Μεγαλώνοντας στην «εμπόλεμη ζώνη» της Κερατέας



«Όταν ήμουνα στο δρόμο, είδα ένα μαύρο τανκ και ανθρώπους να κλαίνε και να φωνάζουν αυτό δεν είναι δίκαιο, δε μπορείτε να το κάνετε. Είδα τους Ισραηλινούς να χτυπάνε ανθρώπους και να τους κάνουν σωματικό έλεγχο. Τώρα ζω μια θλιβερή ζωή. Δε μπορώ να κοιμηθώ τα βράδια, εκτός κι αν είμαι δίπλα στη μαμά μου. Φοβάμαι ότι και το σπίτι  που μένουμε θα το γκρεμίσουν. Δε νιώθω ασφαλής.»

Νούσσα, μαθήτρια 8 χρονών, Λωρίδα της Γάζας 2008

«…στην πόλη μου έχουμε πόλεμο. Πριν λίγες μέρες τα ΜΑΤ μπήκαν στην πόλη και άρχισαν να πετούν δακρυγόνα και να χτυπούν τον κόσμο, μεγάλους και παιδιά. Απ’ τα πολλά χημικά δε μπορούσαμε να αναπνεύσουμε. Ολη αυτή κατάσταση με έχει στεναχωρήσει παρά πολύ, γιατί δε θέλω να έρθουν εδώ τα σκουπίδια. Όλη η οικογένεια μου βρίσκεται μέρα νύχτα στα μπλόκα. Η γιαγιά μου κάθεται πολλά βράδια με τις άλλες γιαγιάδες και φυλάνε το μπλόκο. Εγώ πάντα θα φωνάζω μέχρι να φύγουν: Έξω τα ΜΑΤ από την Κερατέα»

Ειρήνη, μαθήτρια 8 χρονών, Κερατέα 2011

Η βασική συλλογιστική ενός μεγάλου σοβιετικού ψυχολόγου και παιδαγωγού, του Vygotski, ήταν ότι η γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών πηγάζει από το διάλογο με το κοινωνικό περιβάλλον. Όταν όμως αυτός ο «διάλογος» διεξάγεται με γκλοπ και χημικά – κατά τον προσφιλή κυβερνητικό τρόπο – τότε οι παιδικές ζωγραφιές γεμίζουν με σκουπιδότοπους και στρατούς, η παρακολούθηση τηλεόρασης παραγκωνίζεται για  τη δημιουργία αυτοσχέδιων οδοφραγμάτων, η αγωνία για το αν θα εισβάλλει η Αστυνομία στην πόλη επισκιάζει το άγχος για τις σχολικές επιδόσεις, η προσπάθεια παρασκευής μολότοφ προσλαμβάνεται ως πρακτικής εφαρμογή των μαθημάτων χημείας, τα μάτια τσούζουν όχι από τις ανοιξιάτικές αλλεργίες αλλά από τα ληγμένα δακρυγόνα που έχουν δεχτεί, ενώ στα διαλλείματα το κλασικό παιχνίδι με τους αστυνόμους εξακολουθεί να παίζεται με τη διαφορά όμως ότι το αντίπαλο υποκείμενο «κλέφτες» έχει αντικατασταθεί από τους «Κερατιώτες» . Στις «εμπόλεμες ζώνες» σαν αυτή που διαμόρφωσαν εδώ και καιρό στην Κερατέα τα παιδιά χάνουν βίαια ένα βασικό  χαρακτηριστικό, την παιδικότητα τους. Και μπαίνουν απότομα  σ’ έναν κόσμο που δεν είναι απαραίτητα πολύ γοητευτικός, των μεγάλων.

Πάνε τέσσερις μήνες πλέον που η γεμάτη προεκλογικές οικολογικές ευαισθησίες κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιχείρησε μετεκλογικά να εγκαταστήσει τα μηχανήματα για τη δημιουργία μιας εκ των πλέον παρωχημένων και αντιπεριβαλλοντικών μεθόδων διαχείρισης απορριμμάτων στην Κερατέα.  Τα μηχανήματα ακόμα δεν τα έχει εγκαταστήσει, ούτε τα οικονομικά συμφέροντα που εκπροσωπούν. Αυτό που σίγουρα όμως εγκατέστησε ήταν μια ιδιαίτερη εκδοχή της «πράσινης ανάπτυξης» που προσιδιάζει περισσότερο με  στρατό κατοχής. Εδώ και 120 μέρες οι πολίτες της περιοχής παράτησαν τα σπίτια τους και τις δουλειές τους και βγήκαν στους δρόμους . Δεν είναι είκοσι, είναι πολλοί παραπάνω, ούτε Αλβανοί είναι και κυρίως δεν τους πληρώνει κανείς για τις υπερωρίες που βαράνε στα μπλόκα. Στην πρώτη γραμμή αυτού του αγώνα βρίσκονται παιδιά. Η λέξη ΧΥΤΑ άλλωστε ήταν από τις πρώτες που εντάχθηκαν στο λεξιλόγιο τους αφού αυτή η ιστορία τραβάει σχεδόν 16 χρόνια, όσα δηλαδή και τα χρόνια ζωής του Νικηφόρου, μαθητή στη β’ λυκείου.

