Φοιτητικές εκλογές 2010: όταν το φοιτητικό σώμα «θυμάται» ακόμα τη Μαριέττα



Αν και κάπως καθυστερήσαμε, δημοσιεύουμε μια ανάλυση των φοιτητικών εκλογών της Βέρας Ρ. Επειδή το φοιτητικό κίνημα έχει ειδικό βάρος για την Αριστερά, θεωρούμε το κείμενο της Βέρας εξαιρετικά ενδιαφέρον και χρήσιμο.

Αν θέλει κανείς να ψηλαφήσει το αποτέλεσμα των φετινών φοιτητικών εκλογών, θα πρέπει να κοιτάξει πώς και γιατί οι εκλογές έγιναν τόσο κοντά στην εξεταστική και το καλοκαίρι. Τόσο το συνέδριο της ΟΝΝΕΔ, όσο και της ΚΝΕ ήταν αιτίες αυτής της «αργοπορίας», αλλά δε θα πρέπει να αμφισβητούμε ότι η θέληση των κομματικών επιτελείων ήταν να απομακρύνουν τις φοιτητικές εκλογές από τις εργατικές κινητοποιήσεις, μην υπολογίζοντας όμως ότι φέτος οι εργατικές κινητοποιήσεις θα αργήσουν «να τελειώσουν».

Το σίγουρο είναι ότι και η ΔΑΠ και η ΠΚΣ ήθελαν να απομακρύνουν τις φοιτητικές εκλογές από τα συνέδρια των αντίστοιχων νεολαιών, η πρώτη γιατί η εσωτερική τους κόντρα ίσως να στοίχιζε και η δεύτερη για να χρησιμοποιήσει το συνέδριο και για τις φοιτητικές εκλογές…

Η συμμετοχή στις εκλογές λίγο πάνω από το 50% φέτος, πέφτοντας σταθερά από λίγο, τα τελευταία χρόνια. Η αυξανόμενη αποχή μπορεί να εξηγηθεί με πολλούς τρόπους και χωράει στο εσωτερικό της όλο το φάσμα διαφωνιών… από την αναρχική αποχή, την απαξίωση και την απογοήτευση, το αντιδραστικό σκεπτικό «έξω οι παρατάξεις από τα πανεπιστήμια»… μέχρι τη φασιστική αποχή (βάσει επίσημης ανακοίνωσης του τομέα νεολαίας της Χρυσής Αυγής). Και αυτή η ποικιλομορφία της αποχής την κάνει τόσο δύσκολο να την εξηγήσεις, γιατί κινδυνεύεις να χάσεις τη διαλεκτική και να βγάλεις βιαστικά συμπεράσματα που όχι μόνο είναι αναληθή, αλλά μπορούν να δημιουργήσουν και αυταπάτες στους αποστασιοποιημένους αναγνώστες.

Τα αποτελέσματα των εκλογών εξηγούνται και με το παραπάνω φέτος, λόγω τόσο της κοντινής απόστασης από τις βουλευτικές, όσο και από τις κινητοποιήσεις…

Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ που από το 1987 κατέχει την πρώτη θέση πανελλαδικά, από το 2004 και μετά έχει μια σταδιακή πτώση, αφού της στοίχισε πάρα πολύ η κυβέρνηση της ΝΔ (και η πτώση της) και οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Φέτος συγκέντρωσε το 34,78% με απώλειες περίπου 2,64% από το περσινό της ποσοστό. Η συνεχής πτώση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ είναι αποτέλεσμα της καθαρά κυβερνητικής στάσης της τόσο επί ΝΔ, αλλά και της συμπολίτευσης με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ σήμερα, υποστηρίζοντας τα «κακά», αλλά «αναγκαία» μέτρα. Τα μεγαλειώδη φοιτητικά κινήματα του 2006 και 2007, καθώς και η εξέγερση του Δεκέμβρη ήταν εκείνα τα κινηματικά γεγονότα που έφεραν τη ΔΑΠ σε δύσκολη θέση, αφού δημόσια κατήγγειλε τους συμμετέχοντες σε αυτά και κατά καιρούς υπερασπίστηκε ακόμα και την καταστολή που αυτά δέχτηκαν. Μπορούμε λοιπόν, να σκεφτούμε ότι ακόμα το φοιτητικό σώμα «θυμάται». Μπορεί να έχει δεχτεί την ήττα του Νόμου-Πλαίσιο και να βλέπει τον τελευταίο να εφαρμόζεται, αλλά δεν ξεχνάει ποιος ήταν αυτός που δημόσια τον υπερασπίζονταν μέσα στα αμφιθέατρα των Γενικών Συνελεύσεων και κατήγγειλε τις καταλήψεις και τους «αριστεριστές» που μόνο αυτό έχουν στο μυαλό τους… Δεν ξεχνάει ποιος υπερασπίζεται να παίρνει λιγότερα βιβλία, ποιος καταγγέλλει το άσυλο και υπερασπίζεται την κατάργησή του, ποιος υπερασπίζεται το ανώτατο όριο φοίτησης και την εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, manager και επιχειρησιακών προγραμμάτων για τα ιδρύματα. Έτσι τιμωρεί τους υπερασπιστές της πολιτικής που έχει φέρει την αναδιάρθρωση με τον απλό τρόπο των εκλογών, φοβούμενο άλλη μια  ήττα σε περίπτωση που γίνει πιο επιθετικό…

Η ΠΑΣΠ εκμεταλλευόμενη το 43,92% του ΠΑΣΟΚ στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές και τη μεγάλη μερίδα νέων φοιτητών που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, πριν ακόμα μπουν στις σχολές, κατάφερε να ανεβάσει τα ποσοστά της κατά 2,53% και να φτάσει το 30,94%. Σίγουρα υπάρχει μια τεράστια αντίφαση σε αυτό, ακριβώς γιατί οι φοιτητικές εκλογές έγιναν μετά την ανακοίνωση για τα νέα μέτρα. Η ΠΑΣΠ κατάφερε να παίξει το ρόλο της «κυβερνητικής αντιπολίτευσης», κάτι που ποτέ δεν κατάφερε η ΔΑΠ, φτάνοντας σε σημείο να καταγγέλλει το ΠΑΣΟΚ για τα νέα μέτρα και να υπογράφει διοικητικά συμβούλια για τη συμμετοχή των φοιτητικών συλλόγων στις απεργιακές κινητοποιήσεις. Αυτή της η στάση, σε συνδυασμό με την συνείδηση του «μέσου φοιτητή», ότι «η εργασία είναι μακριά και η σύνταξη ακόμα πιο μακριά και άρα δε με ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή», της έφερε αυτή την εκλογική άνοδο. Η ΠΑΣΠ είναι η επιβεβαίωση ότι τελικά ο «μικρόκοσμος» του πανεπιστημίου δεν είναι τόσο μακριά από την κοινωνία. Δεκάδες αγωνιστές που έχουν δώσει το παρόν στο δρόμο, ψηφίζουν ΠΑΣΠ, θεωρώντας ότι με το να κάνεις εσωτερική αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚ ίσως σε φέρει σε μια καλύτερη θέση αύριο… Υποστήριξη λοιπόν με αυταπάτες, αδυνατώντας να καταλάβουν ότι οι ταξικές αντιπαραθέσεις υπάρχουν και ότι πρέπει να πάρουν θέση. Όσον αφορά την εκπαίδευση, η ΠΑΣΠ δεν «πλήρωσε» σε κανέναν βαθμό τις βλέψεις της Διαμαντοπούλου για την εκπαίδευση, ακριβώς γιατί όλα αυτά που έρχονται να δημιουργήσουν ένα ζοφερότερο μέλλον για τη φοιτητική νεολαία δεν τα υπερασπίζεται σε επίπεδο λόγου (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προτείνει κάτι για το φοιτητικό κίνημα), αλλά και γιατί εδώ και πολλά χρόνια το ρόλο του υπερασπιστή των μεταρρυθμίσεων παίζει με τον καλύτερο τρόπο η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.

