Στη θάλασσα λεφτά υπάρχουν! Οι Ελληνες εφοπλιστές και η κρίση



Της Άντας Ψαρρά

Όχι μόνο η αντιπολίτευση αλλά και η ίδια η κυβέρνηση παραδέχεται ότι τα φορολογικά μέτρα είναι άδικα. Κι όμως κανείς δεν τολμά να θίξει τη συνεχιζόμενη τεράστια φοροαπαλλαγή ενός και μόνο κλάδου. Των εφοπλιστών. Είναι τέτοια δε η άνεση και η έκταση των φοροαπαλλαγών αυτών που επιχειρηματίες κάθε κλάδου αγοράζουν ποσοστά σε ναυτιλιακές εταιρείες για να γευτούν και αυτοί τα υψηλά προνόμια.

Κατά την πρόσφατη συζήτηση για το μεσοπρόθεσμο ο Αλέξης Τσίπρας εγκάλεσε τον πρωθυπουργό για τις σκανδαλώδεις 52 φοροαπαλλαγές που απολαμβάνουν οι εφοπλιστές. Ο αρχηγός της ΝΔ επαναλαμβάνει συνεχώς και με σθένος ότι θα επαναλειτουργήσει το Υπουργείο Ναυτιλίας ακόμα κι αν ο Χρήστος Παπουτσής αφαίρεσε μόλις μια εβδομάδα πριν την παλιά ταμπέλα από την πρόσοψη. Τέλος ο Γιώργος Καρατζαφέρης κραυγάζει για το συνάλλαγμα που βγάζουν έξω οι μετανάστες «ξεχνώντας» ότι μόνο από τα παράβολα οι μετανάστες συνεισφέρουν στο ΑΕΠ πολύ περισσότερο από τους εφοπλιστές.

Πολλοί από τους εθνικούς αυτούς ευεργέτες στους οποίους -ακόμα- ο απλός κόσμος αποδίδει τα χαρακτηριστικά της καπατσοσύνης και της δημιουργικότητας είναι γνωστό πώς έφτασαν να έχουν αυτό τον τεράστιο πλούτο. Το νόμιμο και το ηθικό δεν είναι βέβαια το μοναδικό εργαλείο του εφοπλισμού και αυτό δεν ισχύει φυσικά μόνο για τον ελληνικό εφοπλισμό. Πρόσφατα ο ΄πολιτισμένος΄ διάλογος μεταξύ ΑΛΤΕΡ και ΣΚΑΙ ανάμεσα στα άλλα αποκάλυψε τρόπους θησαυρισμού του εφοπλιστικού και όχι μόνο κεφαλαίου. Παρομοίως το ποδοσφαιρικό «θαύμα» πάλι με εμπλεκόμενους εφοπλιστές και παρατρεχάμενους επιχειρηματίες-μπράβους ξετυλίγει κι αυτό με τη σειρά του πτυχές αυτού του κεφαλαίου. Τα αφορολόγητα υπερκέρδη, οι offshore και οι σημαίες ευκαιρίας είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Όμως οι ελληνικοί νόμοι και πάλι ξεπερνάνε εδώ τα όρια της κοινής λογικής.

Ο λόγος που οι έλληνες εφοπλιστές διατηρούν ένα μέρος του στόλου τους με ελληνική σημαία, πέρα από τη φιλοπατρία τους, τους δίνει πολλές δυνατότητες όντας επικεφαλής της Παγκόσμιας Εφοπλιστικής Ενωσης. Ασκούν πιέσεις για την αποφυγή «ζημιογόνων» περιβαλλοντικών οδηγιών, διεκδικούν μειώσεις στις οικονομικές επιπτώσεις των μολύνσεων από ατυχήματα, ζητούν και πετυχαίνουν φορολογικές και οικονομικές διευκολύνσεις κοκ. Φυσικά πρωτίστως κρατούν τις σημαίες ευκαιρίας που τους απαλλάσσουν από δυσάρεστες συνήθειες όπως πληρωμές στο ΝΑΤ, ποινικές ρήτρες και ανεπιθύμητους ελέγχους.

