Εκτυπώστε το
Αντίσταση στην οικονομική τρομοκρατία
Ο καπιταλισμός είναι ένας κοινωνικός σχηματισμός που προβάλλει ως ιδεολόγημα τον ανεξέλεγκτο ατομικισμό. Υποτίθεται ότι όσο πιο άπληστα γίνονται τα άτομα, επιδιώκοντας το ατομικό τους και μόνον συμφέρον, στο τέλος, μέσω του «αόρατου χεριού», της καπιταλιστικής αγοράς, όλοι κερδίζουν. Το τελικό αποτέλεσμα ωστόσο, αυτό που γίνεται στην πράξη, είναι η ερημοποίηση του ατόμου, μέσω της ερημοποίησης των άλλων. Η επιδίωξη του κέρδους ως του υπέρτατου αγαθού οδηγεί στη φετιχοποίηση του χρήματος και την υποβάθμιση όλων των άλλων όρων που δίνουν αξία και νόημα στην ατομική ύπαρξη. Ο ατομικισμός καταλήγει στο αντίθετό του- τον αφανισμό του ατόμου.
Και όμως, υπάρχουν φορές που τα φερέφωνα του συστήματος (τα ΜΜΕ και οι [καλο]πληρωμένοι μισθοφόροι του) βρίσκονται, φαινομενικά τουλάχιστον, εκτός γραμμής. Θυμούνται όχι το άτομο, το «εγώ», αλλά το πλήθος, το «εμείς». Το θυμούνται βέβαια με ένα γελοίο, μπαρόκ τρόπο: «Εμείς ως κράτος», «εμείς ως κοινωνία», «εμείς ως έθνος». Αλήθεια, πως είναι δυνατόν να εξισώνεται το μοναχικό, ενικό άτομο με το κράτος ή το έθνος (έστω και ως μέρος ενός αθροίσματος); Η εξίσωση επιτυγχάνεται μέσω μιας λαθροχειρίας. Για μια κοινωνία που ιδεολογικά αποθεώνει το άτομο, η κοινωνία δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια συνάθροιση ατόμων. Ο καθένας μας φέρει εντός του, όπως σε DNA, ένα κομματάκι του κράτους, του «έθνους», της κοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, δηλαδή τα πράγματα δεν εξελίσσονται «ως όφειλαν», γίνεται εύκολο να αποδοθούν ευθύνες όχι στο κοινωνικό σύστημα αλλά αδιαφοροποίητα στα «άτομα», σε εξατομικευμένο επίπεδο. Έτσι το παράδοξο, η κοινωνία του «εγώ» να θυμάται το «εμείς», παύει να είναι παράδοξο. Απλά βολεύει ιδεολογικά, βολεύει προπαγανδιστικά…
Πάρτε ως παράδειγμα την οικονομική κρίση που σήμερα απλώνεται σε όλον τον καπιταλιστικό κόσμο και βέβαια και τον ελληνικό καπιταλισμό.
Όχι δεν ευθύνεται το σύστημα, που από τη δεκαετία του 1980 έχει επιβάλλει έναν ανεξέλεγκτο νεοφιλελευθερισμό που τα τραγικά αποτελέσματά του εμφανίζονται και στις επιμέρους οικονομίες όπως της Ελλάδας. Φταίμε «εμείς», που «καταναλώναμε περισσότερο απ’ όσα παράγαμε», που «ήμασταν σπάταλοι». «Εμείς» ως εργαζόμενοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, «εμείς» αδιαφοροποίητα και ας μην είχαμε οποιοδήποτε λόγο στη διαχείριση της οικονομίας ή βαρύνοντα λόγο στις κρατικές αποφάσεις (σε αντίθεση με τους τραπεζίτες και τους άλλους καπιταλιστές). Στο τέλος απαιτούνται θυσίες απ’ όλους «εμάς» για να μην «βουλιάξουμε όλοι» όπως είπε με δραματικό τόνο ο Γιώργος Παπανδρέου.
Για να λειτουργήσει αυτή η προπαγάνδα χρειάζεται μια αύρα «αντικειμενικότητας». Χρειάζεται η «αντικειμενικότητα» για να γίνουν αποδεκτά τα επώδυνα μέτρα που σκοπεύει να επιβάλει η άρχουσα τάξη. Επειδή έχει γίνει «αντικειμενική αποτίμηση» θα πρέπει να αποδεχθούν όλοι τα «αναγκαία μέτρα», όπως θα αποδεχόταν κανείς αδιαμαρτύρητα τις καταστροφικές συνέπειες μια φυσικής καταιγίδας.