Η ΠΚΣ πιστή εδώ και χρόνια στην κομματική γραμμή για το κίνημα είχε απώλειες 0,44%, συγκεντρώνοντας 14,33%. Έχει χρεωθεί τα τελευταία χρόνια τη στάση της στο φοιτητικό κίνημα και τον τρόπο που (δεν) συμμετείχε σε αυτό. Τα κομματικά της συντονιστικά και η αποχώρησή της από το ενιαίο συντονιστικό, αλλά και ο διαχωρισμός της στο δρόμο κατά τη διάρκεια των φοιτητικών κινητοποιήσεων, της στοίχισε την αξιοπιστία της στο κίνημα. Η έλλειψη στρατηγικής πρότασης για την ανατροπή των εκπαιδευτικών νόμων την έχει φέρει σε θέση άμυνας τα τελευταία δύο χρόνια και σε ένα αέναο ταξίδι καταγγελιών προς την υπόλοιπη αριστερά, έχοντας βρει εκεί τον εχθρό της, συμβαδίζοντας με τη σταλινική της παράδοση. Το τελευταίο τερτίπι, με τη δημιουργία του μετώπου αγώνα σπουδαστών (ΜΑΣ), που αποτελεί ένα μικρό φοιτητικό ΠΑΜΕ και συσπειρώνει μόνο τα μέλη της ΚΝΕ και της ΠΚΣ, δεν είχε γι’ αυτήν τα καλύτερα αποτελέσματα. Μην έχοντας καμία αποστασιοποίηση από το κόμμα και καμία πίστη στην αυτοτέλεια του φοιτητικού κινήματος, προσπαθεί να πείσει ότι ο μόνος δρόμος για τη νίκη είναι αυτός της ψήφου στην ΠΚΣ και στο ΚΚΕ (σε εθνικό επίπεδο). Δεν έπαιξε ποτέ το ρόλο της πρωτοπορίας στο φοιτητικό κίνημα, ενώ σαμπόταρε τις όποιες προσπάθειες σύνδεσης του τελευταίου με το εργατικό κίνημα, αν δεν δεσμεύονταν οι φοιτητικοί σύλλογοι για τη συμμετοχή τους με το ΠΑΜΕ και τη στήριξή τους σε αυτό. Φέρει τεράστια ευθύνη για την υποχώρηση του φοιτητικού κινήματος, αφού ήταν η πρώτη που κατήγγειλε την εξέγερση του Δεκέμβρη και έκανε λόγο για προβοκάτορες και μαφιόζους που έκαναν κουμάντο στα κέντρα αγώνα του Δεκέμβρη, την ίδια στιγμή που δεν έχει καν προσπαθήσει να βγάλει το φοιτητικό κίνημα επιθετικά στο δρόμο τα τελευταία τρία χρόνια. Δικαιολογούνται λοιπόν οι συνεχείς απώλειές της, λόγω της στάσης της μέσα στα φοιτητικά αμφιθέατρα, αλλά και στο δρόμο. Ίσως θα ήταν πιο λογικό οι απώλειες της ΠΚΣ να ήταν μεγαλύτερες, αλλά εδώ έρχεται και παίζει σημαντικό ρόλο ο ισχυρός κομματικός της μηχανισμός, που τόσα χρόνια της έχει χαρίσει την τρίτη θέση.