Πώς ξεπερνούσαν και ξεπερνούν λοιπόν οι Έλληνες εφοπλιστές τους επικινδύνους σκοπέλους:

- Απαλλάσσονται με δεκάδες φοροαπαλλαγές τα πλοία και οι εταιρείες τους, που επαναλαμβάνονται σε κάθε κατάθεση του εθνικού προϋπολογισμού (αναλυτικά στον Ιό 30.5.2010). Οι απαλλαγές ισχύουν και για τα παιδιά και για τα εγγόνια τους.

- Με τα υπερκέρδη που αποκομίζουν, αγοράζουν μαζί με γενναίες κρατικές επιδοτήσεις μεγάλες εκτάσεις ελληνικής γης για τουριστική και εμπορική εκμετάλλευση. Τα διπλανά οικόπεδα αυτών των εκτάσεων τα αγοράζουν κοψοχρονιά από τους μικροιδιοκτήτες πάντα με πρόσχημα θέσεις εργασίας και ανάπτυξη.

- Πολλά υπερκέρδη τα επενδύουν σε ζημιογόνα ΜΜΕ, ειδικά την τελευταία δεκαετία, με εξασφαλισμένο αποτέλεσμα την ευνοϊκή μεταχείρισή τους από τους δημοσιογράφους που απασχολούν, τη δικαιολόγηση μεγάλων ποσών αλλά και κυρίως την άμεση επιρροή τους στο πολιτικό σύστημα.

- Αγοράζουν ομάδες ποδοσφαιρικές και διασφαλίζοντας έτσι τους ιδιωτικούς στρατούς τους από φιλάθλους και οπαδούς ιδίως σε περιόδους που μπαίνουν κάποιοι πρόεδροι στο στόχαστρο, καλή ώρα!. Δυο μεταγραφές, ένα στημένο πρωτάθλημα και αμέσως εκατοντάδες φίλαθλοι πίνουν νερό στο όνομά τους.

- Με άνεση μπορούν και χτίζουν παράνομες και νόμιμες βίλες στις καλύτερες παραλίες και στα καλύτερα δάση απαγορεύοντας την πρόσβαση κοινών θνητών, διότι ποιος θα διανοηθεί να τους το απαγορέψει όταν οι αρμόδιες υπηρεσίες είναι αυτές που είναι.

- Προβάλλουν τις φιλανθρωπικές κινήσεις τους σε όλα τα ΜΜΕ που εξάλλου τους ανήκουν και κρατάνε έτσι υψηλό το γόητρό τους στους απλούς ανθρώπους

- Δανειοδοτούνται με τεράστια ποσά από τις ελληνικές τράπεζες και ταυτόχρονα επενδύουν τα κέρδη τους κατά κανόνα στις ξένες.

- Ακόμα και τα νερά και τα αναψυκτικά για τα γραφεία τους στον Πειραιά ή και τα έπιπλα των σπιτιών τους τα αγοράζουν χωρίς ΦΠΑ με τιμολόγια που εκδίδουν για αγορές στα πλοία τους. Οτιδήποτε υποτίθεται ότι αποτελεί εξοπλισμό ή τροφοδοσία για τα πλοία δεν επιβαρύνεται με ΦΠΑ.

