Οι πλατείες συνεχίζουν να γράφουν ιστορία



Του Παναγιώτη Σωτήρη

Οι κινητοποιήσεις στις πλατείες των ελληνικών πόλεων τις τελευταίες μέρες με την εκπληκτική μαζικότητα, διάρκεια, αποφασιστικότητα και επινοητικότητά τους, συνιστούν τομή μέσα στο πολιτικό και κοινωνικό τοπίο, έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν σε ανατροπή της κυρίαρχης πολιτικής, ξαναδίνουν σχήμα στην ελπίδα.

Έδειξαν με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο ότι η συνθήκη κοινωνικής καταστροφής που κυβέρνηση και Τρόικα προσπαθούν να επιβάλουν, αυτό το τεράστιο πείραμα νεοφιλελεύθερης κοινωνικής μηχανικής, συναντά πραγματικές αντιστάσεις, διαμορφώνει συνθήκη κοινωνικής έκρηξης, επιταχύνει διαδικασίες ανασύνθεσης του λαού ως συλλογικού υποκειμένου, ως κοινωνικής συμμαχίας, ως συνάντησης και ενοποίησης όλων των κοινωνικών τάξεων και μερίδων που σήμερα βρίσκονται στο στόχαστρο της κυρίαρχης πολιτικής.

Σίγουρα οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. Όμως, κανένα μεγάλο κίνημα στην ιστορία δεν ξεκίνησε «βάσει σχεδίου». Τα αυθεντικά κινήματα όταν ξεσπούν βασίζονται σε αντικειμενικές δυναμικές, πατούν πάνω σε πολιτική δουλειά που είχε προηγηθεί, αξιοποιούν τη ραχοκοκαλιά ανθρώπων με εμπειρία και πολιτικοποίηση, αλλά συνήθως η εκκίνηση, το αρχικό ξέσπασμα, ξεφεύγει από τον όποιο σχεδιασμό.

Ούτε συνήθως τα μεγάλα κινήματα, οι μεγάλοι ξεσηκωμοί στα πρώτα τους βήματα έχουν «πρόγραμμα» ή πλήρως αρθρωμένο λόγο. Συνήθως, συμπυκνώνονται γύρω από ένα γενικό «όχι» σε ό,τι μοιάζει να περιφρονά τις ανάγκες όσων συμμετέχουν, σε ένα «δεν πάει άλλο!» ή σε μια απαίτηση «να φύγουν» όσοι φαίνεται ότι φταίνε. Ο λόγος, τα αιτήματα, οι διεκδικήσεις βγαίνουν στη διαδρομή, αποτελούν τα διακυβεύματα της πολιτικής παρέμβασης και όχι αρχικές αφετηρίες. Όμως, σε κάθε περίπτωση η κραυγή που βγήκε χτες από χιλιάδες ανθρώπους εμπεριέχει το χνάρι, τον ορίζοντα της απαίτησης για ριζική κοινωνική αλλαγή, για μια κοινωνία και μια χώρα που δεν θα παραδίδεται αμαχητί στους ξένους πιστωτές και «επενδυτές, θα αμείβει δίκαια την εργασία, δεν θα ξεπουλάει το δημόσιο πλούτο, δεν θα καταργεί πραξικοπηματικά τα κοινωνικά δικαιώματα, δεν θα σπρώχνει στην ανεργία και την απόγνωση. Αυτή είναι μια κραυγή αυθεντικά αντισυστημική, αυθεντικά ριζοσπαστική.

Όσο για τον «αντιπολιτικό» τόνο που μπορεί να ξένισε κάποιους, συνηθισμένους ίσως από την μακρόχρονη σύγχυση μεταξύ κοινωνικού κινήματος και πολιτικού ρεύματος που ταλανίζει την ελληνική Αριστερά, ας αναλογιστούμε ότι στα μάτια της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας τα κόμματα είναι ταυτισμένα με την πολιτική εξαπάτηση, την υφαρπαγή της ψήφου, τον κυνισμό, την επιβολή αντιλαϊκών μέτρων. Είτε το θέλουμε είτε όχι, η «αντιπολιτική» στιγμή είναι η αναγκαία προϋπόθεση για την αυθεντική πολιτικοποίηση των κινημάτων.

Και βέβαια τα αυθεντικά κινήματα εκφράζουν πάντοτε ευρύτερες κοινωνικές συμμαχίες και αναδεικνύουν ως πρόκληση ποιες κοινωνικές δυναμικές θα ηγεμονεύσουν. Μόνο που δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι ζούμε σε κοινωνίες που η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων, και κυρίως η συντριπτική πλειοψηφία όσων αισθάνονται ότι πλήττονται άμεσα και καίρια, είναι άνθρωποι που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πουλάνε την εργατική τους δύναμη για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Η κραυγή αγωνίας που ακούμε, είναι η κραυγή του μισθωτού, του ανέργου, του νέου που βλέπει μόνο φραγμούς στο να μπορέσει να εργαστεί, του αυτοαπασχολούμενου. «Διαταξικό» ή όχι το πλήθος που αγανακτεί σφραγίζεται καταλυτικά από τις δυνάμεις της εργασίας.

Ταυτόχρονα, στις πλατείες είναι σε εξέλιξη το μεγαλύτερο πείραμα αυθεντικής λαϊκής δημοκρατίας των τελευταίων δεκαετιών. Οι συνελεύσεις, η δυνατότητα συμμετοχής σε άλλους, η αυστηρή τήρηση κανόνων ισηγορίας και αλληλοσεβασμού, η προσπάθεια για συλλογική επεξεργασία θέσεων, έστω και στοιχειωδών, δείχνουν το δρόμο για μια δημοκρατική διαδικασία που θα υπερβαίνει και τον κοινοβουλευτικό κρετινισμό και την κονταρομαχία της «πλατφόρμας» που ταλανίζει το συνδικαλιστικό ή το φοιτητικό κίνημα.

