Η απεργία των Αιγυπτίων αλιεργατών στη Μηχανιώνα, ένα παράδειγμα για όλους τους εργάτες στην Ελλάδα



Μια από τις πρώτες απεργίες του 2010 γίνεται αυτή τη στιγμή από τους Αιγύπτιους αλιεργάτες στη Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης. Η απεργία ξεκίνησε από την Κυριακή και συνεχίζεται μέχρι να αποδεχτούν οι εργοδότες τα αιτήματα των απεργών: να μην μειωθούν οι μισθοί τους, να πληρωθούν το δώρο Χριστουγέννων, να εισπράττουν από την επιστροφή του ΦΠΑ, να επιστρέψουν στο ΙΚΑ από τον ΟΓΑ όπου είναι σήμερα ασφαλισμένοι και να υπάρχει εκπρόσωπος των Αιγυπτίων εργατών μεταξύ των εκπροσώπων που συμμετέχουν στον υπολογισμό του μισθού.

Στη Νέα Μηχανιώνα ζουν σήμερα περίπου 200 Αιγύπτιοι και στη γύρω περιοχή άλλοι 500, εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι αλιεργάτες στο στόλο μέσης αλιείας (μηχανότρατες) της Μηχανιώνας. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν έρθει στην Ελλάδα με διακρατική συμφωνία που έχουν υπογράψει η Ελλάδα και η Αίγυπτος το 1984 για τη «μετάκληση εποχικών εργατών», με βάση την οποία, οι Αιγύπτιοι εργάτες μπορούσαν να μείνουν στην Ελλάδα μόνο για οκτώ μήνες, από τον Μάιο ως τον Οκτώβριο. Όμως τα τελευταία χρόνια οι μισοί από αυτούς έχουν αποκτήσει την «πράσινη κάρτα» και έτσι μένουν μόνιμα στη Μηχανιώνα.

Η εργασία στις μηχανότρατες είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Οι βάρδιες είναι συνήθως 24ωρες και οι αλιεργάτες περνάνε εβδομάδες ή και μήνες πάνω στα αλιευτικά, δουλεύοντας σε συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες.

Στα παράλια της Μακεδονίας και της Θράκης ζούνε σήμερα πολλοί Αιγύπτιοι, οι οποίοι εργάζονται κάτω από ανάλογες συνθήκες.

Μισθός, ασφάλιση

και συνδικαλιστική εκπροσώπηση

Η σύμβαση των αλιεργατών της Μηχανιώνας προβλέπει 760 ευρώ, αλλά ο πραγματικός μισθός τους ανέρχονταν στα 1000 με 1200 ευρώ, καθώς υπολογίζονταν με βάση το συνολικό ποσό που εισπράττονταν μετά την πώληση κάθε ψαριάς. Από αυτό το ποσό (και ανάλογα με την κατηγορία σκαφών) αφαιρούνταν τα έξοδα για το πετρέλαιο, τη συντήρηση του πλοίου και τις ασφαλιστικές εισφορές και το υπόλοιπο μοιράζονταν: 50% για τον πλοιοκτήτη και 50% για τους εργάτες.

Από τον Οκτώβριο η Πανελλήνια Ένωση Πλοιοκτητών Μέσης Αλιείας (ΠΕΠΜΑ) προχώρησε σε μείωση των μισθών των αλιεργατών κατά 60% περίπου, με πρόσχημα την οικονομική κρίση, ενώ για πρώτη φορά οι εργάτες δεν πληρώθηκαν το δώρο Χριστουγέννων.

Τα τελευταία χρόνια, τη συμμετοχή των αλιεργατών στη διαπίστωση των κερδών και τον υπολογισμό του μερτικού ανέλαβε -σε συμφωνία με τους πλοιοκτήτες- η διοίκηση του «Σωματείου Αλιεργατών Μηχανιώνας», το οποίο ελέγχεται από την ΠΑΣΚΕ και οι αλιεργάτες δεν το εμπιστεύονται, καθώς έκτοτε οι αποδοχές τους άρχισαν να μειώνονται. Στους ίδιους τους αλιεργάτες δεν επιτρέπεται να ελέγξουν τα κέρδη μετά από κάθε ψαριά και το ποσό που αναλογεί στα έξοδα, στους πλοιοκτήτες και στους ίδιους.