«Το Σάββατο στις 11 του Δεκέμβρη, τα ξημερώματα άρχισαν να χτυπούν οι καμπάνες. Ξύπνησα έντρομος. Κατάλαβα αμέσως τι είχε συμβεί. Έφυγα γρήγορα με τον πατέρα μου για τη ΒΙΟΠΑ. Όσα ακολούθησαν ήταν πρωτοφανή. Έκανε πολικό κρύο εκείνη τη νύχτα Οι αστυνομικοί χτυπούσαν τους πάντες. Δεν έκαναν διακρίσεις. Μια φίλη μου που πηγαίνει γυμνάσιο την έπιασαν χωρίς καμία αφορμή και τη χτυπούσαν όλοι μαζί. Μου έκανε τρομερή εντύπωση αυτή η εικόνα. Πέταγαν διαρκώς χημικά, λες και τους περίσσευαν και δεν είχαν τι να τα κάνουν. Από τότε ολόκληρη η πόλη είναι στο δρόμο. Εμείς υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα μας και τη νομιμότητα. Τα ΜΑΤ υπερασπίζονται την παρανομία και τους εργολάβους».

Ο Νικηφόρος ξέρει απ’ έξω την απόφαση 199 του Ειρηνοδικείου Λαυρίου που δικαιώνει τους κατοίκους της Κερατέας, όπως και οι περισσότεροι έφηβοι έχουν υπόψη τους όλες τις παραμέτρους του προβλήματος, σε σημείο που πολλές φορές ενημερώνουν οι ίδιοι τους γονείς τους. Οι δάσκαλοι τους μερίμνησαν γι’ αυτό, αφού τα σχολεία της περιοχής είναι πρωτοπόρα στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Αυτή τη στιγμή τρέχουν περίπου 10 περιβαλλοντικά προγράμματα που δε βασίζονται στην απλή διδασκαλία στις αίθουσες αλλά σε εμπειρικές και βιωματικές δράσεις. Οι μαθητές πραγματοποιούν συχνά επισκέψεις σε χώρους οικολογικού ενδιαφέροντος, εκπονούν συλλογικές εργασίες κι έτσι αποκτούν αναβαθμισμένη οικολογική συνείδηση. Εξάλλου το γεγονός ότι μεγαλώνουν σε μια γειτονιά που δεν έχει ενσωματώσει ακόμα τα πλέον αρνητικά χαρακτηριστικά της τσιμεντοποίησης του αστικού ιστού, τους βοηθάει να αποκτήσουν μια πιο στενή σχέση με το χώρο. «Τα παιδιά εδώ είναι από μικρά εξοικειωμένα με τη φύση, τα δέντρα είναι κομμάτι της ζωής τους. Μ’ αυτές τις εξελίξεις νιώθουν ότι απειλείται η καθημερινότητα τους. Σε ρωτούν για παράδειγμα αν θα πεθάνουν οι αλεπούδες όταν φτιαχτεί ο ΧΥΤΑ» μας λέει ο Βαγγέλης Βέκιος, ένα βράδυ στο μπλόκο της ΒΙΟΠΑ.

