση μπορούν να πάρουν τα φαινόμενα της βίας σε όλο αυτό το πλαίσιο;

Πιστεύω ότι θα έχουμε τεράστιες εκρήξεις βίας. Σε κάθε έκφραση της κοινωνικής ζωής.

* Θεωρείτε πως το αίτημα περί ενότητας των δυνάμεων της αριστεράς μπορεί να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις;

Το αίτημα αυτό θα διογκώνεται όσο περνούν οι μέρες και θα πλησιάζουμε στις εκλογές. Δεν θα τελειώσει όμως στις εκλογές, δεν εξαντλείται σε αυτές, πολλώ δε μάλλον που θα είναι όπως είπαμε μεταβατικές. Όσο όμως τα ποσοστά των αριστερών κομμάτων θα μεγαλώνουν τόσο θα καθίσταται έντονη η πίεση των «από κάτω» να διαμορφωθούν όροι μιας πολιτικής συμμαχίας που θα αναλάβει υπό την ευθύνη της τη διεύθυνση της χώρας. Όχι απλώς με όρους ανάληψης της κυβέρνησης, αλλά με όρους «κατάληψης της εξουσίας» όπως θα λέγαμε παλαιότερα, κάτι που όμως εμπεριέχει και την υλοποίηση ενός μίνιμουμ και σαφούς κυβερνητικού προγράμματος υπεράσπισης των λαϊκών και κοινωνικών αγαθών. Εάν τα κόμματα της αριστεράς δεν απαντήσουν σε αυτό το αίτημα των λαϊκών τάξεων στην Ελλάδα που πλήττονται δραματικά, τότε είναι σαν να αποδομούν κάθε έννοια και κάθε πυρήνα πολιτικής αντιπροσώπευσης. Θέλω να ελπίζω ότι δεν θα φτάσουν σε τέτοιο σημείο αυτοαναίρεσης.

Πηγή: Η Αυγή

Category: Χωρίς κατηγορία