Έτσι οι αλιεργάτες κατέληξαν να παίρνουν 300 με 400 ευρώ το μήνα, δηλαδή πολύ πιο κάτω απ” ότι ορίζουν οι συμβάσεις που έχουν υπογράψει και μάλιστα για μια δουλειά που είναι από τις πιο βαριές και επικίνδυνες που υπάρχουν.

Μέχρι το 2004 οι αλιεργάτες ήταν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, αλλά η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ λίγο πριν τις εκλογές, για να ικανοποιήσει το αίτημα των πλοιοκτητών (οι οποίοι ήθελαν να γλιτώσουν τα ασφάλιστρα), ψήφισε ένα νόμο με τον οποίο όλοι οι εργάτες γης (στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι αλιεργάτες) υπήχθησαν στον ΟΓΑ, και οι συμβάσεις τους μετατράπηκαν από εξαρτημένης εργασίας, σε παροχή υπηρεσιών. Αργότερα η ΝΔ με προεδρικό διάταγμα υλοποίησε αυτόν το νόμο. Έτσι οι αλιεργάτες χάνουν τη μισή κύρια σύνταξη και την επικουρική, χάνουν την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τις υπόλοιπες παροχές του ΙΚΑ, ενώ δεν καλύπτονται σε περίπτωση εργατικού «ατυχήματος». Ταυτόχρονα πολλοί εργοδότες δεν καταβάλλουν τις εισφορές.

Απεργία

Οι αλιεργάτες δεν αποδέχτηκαν την προσπάθεια των πλοιοκτητών να μειώσουν κατά 60% τους μισθούς τους, με πρόσχημα την οικονομική κρίση, τη στιγμή μάλιστα που δεν τους επιτρέπεται να ελέγχουν τον τζίρο από τις πωλήσεις της ψαριάς και ενώ στην υπόλοιπη Μακεδονία (πχ. στην Καβάλα) δεν έχει επιχειρηθεί ανάλογη μείωση των μισθών των αλιεργατών (ο μισθός τους εξακολουθεί να είναι περίπου 1000 με 1200 ευρώ).

Την περασμένη Κυριακή ξεκίνησαν τον αγώνα τους με επαναλαμβανόμενες 24ωρες απεργίες και εμποδίζοντας τα αλιευτικά να αποπλεύσουν από το λιμάνι, μόνο με τους πλοιοκτήτες και μέλη των οικογενειών τους (κατά παράβαση δηλαδή της σχετικής νομοθεσίας). Περίπου 230 αλιεργάτες έκαναν πορεία διαμαρτυρίας προς το Δημαρχείο και το Λιμεναρχείο της Νέας Μηχανιώνας.

Τις επόμενες μέρες συνέχισαν (και συνεχίζουν) τον αγώνα τους, με αποκλεισμό της προβλήτας της Μηχανιώνας (μέχρι το βράδυ της Πέμπτης), πορείες και περιφρούρηση της απεργίας τους και έτσι οι πλοιοκτήτες δεν μπορούν να κινήσουν τα σκάφη τους.

Την Τετάρτη προχώρησαν στη συγκρότηση του «Συλλόγου Αιγύπτιων Αλιεργατών Νέας Μηχανιώνας», με τον οποίο διεκδικούν να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις με τους πλοιοκτήτες και στη διαπίστωση των κερδών από τις ψαριές.

Οι εργοδότες εμφανίζονται ανυποχώρητοι. Αρνούνται να καταβάλουν το δώρο των Χριστουγέννων και να πάρουν πίσω τις μειώσεις των μισθών, ενώ σχεδόν κάθε μέρα επιχειρούν να σπάσουν τον αποκλεισμό και να βγάλουν μόνοι τους τα αλιευτικά. Απειλούν ότι θα διώξουν όλους τους αλιεργάτες και θα τους αντικαταστήσουν με νέους μετανάστες, τους οποίους θα πληρώνουν με ψίχουλα. Στο πλευρό των πλοιοκτητών έχει βρεθεί ο Δήμαρχος της Μηχανιώνας, ο οποίος φέρεται να δηλώνει έτοιμος να μπει μπροστά για να σπάσουν τον αποκλεισμό, ενώ στο πλευρό τους βρίσκεται από την πρώτη στιγμή και ο κατασταλτικός μηχανισμός των ΜΑΤ και του Λιμενικού Σώματος. Επιπλέον σήμερα Παρασκευή, εμφανίστηκαν ακροδεξιοί τραμπούκοι για να βοηθήσουν τα αφεντικά που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την απεργία των Αιγυπτίων εργατών.