Κάπου παραδίπλα βρίσκεται η εννιάχρονη κόρη του, η Νίκη που παίζει μ’ ένα πατίνι στα οδοφράγματα και μαλώνει μ’ έναν οδηγό που θέλει να περάσει απ’ το μπλόκο. Μας δείχνει την τελευταία της ζωγραφιά που απεικονίζει ένα «σκουπιδοτέρας» να τρώει τη φύση. «Πιστεύω ότι αν είμαστε εδώ , δε θα φέρουν τα σκουπίδια» λέει. «Είναι άδικο αυτό που συμβαίνει. Όλα τα παιδιά στο σχολείο αντί να συζητούν διάφορα πράγματα, ρωτούν πως θα φτιάξουν μολότοφ. Και ζωγραφίζουν συνέχεια τον Πάγκαλο. Στο σχολείο βέβαια τον φωνάζουμε παγκαλογουρούνι». Η αλήθεια είναι πάντως ότι για τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης οι νέοι της Κερατέας δεν τρέφουν και τα καλύτερα των αισθημάτων – ή αυτό τους είπαν να δηλώσουν αυτοί που τους πληρώνουν -. Ο Ιπποκράτης, 17χρονος μαθητής λυκείου, απ’ αυτούς που έχουν εντάξει την παραμονή τους στο μπλόκο στο ημερήσιο πρόγραμμα μαζί με το σχολείο και το φροντιστήριο χαρακτηρίζει «γελοίους» τους ισχυρισμούς του Θόδωρου Πάγκαλου περί υποκινητών «Είναι ρατσιστής ο Πάγκαλος γι ‘αυτά που είπε. Αναζητά εχθρούς για να καλύψει τις δικές του ευθύνες. Η υπόλοιπη κοινωνία βέβαια μπορεί να μη το γνωρίζει γιατί υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση. Εμείς όμως τόσους μήνες μάθαμε πολλά πράγματα για το Μπόμπολα, τη Μπιρμπίλη, τον Πρωθυπουργό. Εγώ πλέον νιώθω σαν αναρχικός. Ξέρω ότι τα λεφτά που πληρώνουμε για το Μνημόνιο πάνε στα κανάλια και την Αστυνομία. Να σκεφτείς ότι μικρός ήθελα να γίνω αστυνομικός. Τώρα άλλαξα γνώμη»

Η πρόσληψη αυτής της παρατεταμένης βιαιότητας μέσα από παιδικά μάτια είναι μια περίπλοκη διαδικασία που γεννά πολλά ερωτηματικά. Η απορία είναι κυρίαρχο συναίσθημα. Δεν κατανοούν γιατί πρέπει μια περιοχή υψηλής πολιτιστικής και περιβαλλοντικής σημασίας να επιβαρυνθεί μ’ αυτό τον τρόπο. Τα «γιατί;» λοιπόν μετεωρίζονται και συχνά καθηλώνουν τη σκέψη τους. Η παιδική φαντασία όμως είναι ανεξάντλητη και εφευρίσκει τρόπους δημιουργικής αποτύπωσης της ενδόψυχης ανησυχίας. Η εννιάχρονη Νίνα – που σε αντίθεση με τα άλλα κοριτσάκια της ηλικία της δηλώνει ότι στο μπλόκο περνάει καλύτερα απ’ότι σπίτι της παίζοντας με κούκλες – για παράδειγμα έφτιαξε ένα σποτάκι με τις ερωτήσεις της για το τοπικό ραδιόφωνο με αποτέλεσμα να γίνει η πιο διάσημη εκφωνήτρια της περιοχής « Αγωνίζομαι μαζί με τ’ αλλά παιδιά της Κερατέας με βροχή, με κρύο , με χιόνι κάθε μέρα… Εμάς στο σχολείο μας μαθαίνουν να γινόμαστε χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία. Όμως εσείς κύριε Πρωθυπουργέ πόσο χρήσιμος είστε στην κοινωνία; Τι κάνετε για εμάς τα παιδιά; Μόνο χρέη και σκουπίδια μας φορτώνετε;»

Βέβαια δεν είναι η μοναδική φορά που οι νεαροί κάτοικοι απευθύνονται στον Πρωθυπουργό. Παλιότερα οι μαθητές του γυμνασίου του έστειλαν επιστολή με την οποία του τεκμηρίωναν ότι σ’ αυτή την περιοχή η δημιουργία ΧΥΤΑ ισοδυναμεί με έγκλημα και έκαναν έκκληση στα περιβαλλοντικά του αισθήματα. Μάταια όμως γιατί φαίνεται είναι πολύ βαθιά για να ενεργοποιηθούν. Ίσως και να μη μιλάνε την ίδια γλώσσα, μεταφορικά ή κυριολεκτικά. Κάπως έτσι συντελείται έστω και η υπόρρητα η αμφισβήτηση της εξουσίας και η απαξίωση των πολιτικών. «Τα παιδιά βλέπουν το παράνομο πρόσωπο της της Πολιτείας. Υφίστανται αδικία και το καταλαβαίνουν. Διαρρηγνύεται η εμπιστοσύνη τους με το κράτος. Αυτά τα βιώματα δημιουργούν ευρύτερες διαδικασίες σκέψης και προβληματισμού. Ωριμάζουν γρήγορα. Απ’ την άλλη όμως ηρωποιούνται και ορισμένες καταστάσεις. Ένα παιδί τις προάλλες προσπαθούσε να φτιάξει βόμβα μολότοφ με τσίπουρο», μας εξηγεί ο Παναγιώτης Πανταζής, διευθυντής στο τρίτο δημοτικό Κερατέας.

