Τα ανομολόγητα εφόδια της κυβέρνησης Παπαδήμου



Σχέδιο του Μίνω Αργυράκη, από το λεύκωμα «Η πολιτεία έπλεε εις την μελανόλευκον»

Της Αγγέλικας Ψαρρά

Τις ώρες που μαγειρευόταν η σύνθεση της κυβέρνησης Παπαδήμου, ο Πολιτικός Σύνδεσμος Γυναικών, με έκτακτη ανακοίνωσή του, ζητούσε «να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα» ώστε να αναδειχθεί μια κυβέρνηση «και με κριτήρια φύλου». Επαναφέροντας το πάγιο αίτημά του για «ισόρροπη εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών», ο Πολιτικός Σύνδεσμος δεν έδειχνε την παραμικρή ανησυχία για τη συμμετοχή της ακροδεξιάς στη νέα κυβέρνηση. Αντιθέτως. Εκφράζοντας εμμέσως πλην σαφώς το φόβο ότι μια ακόμη ευκαιρία μπορεί να πάει χαμένη, καλούσε τον «εντολοδόχο πρωθυπουργό, τα κόμματα και τις πολιτικές δυνάμεις να κάνουν πράξη τη συναίνεση και την εθνική συμπαράταξη, υπολογίζοντας στην ενεργό συμμετοχή και δράση του γυναικείου πολιτικού δυναμικού» (10.11.2011).

Δεν είναι ασφαλώς η πρώτη φορά που η ταύτιση του φύλου του/της πολιτικού με το φύλο της πολιτικής οδηγεί σε εξαιρετικά αφελείς όσο και προβληματικές απλουστεύσεις. Ούτως ή άλλως, τη διεύρυνση της γυναικείας συμμετοχής στα κοινά έχει στόχο η συγκεκριμένη διακομματική γυναικεία συσσωμάτωση. Εκείνο, ωστόσο, που θεωρώ τερατώδες είναι ότι γυναίκες που ασχολούνται συστηματικά με τις έμφυλες πτυχές της πολιτικής δεν βρήκαν να πουν ούτε μια κουβέντα για την απόλυτη θεσμική νομιμοποίηση (και) του σεξισμού που συνιστά η αποδοχή εκπροσώπων του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση. Ας μην αδικήσω τις υπεύθυνες του Πολιτικού Συνδέσμου. Η επισήμανση αφορά προφανώς και τις γυναικείες οργανώσεις, αλλά και τις γυναίκες πολιτικούς –ανάμεσά τους και όσες διαφώνησαν με το σχηματισμό μιας κυβέρνησης «εθνικής ανάγκης»–, οι οποίες δεν φάνηκε να ενοχλούνται ιδιαίτερα από τις περί γυναικών θέσεις που έχουν κατά καιρούς υποστηρίξει ο αρχηγός και τα στελέχη του ΛΑΟΣ. Κι αν ενοχλήθηκαν, δεν το έδειξαν. Αναμενόμενη, αν και εξίσου δυσάρεστη, και η σιωπή της Γενικής Γραμματείας Ισότητας. Η συστέγασή της με την άκρα δεξιά στο ίδιο κυβερνητικό σχήμα τραυματίζει ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία της.

Είναι βέβαιο πως ο ιδεολογικός και πολιτικός λόγος του ΛΑΟΣ, περισσότερο συνεκτικός απ’ όσο θέλουμε συνήθως να πιστεύουμε, βασίζεται σε βαθιά σεξιστικές προϊδεάσεις, οι οποίες εύκολα διακρίνονται κάτω από τη μεγαλόστομη φιλογυνική ρητορεία των στελεχών και, προπαντός, του αρχηγού του. Τριάδα ομοούσια και αδιαίρετη, ο αντισημιτισμός/ρατσισμός, ο σεξισμός και η ομοφοβία προσδίνουν στις πολιτικές του ΛΑΟΣ την ταυτότητά τους, τις καθιστούν αναγνωρίσιμες. Κι αν εδώ ξεχωρίζω τον σεξισμό, είναι γιατί, ως συνήθως, πρόκειται για την πτυχή που παραμένει αόρατη. Κι όμως. Δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσουμε ότι η υπεράσπιση των πιο άκαμπτων έμφυλων ιεραρχιών συνιστά διαχρονικό μέλημα των στελεχών του ΛΑΟΣ.