Η συνύπαρξη σε αυτό το κίνημα ανθρώπων που συμμετείχαν ενεργά σε κινήματα το προηγούμενο διάστημα και ανθρώπων που τώρα μαθαίνουν την αλφαβήτα της συλλογική, η μεγάλη συμμετοχή ανθρώπων από την εκλογική βάση των κομμάτων εξουσίας, η διάρρηξη σχέσεων εκπροσώπησης, η πρωτοφανής διάρκεια και επιμονή διαμορφώνουν συνθήκη ασφυκτική και αποσταθεροποιητική για το πολιτικό σύστημα και κατά συνέπεια ανοίγουν το δρόμο για ανακοπή της σημερινής πορείας προς την κοινωνική καταστροφή και για να μπορέσει να ξαναγυρίσει η ελπίδα σε αυτό τον τόπο. Είναι η συγκεκριμένη μορφή που μπορούσε να πάρει σήμερα ένας λαϊκός ξεσηκωμός, μια πραγματική εξέγερση των λαϊκών στρωμάτων.

Η Αριστερά απέναντι σε ένα τέτοιο κίνημα δεν έχει το δικαίωμα του θεατή ή πολύ χειρότερα του κριτή. Εάν αυτό που έψαχνε τόσο καιρό ήταν ακριβώς η δυσαρέσκεια να πάψει να είναι βουβή, άναρθρη και εξατομικευμένη, τώρα βλέπει μπροστά της τα πρώτα και καταλυτικά βήματα ενός μετασχηματισμού της οργής και της αγανάκτησης σε συλλογική δράση. Το αίτημα της συλλογικότητας, της επικοινωνίας, της αλληλόδρασης μέσα στην αγωνιστική πράξη, η ανάγκη «να κάνουμε πράγματα μαζί» και να αισθανθούμε κομμάτι ενός συνόλου, η διάθεση κουβέντας, κοντολογίς οτιδήποτε αποτυπώνει έμπρακτα την ανάδυση της συλλογικότητας και τα πρώτα ψήγματα μιας «δημοκρατίας του αγώνα», σφραγίζουν τις κινητοποιήσεις.

Γι’ αυτό το λόγο και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο ούτε για αμηχανία, ούτε για αφ’ υψηλού κριτική, ούτε για λογικές «εμείς θα τα κάναμε καλύτερα». Ο χρόνος σε ό,τι λέμε και ό,τι κάνουμε πρέπει να είναι ενεστώτας, γιατί τώρα, όντως, κάτι συμβαίνει. Η αντιφατική αλλά υπαρκτή και μαζική δυναμική που αποτυπώθηκε, η διάθεση αγώνα και αυτοοργάνωσης, η αυτοδιάθεση του χρόνου και του χώρου, είναι οι καλύτερες αφετηρίες και για την πολιτικοποίηση αυτού του κινήματος και για πάρει ανατρεπτική δυναμική. Να πάμε λοιπόν μαζικά και ολόψυχα σε αυτές τις κινητοποιήσεις. Να κατοχυρώσουμε την αμεσοδημοκρατική λειτουργία τους. Να τις κάνουμε να ριζώσουν στις πλατείες αλλά και να βλαστήσουν στις γειτονιές. Να φέρουμε τα συνδικάτα, τους φοιτητικούς συλλόγους, τα κοινωνικά κινήματα, τα κινήματα ανυπακοής.

Και συμβάλλοντας στο να συνεχίζει να φουντώνει η φλόγα της αναταραχής είναι που μπορούμε να βοηθήσουμε και στην ουσιαστική πολιτικοποίηση αυτού του κινήματος. Με βήματα απλά και συγκεκριμένα και όχι μεγαλοστομίες. Επιμένοντας ότι είναι ανάγκη ο λαϊκός ξεσηκωμός πρέπει να έχει οργάνωση, δημοκρατία του αγώνα, στήριξη σε πραγματικά κινήματα και ότι πρέπει η οργή και η αγανάκτηση να περάσουν το κατώφλι των χώρων δουλειάς ενάντια στον αντεργατικό παροξυσμό κυβέρνησης και κεφαλαίου. Συμβάλλοντας στο να γίνει έναρθρη η οργή και η αγανάκτηση: Να φύγει η κυβέρνηση και η Τρόικα και το ΔΝΤ. Παύση αποπληρωμής του χρέους – Διαγραφή του χρέους. Ρήξη με ΕΕ και ΟΝΕ. Ζυμώνοντας την ανάγκη για ριζικές αλλαγές, για εθνικοποίηση των τραπεζών και των στρατηγικών επιχειρήσεων, για εργατικό και κοινωνικό έλεγχο, για ριζική αναδιανομή πλούτου. Προβάλλοντας σε τελική ανάλυση την ανάγκη της κοινωνικής ανατροπής όχι ως ένα εγκεφαλικό «άρθρο πίστης» αλλά ως το νήμα που μπορεί να δώσει και σχήμα και ελπίδα στην κραυγή «δεν πάει άλλο».

Είτε το θέλουμε είτε όχι το εάν η Αριστερά μπορεί να αισθανθεί «σαν το ψάρι μέσα στο νερό» και όχι «σαν τη μύγα μέσα στο γάλα» μέσα σε τέτοια κινήματα και ξεσηκωμούς θα είναι και ο δείκτης εάν μπορεί πραγματικά να ανταποκριθεί σε ένα κάλεσμα των καιρών που δεν της συμβαίνει και τόσο συχνά…

 

Category: Εσωτερικά