Όταν όμως τα γεγονότα είναι τόσο έντονα που ανατρέπουν την κανονική ροή των πραγμάτων , δε μπορούν παρά να διαπερνούν όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής των παιδιών και κυρίως το σχολείο που αποτελεί τον κατεξοχήν κοινωνικό τους χώρο. Οι σχολικές τους επιδόσεις επηρεάζονται, μαζί με τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό. Όταν θεωρούν ότι είναι κρίσιμες στιγμές για την έκβαση αυτού του αγώνα επιδεικνύουν αδυναμία συγκέντρωσης. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το σχολείο δεν τους χωράει. Η Αστυνομία απ’ την άλλη επιμένει σε μεθόδους διαπαιδαγώγησης ,όπως  το ψέκασμα με χημικά και ο ξυλοδαρμός έχουν απορριφθεί από τη σύγχρονη παιδαγωγική επιστήμη ως αποτελεσματικοί τρόποι ομαλής γνωστικής ανάπτυξης. Η μνήμη πάντως οξύνεται. Ημερομηνίες – ορόσημα όπως αυτή της 8^ης του Φλεβάρη, όπου οι Κερατιώτες αναβίωσαν το δικό τους «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροι» θα μείνουν ανεξίτηλες.

«Τη Μαύρη Τρίτη που μπήκαν τα ΜΑΤ στην πόλη επικράτησε ο τρόμος στην αρχή. Τα παιδιά έκλαιγαν ξαφνικά και οι γονείς τους έκαναν παράπονα ότι παρουσίαζαν διαταραχές ύπνου. Σ’ αυτές τις συγκρούσεις υπήρχαν παιδιά που έχασαν τον προσανατολισμό τους, λιποθυμούσαν απ’ τα δακρυγόνα ή έβγαζαν δερματικά εξανθήματα και πονούσαν τα μάτια τους. Ορισμένοι γονείς απ’ το σοκ που υπέστησαν τα παιδιά τους απευθύνθηκαν σε παιδοψυχολόγο. Και τώρα όταν υπάρχουν αρνητικές ενδείξεις, παρουσιάζουν διάσταση προσοχής και αδυναμία συγκέντρωσης. Το μυαλό τους είναι έξω. Ακούν συναγερμό και ταράζονται, βλέπουν καπνό και πετάγονται. Ακόμα και τα παραδοσιακά παιχνίδια προσαρμόζονται στην τοπική περίσταση. Παίζουν σκάκι και όταν ο ένας λέει ΜΑΤ ο άλλος φωνάζει Ντου. Πρόσφατα υπήρχε προγραμματισμένη εκδρομή σε κινηματογράφο και πολλά παιδιά ήταν σε επιφυλακή από το φόβο της εισβολής της Αστυνομίας και ζήτησαν να μην πάνε. Έχουν δεθεί αρκετά μεταξύ τους, ακόμα κι αν παλιότερα δεν είχαν ιδιαίτερες φιλίες. Είναι ταυτόχρονα και μια διαφορετική μορφή κοινωνικοποίησης. Θα προτιμούσα όμως να είχαν την επιλογή να ωριμάσουν μ’ έναν πιο ήπιο τρόπο», μας διηγείται η Δέσποινα Ορφανίδου , καθηγήτρια στο γυμνάσιο που ξεχειμώνιασε στα μπλόκα μαζί με τους μαθητές της.

Σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές που ευνοούν την απομόνωση και την εσωστρέφεια, η «επιχείρηση Κερατέα» παράγει κοινωνικό έργο απ’ αυτήν την άποψη. Φέρνει τους ανθρώπους κοντά. Οι μαθητές  έχουν συσφίξει τόσο τις μεταξύ τους σχέσεις αλλά και τις σχέσεις με τους δασκάλους τους. Ο πειθαρχικός τόνος που δομικά διέπει αυτή τη σχέση, εδώ έχει αμβλυνθεί. Από κοινού έχουν πραγματοποιήσει μια σειρά από δρώμενα όπως μαθητικές πορείες, παραγωγή ντοκιμαντέρ και προετοιμασία θεατρικής παράστασης. Αυτή την απόσταση που δεν κατόρθωσαν να μειώσουν οι μακροχρόνιες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, τη μείωσαν οι νύχτες στα μπλόκα. Εκεί που δώσανε μαζί μαθήματα αντίστασης στην αυθαιρεσία.

Η Βάλια 17χρονη μαθήτρια λυκείου, θυμάται  άλλη μια ημερομηνία, την Τρίτη της 29^ης του Μόρτη «Υπήρχε η φήμη ότι θα προσπαθήσουν να έρθουν να φέρουν να μηχανήματα. Κατά τις 2:30 το μεσημέρι χτύπησαν οι σειρήνες του πολέμου. Αφήσαμε αμέσως τις δραστηριότητες μας και τρέξαμε στα μπλόκα. Εγώ έμεινα εκεί μέχρι τις 12 το βράδυ. Είδα τους συμμαθητές μου να τραυματίζονται. Ο ένας έπαθε έγκαυμα στο χέρι από δακρυγόνο και ο άλλος ήρθε την άλλη μέρα στο σχολείο με πατερίτσες. Είμαστε πάλι σε επαγρύπνηση. Στην αρχή νιώθαμε απογοητευμένοι, τώρα είμαστε εξοργισμένοι. Όλα αυτά θα γυρίσουν εναντίον τους κυρίως από εμάς τους νέους». Την επόμενη μέρα είδαν στα μονόλεπτα των δελτίων ειδήσεων να κάνουν λόγο για «επεισόδια στην Κερατέα» και να καυτηριάζουν τις «επιθέσεις» και την «ανομία» των κατοίκων. Δεν τους προξενεί έκπληξη πλέον αυτή η αντίφαση μεταξύ βιωμένη πραγματικότητας και τηλεοπτικής απεικόνισης. Μόνο ένα ειρωνικό μειδίαμα τους προξενεί. «Αυτός που ελέγχει τις εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων, ελέγχει και τα media.» λένε και φωνάζουν όλοι μαζί ρυθμικά το ίδιο όνομα.

Αυτές οι φωνές  που τραυματίζονται καθημερινά από τη βία και δε χωρούν στα δελτία των 8, σφυρηλατούνται σ’ ένα αγώνα για τη διεκδίκηση του μέλλοντος τους. Γι’ αυτό παραμένουν δυνατές, καθαρές και αφοπλιστικές. Η Έλλη είναι 15 χρονών και προέρχεται από μια «ποινικοποιημένη» οικογένεια , ο πατέρας της Γιώργος Ιατρού και ο θείος της Σταύρος Ιατρού βρίσκονται σε στάδιο προκαταρκτικής εξέτασης για μια σειρά από κακουργήματα που σχετίζονται με τη λαϊκή αντίσταση που πρόβαλλαν οι πολίτες της Κερατέας στην κατασκευή του ΧΥΤΑ. Η σκέψεις της ακόμα δεν έχουν ποινικοποιηθεί : «Κανείς, όση εξουσία κι αν κατέχει δε θα με εξαπατήσει, δε θα με κάνει να ξεχάσω. Είμαι ελεύθερη, όπως ο τόπος μου, που είμαι δικός του καρπός. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τον καταπατήσει. Αγωνίζομαι για κείνη τη γη, που μου γέννησε και μου γεννά υπέροχες αισθήσεις. Ίσως δεν έχω τη σωματική δύναμη και την ισχύ, όμως πιστεύω ότι με τη φωνή μας, εγώ και οι συνομήλικοι μου θα ξυπνήσουμε όλους τους πολίτες».

Μαρία Λούκα

Αναδημοσίευση: Ε

Πληκτρολογήστε:

http://antixyta.blogspot.com και http://politeslavreotikis.blogspot.com

Μπλογκ των πολιτών της Κερατέας που περιέχουν άμεσες ανταποκρίνσεις από τα τεκταινόμενα στην περιοχή, τις αποφάσεις των τοπικών φορέων, αναλύσεις και μελέτες για το ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων, ψηφίσματα συμπαράστασης και δικαστικές αποφάσεις.

Category: Χωρίς κατηγορία