Εύγλωττο παράδειγμα, το πρόσφατο πατερναλιστικό παραλήρημα του Γ. Καρατζαφέρη στη Βουλή, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας (8.3.2010): «Μπορώ να ισχυριστώ ότι είμαι ένας από εκείνους που αγαπούν εξαιρετικά πολύ τη γυναίκα, που σέβονται εξαιρετικά πολύ τη γυναίκα και εκτιμούν εξαιρετικά πολύ τη γυναίκα», εξομολογήθηκε ο αρχηγός του ΛΑΟΣ στο κατά κύριο λόγο γυναικείο ακροατήριό του. Υπογραμμίζοντας ότι «η γυναίκα είναι ένας πληρέστερος οργανισμός» και ότι δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή «χωρίς τη γυναίκα», ξεκαθάρισε ότι «είναι μέσα απ’ τα τρία αγαθά που είναι απαραίτητα για τη ζωή. Το οξυγόνο, το νερό και η γυναίκα». «Όποιος δεν αντιλαμβάνεται τι είναι γυναίκα», σημείωσε, «δεν έχει καταλάβει τι είναι ζωή». Ας μη συνεχίσω. Στο λόγο του Καρατζαφέρη η υποτίμηση των γυναικών περνά μέσα από το εγκώμιο «της γυναίκας» και της ιδιαίτερης «γυναικείας φύσης» της. Για την ακρίβεια, η «γυναίκα» φυσικοποιείται σε σημείο που να χάνει την ανθρώπινη υπόστασή της. Μετατρέπεται σε «φυσικό αγαθό». Μαζί χάνει το νόημά της και κάθε κίνηση χειραφέτησης, καθώς οι γυναίκες «είστε πολύ ψηλότερα από εμάς, τους άνδρες».

Το σωστό να λέγεται: αν και διαβόητος για τις μεταμορφώσεις του, στα ζητήματα φύλου ο Γ. Καρατζαφέρης παραμένει αμετακίνητος επί τριάντα συναπτά χρόνια. Στο βιβλίο του Η Γυναίκα σήμερα (1982), συλλογή κειμένων από την ομότιτλη ραδιοφωνική εκπομπή του, οι ύμνοι στην γυναικεία ανωτερότητα συνοδεύονται από κουτσομπολιά και «φιλικές» παραινέσεις προς τις ακροάτριες, οι οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν τις κακοτοπιές της καθημερινότητας επιστρατεύοντας όπλα που να προσιδιάζουν στη γυναικεία τους κράση. Στο κλίμα εκείνων των καιρών, δεν λείπουν βέβαια και οι αιχμές προς ειδικές κατηγορίες γυναικών («φεμινίστριες» και «διανοούμενες») που, «διακατεχόμενες από μειωτικά συμπλέγματα», υποδαυλίζουν τις «διαχωριστικές εκδηλώσεις» και «αντιμάχονται επί συνεχούς βάσεως με τον άντρα».

Δεν εξαντλείται, ωστόσο, εδώ η ενασχόληση του Καρατζαφέρη με τις γυναίκες. Κατά τι μεταγενέστερο, το κυνήγι της Δήμητρας Λιάνη έμελλε να δείξει καθαρά τον μισογυνισμό που κρυβόταν πίσω από τους λιβανωτούς για την ανωτερότητα του γυναικείου φύλου. Την ίδια εποχή, το ρυπαρογράφημα Η Λιάνη στηρίζει την Αλλαγή (1989) ερχόταν να αποκαλύψει τις συνάφειες του συγγραφέα με την πορνογραφική κουλτούρα και τα υποπροϊόντα της. Μία δεκαετία αργότερα, στην αδιανόητη υπόθεση της «Σαλώμης» θα στήριζε ο Καρατζαφέρης την αποχώρησή του από τη Νέα Δημοκρατία. Και, όλως τυχαίως, εναντίον δύο γυναικών και με ρητά σεξιστικούς όρους θα οργανώνονταν οι βασικές καμπάνιες του κόμματος που θα δημιουργούσε.