Η ΑΡΕΝ τα τελευταία δύο χρόνια έχει επιλέξει τη στροφή προς τον ΣΥΡΙΖΑ και το δρόμο της «παραταξιοποίησής» της. Κατάφερε να ανέβει κατά 0,21% και να φτάσει το 5,29%. Πιστή στο προφίλ του καλού φοιτητή-συνεπούς συνδικαλιστή και μακριά από ακτιβισμούς και επιθετικές διεκδικήσεις, έχει καταφέρει από τη μια να συμμετέχει στο κίνημα, αλλά ακριβώς επειδή δεν είναι αυτή η παράταξη που θα πάρει πολιτικά ρίσκα και θα κάνει την ανατροπή πράξη, έχει καταφέρει να μην επωμίζεται ούτε στο ελάχιστο το κινηματικό κόστος. Η θεσμική της διαμαρτυρία όμως, έχει καταφέρει να συντηρητικοποιήσει ένα μέρος του φοιτητικού σώματος, το οποίο φοβάται να αγωνιστεί επιθετικά, την ίδια στιγμή που επιλέγει μια αριστερή τοποθέτηση. Κατάφερε να διατηρήσει το περσινό ρεύμα του ΣΥΡΙΖΑ και προσπαθεί πια να αντιπαρατεθεί με τις υπόλοιπες δυνάμεις της αριστεράς. Η άνοδός της στις φετινές φοιτητικές εκλογές είναι αποτέλεσμα τόσο της αντικυβερνητικής πολιτικής που ασκεί μέσα στα πανεπιστήμια, όσο και της σχέσης της με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ότι δεν συμμετέχει μαζικά σε ακτιβισμούς (πχ σε συγκλήτους και συνεδριάσεις γενικών συνελεύσεων καθηγητών), μαζί με την πίστη στους θεσμούς και στους νόμους, της έχει δώσει τη θέση μιας συνεπούς αριστερής και ταυτόχρονα αντιπολιτευτικής δύναμης που μπορεί να μην έρχεται σε ρήξη με τα καθηγητικά μπλοκ, τους πρυτάνεις και τους προέδρους των σχολών. Αυτό αντικειμενικά δεν της δημιουργεί κανένα κόστος, αφού συμβαδίζει με τη μέση συνείδηση των αριστερών φοιτητών και φοιτητριών, που όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα την υποστηρίζουν.

Η ΕΑΑΚ κατάφερε να ισχυροποιήσει το ποσοστό της κατά 0,49% και να φτάσει το 9,69%, σε μια χρονιά που το φοιτητικό κίνημα βρίσκεται σε αμυντική θέση. Είναι εκείνη η δύναμη στο φοιτητικό κίνημα που αντιλαμβάνεται το πολιτικό κόστος, αλλά που το βάζει σε δεύτερη μοίρα, όταν η συγκυρία το απαιτεί. Εκείνη η δύναμη που από το ’91 έχει αναταράξει την ομαλότητα των ελληνικών πανεπιστημίων. Η ΕΑΑΚ ήταν η πρωτοπορία των περασμένων φοιτητικών αγώνων και κατάφερε να τους δώσει εκείνο το πολιτικό περιεχόμενο που τα έκανε να φαντάζουν επικίνδυνα στην αντίπαλη πλευρά. Η αύξηση του ποσοστού της δείχνει ότι υπάρχει ακόμα ζωντανό ένα κομμάτι του φοιτητικού σώματος που θεωρεί ότι δεν υπάρχουν θεσμικές λύσεις, που θεωρεί ότι μόνη λύση είναι η ανατροπή του πολιτικού συστήματος των μεταρρυθμίσεων. Με ξεκάθαρο αντικαπιταλιστικό και αντισυστημικό λόγο  δεν διστάζει να κοιτάει στα μάτια όλα τα πρόσωπα του αντιπάλου. Δεν έχει αυταπάτες για τη συνδιοίκηση, ούτε για τη θεσμική θέση προέδρων και πρυτάνεων. Το κάθε σχήμα της κάθε σχολής έχει προσπαθήσει να μπλοκάρει την εφαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και σε μεγάλο βαθμό με επιτυχία. Συμμετείχε ενεργά στην εξέγερση του Δεκέμβρη και προσπάθησε να δώσει μια πιο πολιτική χροιά σε αυτόν. Με μόνο τρόπο τις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και χωρίς τις πλάτες κομματικού μηχανισμού έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Αναγνωρίζει την αυτοτέλεια του φοιτητικού κινήματος, αλλά προσπαθεί να τον συνδέσει με το εργατικό κίνημα, όχι όμως με «κομματικό χαρακτήρα», αλλά μέσα από αποφάσεις φοιτητικών συλλόγων που στρατεύονται (ανά συγκυρία, ίσως) με την δικιά της πολιτική πρόταση.