- Μέχρι τώρα με το υπουργείο Ναυτιλίας που λειτουργούσε σαν μια πρόθυμη οικιακή βοηθός εξασφάλιζαν τα νώτα τους σε κάθε δραστηριότητα εντός και εκτός θαλάσσης. Πολλά στελέχη του λιμενικού σώματος δούλεψαν και δουλεύουν όταν αποστρατεύονται κοντά σε εφοπλιστές. Χαρακτηριστικά ο σημερινός πρόεδρος των εφοπλιστών Θ. Βενιάμης λέει: «Η άνευ λόγου διάλυση του υπ. Ναυτιλίας και η μετακίνηση του Λιμενικού Σώματος σε άλλες αρμοδιότητες δυσχεραίνουν την καθημερινή λειτουργία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων (πώς άραγε;) και εξασθενίζουν την ελληνική παρουσία στους διεθνείς οργανισμούς, παρουσία στην οποία έχουν συμβάλλει αποφασιστικά τα έμπειρα στελέχη του Λιμενικού Σώματος». Και ο νοών νοείτω!

Αντιγράφοντας απλά μερικά σημεία της φετινής Έκθεσης Ελλήνων Εφοπλιστών, μπορούμε να καταλήξουμε σε πολύ ασφαλή συμπεράσματα για τη συμβολή τους στην οικονομική κρίση της Ελλάδας. Η έκθεση αναφέρεται εκτενώς στους κύριους παράγοντες στην κρίση που αντιμετωπίζει και ο εφοπλισμός που είναι η πειρατεία και ο σεισμός στην Ιαπωνία. Η οικονομική κρίση και η κρίση του Ελληνικού χρέους δεν φαίνεται να είναι ψηλά στις αιτίες μείωσης της κερδοφορίας.

- «Το 2010, τα οικονομικά στοιχεία της ελληνικής σημαίας ήταν πολύ ικανοποιητικά. Η ελληνόκτητη ναυτιλία βρέθηκε στη πρώτη θέση διεθνώς αντιπροσωπεύοντας το 14,33 % της παγκόσμιας χωρητικότητας. Η ελληνική σημαία είναι πέμπτη στη διεθνή κατάταξη και πρώτη στην ΕΕ. Το επίτευγμα αυτό είναι αξιοσημείωτο σε ένα έτος αβεβαιότητας για την παγκόσμια ναυτιλία, όπου το παγκόσμιο εμπόριο συρρικνώθηκε κατά 4,50% αγγίζοντας επίπεδα χαμηλότερα του 2007».

- «Στο τέλος Δεκεμβρίου 2010 οι παραγγελίες νεότευκτων πλοίων ελληνικών συμφερόντων ανήλθαν σε 490 πλοία (άνω των 1.000 gt) συνολικής χωρητικότητας 49,15 εκ dwt». Κρίση; Ποια κρίση;

- «Το 2010, το συνολικό κεφάλαιο σε παραγγελίες ναυπήγησης από την Ελληνική ναυτιλία, κυρίως στα ναυπηγεία της άπω Ανατολής, ισοδυναμεί με το 10% των συνολικών παραγγελιών τους. Οι παραγγελίες αυτές τοποθετούν τους Έλληνες (εφοπλιστές) στην πρώτη θέση διεθνώς με μερίδιο 8,70% του παγκοσμίου στόλου. Η Ελλάδα ήταν επικεφαλής των πωλήσεων πλοίων προς διάλυση».

- «Το 2010 τα έσοδα σε ξένο συνάλλαγμα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών επανήλθαν στην ανοδική τους πορεία σε αντιδιαστολή με το 2009. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί πηγή αισιοδοξίας διότι σημειώθηκε σε έτος σοβαρού δημοσιονομικού προβλήματος και αυξανόμενου δημόσιου χρέους. Τον Δεκέμβριο 2010 το ναυτιλιακό συνάλλαγμα ,σημείωσε αύξηση 13,77%, ανερχόμενο σε 6,72% του εγχώριου προϊόντος καλύπτοντας το 35,28% του εμπορικού ελλείμματος. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος οι εισπράξεις από τη ναυτιλία (6,72%) ήταν ιδιαίτερα υψηλές συγκρινόμενες με των άλλων Κρατών Μελών της ΕΕ όπου δεν υπερέβησαν το 1%». Με λίγα λόγια δεν τα πήγε καθόλου άσκημα ο ελληνικός κερδοφόρος εφοπλισμός στην περίοδο που χάθηκε το δώρο, τα επιδόματα και τόσα άλλα. Λαϊκισμός; Ισως, αλλά εδώ δεν υπάρχουν ούτε τα προσχήματα!