Είναι αλήθεια ότι, κοινοβουλευτικό πλέον κόμμα, το ΛΑΟΣ διαθέτει έναν «αυτόνομο» και «εποπτευόμενο αποκλειστικά από τον πρόεδρο» Τομέα Γυναικών, στο καταστατικό του οποίου θα συναντήσουμε και διατυπώσεις που ξενίζουν με τον «ριζοσπαστισμό» τους: καταγγελία του «πατριαρχικού» φορολογικού συστήματος, αίτημα για ποσοστώσεις 50% κ.ο.κ. Ταυτόχρονα, όπως παρατηρείται και σε ομόλογα ευρωπαϊκά κόμματα, το ΛΑΟΣ έχει αρχίσει να προβάλλει και ορισμένα γυναικεία στελέχη του. Μόνο που οι εξελίξεις αυτές δεν ανατρέπουν την εικόνα. Είναι βέβαιο ότι, όταν τα πράγματα σοβαρεύουν στη βουλή, τα επιχειρήματα δεν αναζητούνται σε κάποιο καταστατικό, αλλά αντλούνται από το γνώριμο «πατριωτικό» (και σκληρά αντιφεμινιστικό) ακροδεξιό οπλοστάσιο. (Βλ., ενδεικτικά, τη θέση του ΛΑΟΣ στο θέμα του επωνύμου των γυναικών τον Νοέμβριο του 2008 και την επερώτηση Καρατζαφέρη για το «δημογραφικό», τις εκτρώσεις και τη μείωση του αριθμού των «ελληνόπουλων» τον Ιούλιο του 2010).

Εξίσου σταθερή και απροκάλυπτη εμφανίζεται η μείξη ρατσιστικού και σεξιστικού λόγου στα ζητήματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση. Σε μια πρόσφατη έκρηξη ανθρωπιάς, ο Κυριάκος Βελόπουλος διεκτραγωδούσε στη βουλή τα δεινά που υφίστανται οι γυναίκες στις ισλαμικές χώρες. Για να καταλήξει: «Δεν μπορώ να κατανοήσω πώς δέχεστε μουσουλμάνες, οι οποίες είναι τρίτης κατηγορίας ανθρωπάρια, “res”, να έρχονται να τις νομιμοποιούμε εμείς» (11.3.2010). Τις μετανάστριες είχε στο στόχαστρο και το Ελληνικό Μέτωπο του Μ. Βορίδη, και μάλιστα το Τμήμα Γυναικών του, κρατώντας ψηλά στην ατζέντα το «μείζον ζήτημα» με τις «Σβετλάνες» που «για να ξεφύγουν από τη μιζέρια στην οποία οδηγήθηκαν από την παράνομη πορνεία […] βάζουν σαν στόχο τους να εκθρονίσουν την Ελληνίδα σύζυγο και μητέρα» (βλ. τον ιστότοπο των Ελληνικών Γραμμών www.metopo.gr).

Και για να τελειώνω. Εντεταλμένος να αποκαταστήσει την ετεροφυλοφιλική τιμή των προπατόρων, ο Άδωνης Γεωργιάδης, συγγραφέας του πονήματος Ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα. Ο μύθος καταρρέει, συναγωνίζεται τον αρχηγό του σε ομοφοβικές αντιδράσεις. («Έχω φίλους Αλβανούς και ομοφυλόφιλους» ο ένας, «οι ομοφυλόφιλοι υπερτερούν σε ευκαιρίες» ο δεύτερος.) Κατατρύχονται κι οι δύο από την έμμονη ιδέα ότι οφείλουν να υποσημειώνουν συνεχώς τις ανδροπρεπείς σεξουαλικές προτιμήσεις τους. Ούτως ή άλλως, καθώς στο λόγο του ΛΑΟΣ ο πατριωτισμός ταυτίζεται με τον ανδρισμό και η εθνικώς υπερήφανη στάση με τη διείσδυση, η «εκθήλυνση» ή ο «ερμαφροδιτισμός» του αντιπάλου συνιστούν μεταφορές μέσα από τις οποίες ασκείται πολιτική. Καλύτερα να μη φανταστούμε τι θα άκουγε η κυβέρνηση Παπαδήμου, αν ο Καρατζαφέρης δεν είχε κρίνει σκόπιμο να ερωτευτεί την Τρόικα.

Πηγή: Ενθέματα

Category: Χωρίς κατηγορία