Μέχρι στιγμής οι αλιεργάτες έχουν υποστηριχτεί πολιτικά και πρακτικά μόνο από το ΠΑΜΕ. Το Σωματείο Αλιεργατών Μηχανιώνας και το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης δεν έχουν κάνει τίποτα για να υποστηρίξουν αυτή την απεργία. Φυσικά δεν έκανε τίποτα για τους απεργούς ούτε η Πρεσβεία της Αιγύπτου. Επιτετραμμένος της πρεσβείας μετέβη στη Θεσσαλονίκη, συνομίλησε με τους πλοιοκτήτες και θα συμμετέχει στη σύσκεψη που θα γίνει σήμερα στο Δημαρχείο της Μηχανιώνας μαζί με το Δήμαρχο, τον Λιμενάρχη και τους άμεσα εμπλεκόμενους. Στην πραγματικότητα, το ημιδικτατορικό καθεστώς της Αιγύπτου, το οποίο εκπροσωπεί ο Αιγύπτιος πρέσβης, έχει μάλλον συμφέρον να σταματήσει γρήγορα η απεργία, έστω και σε βάρος των Αιγυπτίων εργατών, ακόμα και με αστυνομική καταστολή (κατά το πρότυπο της αντιμετώπισης των απεργιών στην Αίγυπτο).

Παρ” όλ” αυτά όμως, η απεργία έχει μία δυναμική που μπορεί να φέρει τη νίκη για τους εργάτες. Οι εργοδότες έχουν ήδη υποχωρήσει και έχουν αποδεχτεί να υπάρχει εκπρόσωπος των αλιεργατών στη διαπίστωση των κερδών απ” τα οποία προκύπτουν τα χρήματα που αναλογούν στους εργάτες.

Το εργατικό κίνημα της Θεσσαλονίκης, τα συνδικάτα, οι φοιτητικοί σύλλογοι, οι αντιρατσιστικές οργανώσεις, η Αριστερά και ο αντιεξουσιαστικός χώρος θα έπρεπε ήδη να είχαν κινητοποιηθεί για να στηρίξουν την απεργία των Αιγυπτίων εργατών, που πραγματοποιείται σε μια πόλη με ισχυρή παρουσία ακροδεξιάς και ρατσιστών. Ελπίζουμε ότι σήμερα και αύριο θα προκύψουν πρωτοβουλίες υποστήριξης αυτού του αγώνα.

Μερικές παρατηρήσεις

Η απεργία των Αιγυπτίων εργατών επιβάλλει κάποιες παρατηρήσεις.

Προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση η προκλητική απόφαση των εργοδοτών να προχωρήσουν άμεσα (και όχι σταδιακά) σε μια τόσο μεγάλη μείωση μισθών. Αυτό κατ” αρχήν είναι ένα δείγμα γραφής για το τι μας περιμένει όλους μας, μετανάστες και “ντόπιους” την επόμενη περίοδο. Τα αφεντικά, αποθρασυμένα από μία κυβερνητική πολιτική που επιτίθεται στα εργασιακά δικαιώματα με πρόσχημα την οικονομική κρίση και τη σωτηρία της “εθνικής οικονομίας”, επιχειρούν να προχωρήσουν ακόμα περισσότερο, ξεζουμίζοντας την εργατική τάξη και φέρνοντάς την στα όρια της φυσικής επιβίωσης. Κι αυτό είναι μια απειλή για όλους μας.