- «Επιπροσθέτως, το 2010, ακολουθώντας τάση που εκδηλώνεται από το 2003, οι εισπράξεις από ναυτιλιακό συνάλλαγμα υπερέβησαν τις αντίστοιχες του τουρισμού (€ 9.614 εκ.) και ήλθαν δεύτερες μετά τις εξαγωγές (€ 17.081 εκ.) στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Οι εισπράξεις από το ναυτιλιακό συνάλλαγμα και τις εξαγωγές ήταν οι μόνοι τομείς που έδειξαν ανάκαμψη το 2010».

- «Στη δεκαετία 2000-2010, η ναυτιλία συνεισέφερε 140 δις € σε εισπράξεις από ξένο συνάλλαγμα στην Ελλάδα Αυτό αντιστοιχεί στο ήμισυ του συνολικού δημόσιου χρέους της χώρας το 2009. Οι θεαματικές αυτές εισροές οφείλονται σε 750 ναυτιλιακές εταιρείες ελληνικών συμφερόντων». Εδώ όμως είναι το ζουμί: Πρώτον δεν αναφέρονται τα ποσά των τραπεζικών δανείων αυτών των εταιρειών και δεύτερον όπως λέει η ίδια η έκθεση: «Όμως περίπου το ήμισυ των ανωτέρω 140 δις € επανεξήχθη στο εξωτερικό, δεδομένου ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες πληρώνουν για υπηρεσίες παρεχόμενες από άλλες χώρες, διότι το ελληνικό κράτος δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα που θα συγκρατούσαν το μεγαλύτερο μέρος του ναυτιλιακού συναλλάγματος στην Ελλάδα». Πόσες ακόμα φοροαπαλλαγές δηλαδή έπρεπε να δοθούν για να μείνουν τελικά στην Ελλάδα τα χρήματα;

- «Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης και έντονης ανεργίας, η παρατεινόμενη έλλειψη ναυτικών, που έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, θα πρέπει να αφυπνίσει τους νομοθέτες. Η ποινικοποίηση αδίκως αμαυρώνει την εικόνα του επαγγέλματος και υποσκάπτει σοβαρά τις προσπάθειες προσέλκυσης». Και συνεχίζει : «Ειδικότερα, εάν η ΕΕ επιθυμεί να διατηρήσει την ηγετική της θέση, θα πρέπει να ενθαρρύνει την είσοδο νέων στο ναυτικό επάγγελμα. Διαφορετικά, η Ευρώπη ενδέχεται να αντιμετωπίσει την μετεγκατάσταση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και την διαρροή των πλοίων από τα κοινοτικά νηολόγια προς άλλες ηπείρους και σημαίες. Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες δεν πρέπει να υπερκεράζουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Η ρύπανση από την θαλάσσια μεταφορά πετρελαίου δεν πρέπει να ταυτίζεται με την ρύπανση από τις εγκαταστάσεις εξόρυξης πετρελαίου».

Ακολουθούν ενδιαφέρουσες προτροπές και οδηγίες προς την Ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ για την ανάπτυξη του ναυτικού επαγγέλματος χωρίς όμως να επισημαίνεται η καταβαράθρωση του ΝΑΤ από οφειλές και η απάντηση στο ερώτημα πως κατρακυλάει τόσο το ναυτικό επάγγελμα όταν αυξάνεται τόσο η κερδοφορία του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

 

Το κείμενο γράφτηκε στη 1 Ιουλίου 2011 και είναι από αυτά που δεν χώρεσαν στην Ελευθεροτυπία. Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ιού (iospress.gr)

 

Category: Άρθρα για την οικονομία