Ούτε φέτος, βέβαια, δεν έλειψαν τα παρατράγουδα με πιο τρανά παραδείγματα την ΑΣΟΕΕ, όπου η ΠΑΣΠ αποφάσισε ότι οι εκλογές θα γίνουν χωρίς παραβάν (με ό,τι σημαίνει αυτό), την Νομική που για τρεις μέρες σκηνές πολέμου μεταξύ μπράβων των ΔΑΠ και ΠΑΣΠ εξελίσσονταν μπροστά σε όλους, την ίδια στιγμή που η νοθεία είχε αποδειχθεί και το πανεπιστήμιο στη Νάουσα, όπου μετά τη διάσπαση του συλλόγου από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ), λόγω των φριχτών μεθόδων της ΟΝΝΕΔ και της ΔΑΠ, η τελευταία αποφάσισε να στήσει διπλή κάλπη και κάμερες για να ξέρει ποιος ψηφίζει και σε ποιον σύλλογο ή πιο απλά ποιος δεν ψηφίζει ΔΑΠ.

Το σίγουρο είναι ότι οι φοιτητικές εκλογές έδωσαν ένα μήνυμα ενάντια στην εκπαιδευτική αναδιάρθρωση με έναν ίσως «ανορθόδοξο» τρόπο, αν σκεφτούμε ότι η ΠΑΣΠ μπορεί ακόμα και κάνει αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚ και ότι η αριστερά στο σύνολό της ανέβηκε, έστω και λίγο.

Το ακόμα πιο σίγουρο είναι ότι ο ταξικός πόλεμος υπάρχει και βάσει αυτού πρέπει να τοποθετούμαστε σε όλες τις μάχες -και για μένα οι φοιτητικές εκλογές είναι μια τέτοια μάχη. Μπορεί να μην δείχνει (και συνήθως έτσι είναι) τους πολιτικούς συσχετισμούς μέσα στα πανεπιστήμια, αυτοί άλλωστε φαίνονται στις Γενικές Συνελεύσεις, αλλά αυτό μένει να αποδειχθεί στο δρόμο, εκεί που όλες οι μάχες δίνονται με τον πιο καθαρό τρόπο και που όλες οι γραμμές αντιπαρατίθενται με τον πιο υγιή τρόπο…

Η νεολαία και δη η φοιτητιώσα θα δώσει το παρόν σε όλους τους αγώνες που θα έρθουν. Δε δεσμευόμαστε για κανένα νικηφόρο αποτέλεσμα, αλλά ξέρουμε πολύ καλά δυο πράγματα: ότι ο μόνος τρόπος για να προβλέψεις το μέλλον είναι να το δημιουργήσεις και η μόνη δέσμευση της νεολαίας είναι ένα σύνθημα που όχι μόνο πολυγράφτηκε και πολυφωνάχτηκε, αλλά έγινε πράξη ζωής για τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες του φοιτητικού και νεολαιίστικου κινήματος:

«ΘΑ ΚΑΤΕΒΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ, ΟΣΟ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΜΑΣ».

Βέρα Ρ.

Category: Χωρίς κατηγορία