Όμως υπάρχει και κάτι ακόμα. Η απειλή των πλοιοκτητών, ότι θα απολύσουν όλους τους αλιεργάτες για να προσλάβουν στη θέση τους άλλους μετανάστες, προδιαγράφει τα όρια της μεταναστευτικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ. Είναι πολύ πιθανόν η προκλητική μείωση των μισθών να αποσκοπούσε στο να αναγκάσει τους Αιγύπτιους αλιεργάτες να φύγουν από μόνοι τους. Οι περισσότεροι ζουν και εργάζονται πολλά χρόνια στην περιοχή, είναι «νόμιμοι», «προστατεύονται» από διακρατική συμφωνία και πολύ πιθανόν να θεμελιώνουν δικαίωμα αίτησης για να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα. Και τα πολιτικά δικαιώματα εγγυώνται στον κάτοχό τους καλύτερες συνθήκες διεκδίκησης εργασιακών δικαιωμάτων.

Δίπλα όμως σε αυτούς τους μετανάστες που θα αποκτήσουν αύριο πολιτικά δικαιώματα, θα υπάρχουν κι αυτοί (η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών) οι οποίοι θα εξακολουθούν να ζουν σε καθεστώς σχετικής ή απόλυτης «παρανομίας», όσοι θα έχουν γλιτώσει από τις δολοφονίες στο Αιγαίο και τα χερσαία σύνορα και δεν θα έχουν εγκλειστεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κι αυτοί θα αποτελούν το φτηνότερο εργατικό δυναμικό για να αντικαταστήσει όσους εργάτες δεν είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν την εξαθλίωση του βιοτικού τους επιπέδου. Και αυτοί οι καινούριοι εργάτες που θα δεχτούν να δουλεύουν με 400 ευρώ, δεν είναι απαραίτητο να είναι μόνο μετανάστες. Μπορεί να είναι νέοι (ηλικιακά) που θα «αντικαταστήσουν» τους «παλιότερους», γυναίκες που θα «αντικαταστήσουν» άντρες ή άντρες που θα «αντικαταστήσουν» γυναίκες…

Γι” αυτό νομίζω ότι η απεργία των Αιγυπτίων μεταναστών έχει πολύ μεγάλη σημασία. Είναι μια απεργία που γίνεται στην κατεύθυνση εκείνη που θα έπρεπε να κινηθεί ολόκληρο το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την κυβέρνηση και τους εργοδότες που έχουν αποθρασυνθεί και απειλούν να μας βυθίσουν σε μια εποχή εργασιακής βαρβαρότητας. Είναι ένας αγώνας που μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και αισιόδοξες.

Όμως αυτή η απεργία θέτει ορισμένα ζητήματα για την αριστερά, το συνδικαλιστικό και το αντιρατσιστικό κίνημα. Εντάσσεται σε μια σειρά αγώνων και κινητοποιήσεων μεταναστών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα: η απεργία των εργατών γης στη Μανωλάδα, η συμμετοχή των νέων μεταναστών στην εξέγερση του Δεκέμβρη, οι κινητοποιήσεις που έγιναν μετά τη βεβήλωση του Κορανίου το καλοκαίρι, η συμμετοχή των μεταναστών εργατών στις γενικές απεργίες (κάτι που δεν είναι εμφανές και γι” αυτό δεν αποτιμάται όπως πρέπει) και ο πρωταγωνιστικός ρόλος μεταναστών και μεταναστριών στις προσπάθειες συγκρότησης σωματείων (κάτι το οποίο πιθανόν επίσης δεν θα ήταν εμφανές εάν δεν γινόταν η επίθεση στην Κωνσταντίνα Κούνεβα). Όλα αυτά τα παραδείγματα (και πλήθος άλλων, τα οποία συμβαίνουν στην αθέατη πλευρά της ταξικής πάλης, χωρίς ωστόσο να είναι λιγότερο σημαντικά) δείχνουν, ότι οι μετανάστες δεν αποτελούν απλώς ένα υπολογίσιμο κομμάτι της εργατικής τάξης στην Ελλάδα (ίσως και το 14%), αλλά κάτι πολύ περισσότερο: αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, δηλαδή αυτού του τμήματος της εργατικής τάξης, που δίνει αγώνες, απ” τους οποίους καθορίζεται ο ταξικός συσχετισμός.

Αυτές οι κινητοποιήσεις χθες, η απεργία των Αιγυπτίων αλιεργατών σήμερα, θα έπρεπε να κάνουν τις συνδικαλιστικές ηγεσίες, αλλά και το σύνολο σχεδόν της Αριστεράς, να εγκαταλείψουν τις μίζερες και ηττοπαθείς τοποθετήσεις, με τις οποίες βλέπουν στους μετανάστες μόνο τα παθητικά θύματα μιας εκμετάλλευσης, ή και ακόμα χειρότερα: τα ακούσια όργανα στα χέρια των εργοδοτών εναντίον του οργανωμένου εργατικού κινήματος. Θα έπρεπε να δουν σε αυτούς τους αγώνες τις δυνατότητες της νίκης για ολόκληρη την εργατική τάξη…

Όμως μια τέτοια οπτική έχει απαιτήσεις. Τα συνδικάτα και η Αριστερά θα πρέπει να απευθυνθούν προς τους μετανάστες, όχι ως προς θύματα, αλλά ως προς συναγωνιστές. Όχι να μιλήσουν γι” αυτούς (για τη δυστυχία τους, για τα βάσανά τους κτλ) αλλά να μιλήσουν μαζί τους. Κάτι το οποίο φυσικά δεν γίνεται. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται μόνο στις γραφειοκρατικές ηγεσίες των συνδικάτων, οι οποίες αρνούνται να αλλάξουν τα καταστατικά των σωματείων για να μπορούν να γίνονται μέλη ακόμα και οι «παράνομοι» και ανασφάλιστοι μετανάστες, ή αρνούνται να εντάξουν στα αιτήματά τους και στους στόχους τους τα δικαιώματα των μεταναστών. Το πρόβλημα βρίσκεται επίσης και στην Αριστερά (ρεφορμιστική και αντικαπιταλιστική) η οποία επί της ουσίας αρνήθηκε να αναλάβει τον αγώνα υποστήριξης των μεταναστών, όταν ξεσπούσαν τα ρατσιστικά πογκρόμ το περασμένο καλοκαίρι. Η οποία δεν μπορεί να αποφασίσει ότι πρέπει να υποστηρίξει ανοιχτά και καθαρά το δικαίωμα των εργατών να μετακινούνται ελεύθερα σε όλο τον κόσμο (δηλαδή το σύνθημα: ανοιχτά σύνορα για όλους τους εργάτες). Και η οποία, ύστερα από τα 20 χρόνια της παρουσίας των μεταναστών στην Ελλάδα, δεν έχει ακόμα εκδώσει ένα έντυπο (εφημερίδα ή περιοδικό) στις γλώσσες που μιλάνε και διαβάζουν οι περισσότεροι μετανάστες…

Το ζήτημα της γλώσσας είναι πολύ σημαντικό. Η γλώσσα της Αριστεράς και του συνδικαλιστικού κινήματος εξακολουθεί να συγκροτείται από κώδικες και σύμβολα με τα οποία είχε επιχειρηθεί να κατανοηθεί μια άλλη ιστορική περίοδος, η οποία έχει λήξει με ήττες του εργατικού κινήματος. Η γλώσσα αυτή σήμερα είναι από πολλές απόψεις η γλώσσα της ήττας. Πρέπει λοιπόν να ανανεωθεί, να απεκδυθεί όλα εκείνα τα στοιχεία που αναπαράγουν ψυχαναγκαστικά ένα νεκρό παρελθόν και να επενδυθεί με τα υλικά της ελπίδας. Οι αγώνες των μεταναστών (η συγκεκριμένη απεργία των Αιγυπτίων αλιεργατών, η οποία πρέπει να νικήσει για το καλό όλων μας), είναι αυτοί που παράγουν την ελπίδα η οποία μας είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για το μέλλον.

Κώστας Κ

Σχετικά με την απεργία των Αιγυπτίων αλιεργατών:

http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1119294

http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1119304

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=117551

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=117659

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=118628

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=118859

http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=5437149&publDate=5/1/2010

http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=5438106&publDate=6/1/2010

http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=5440440&publDate=8/1/2010

http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=5440495&publDate=8/1/2010

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=515199

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=307795&dt=05/01/2010

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11424&subid=2&pubid=9318824

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1762637

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1762796

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1762637

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1763001

Category: Χωρίς κατηγορία