Το θέατρο σκιών που παίζεται στα ΜΜΕ της χώρας σήμερα έχει τον τίτλο «Την Ελλάδα την κρίνουν αυστηρά και αντικειμενικά οι αγορές». Οι «αγορές» που έχουν «βάλει τα χρήματά τους και ζητούν λογαριασμό», όπως είπε σε λόγο του ο Γιώργος Παπανδρέου. Για άλλη μια φορά, το ενικό δίνει τη θέση του στο πληθυντικό, τα ονοματεπώνυμα εξαφανίζονται. Στη θέση τους εμφανίζεται το όνομα «οι αγορές» σαν τη θεϊκή σκόνη που μας απειλεί από ψηλά.
Οι οίκοι αξιολόγησης
Και όμως «οι αγορές» έχουν ονοματεπώνυμο. Έχουν «οίκους αξιολόγησης» που με καθεστωτικούς οικονομολόγους κρίνουν την οικονομία μιας χώρας. Τρεις οι μεγαλύτερες η Fitch, η Μoody΄s και η Standard & Ρoor΄s. Φυσικά λειτουργούν όπως κάθε καπιταλιστική επιχείρηση: κυνηγούν το δικό τους κέρδος, το κέρδος των μετόχων τους, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στη μάζα των εργαζομένων. Το κάνουν όπως όλοι οι καπιταλιστές, με το όριο ανάμεσα στην απάτη και την «επιχειρηματική δραστηριότητα» να είναι δυσδιάκριτο, ανάμεσα στο κέρδος και την κλοπή το σύνορο είναι απλώς ανύπαρκτο:
«Οι εταιρείες πιστοληπτικής αξιολόγησης είναι αμείλικτες με όσους δεν αποδέχονται «ευχαρίστως» τις υπηρεσίες τους. Το τίμημα της άρνησης είναι πανάκριβο. Ο γερμανικός ασφαλιστικός γίγαντας Ηannover το διαπίστωσε με τον χειρότερο τρόπο, όταν αρνήθηκε προσφορά της Μoody΄s να αξιολογήσει την πιστοληπτική του ικανότητα, σε μια περίοδο που αυτή η εταιρεία αξιολόγησης των επενδυτικών κινδύνων επιθυμούσε διακαώς να επεκτείνει την επιρροή της στην ευρωπαϊκή αγορά. Όπως ακριβώς οι μαφιόζοι, που πρώτα σπάνε μια βιτρίνα σε ένα μαγαζί κι ύστερα πηγαίνουν για να του προσφέρουν προστασία, η Μoody΄s μείωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ηannover κι ύστερα της ξαναχτύπησε την πόρτα με νέα προσφορά. Όμως, το αφεντικό της Ηannover είχε στηλώσει τα πόδια. Δεν έλεγε να υποκύψει στον εκβιασμό. Έτσι, από το 2001 έως το 2003, η Μoody΄s μείωνε συνέχεια την πιστοληπτική ικανότητα της Ηannover, ώσπου οι μετοχές της κατάντησαν σκουπίδια».[1]
Και οι τρεις εταιρείες είχαν αξιολογήσει με άριστα τις επενδυτικές τράπεζες ΑΙG και Lehman Βrothers, μέχρι ακόμη και τη μέρα της κατάρρευσής τους το 2008. Είχαν βλέπεται επιχειρηματικά συμφέροντα:
«Οι τρεις αδελφές είναι όργανα των διεθνών τοκογλύφων. Από τις κρίσεις τους κρέμονται οι τύχες χωρών και επιχειρήσεων. Επανειλημμένα έχει τεθεί το ζήτημα της αδιαφανούς λειτουργίας τους: από το 2002, με έκθεση του Δημοκρατικού γερουσιαστή Πολ Σαρμπάνη, μέχρι σήμερα που ο πρόεδρος της ρυθμιστικής αρχής του γερμανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος Γιόχεν Σάνιο τις χαρακτηρίζει ανεξέλεγκτες παγκόσμιες δυνάμεις «που κυριαρχούν στο 95% της αγοράς».[2]
Παρ’ όλα τα παραπάνω, τα ΜΜΕ και οι χρυσοπληρωμένοι άνκορμαν της tv συνεχίζουν να μας βομβαρδίζουν με τα «αντικειμενικά χάλια της ελληνικής οικονομίας». Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν μπορεί να βρει κάποιος ψάχνοντας στον τύπο έστω ένα μέρος της αλήθειας (όπως το άρθρο από τα ΝΕΑ που μόλις παραθέσαμε). Το πρόβλημα στην αστική δημοσιογραφία είναι ότι η αλήθεια είναι κρυμμένη μέσα σε τόνους προπαγάνδας, ιδεολογικών ψευδών αλλά και βομβαρδισμού από αλλοπρόσαλλες θέσεις και ειδήσεις που δεν μπορούν να αποκωδικοποιηθούν, να δώσουν ένα ενιαίο νόημα. Οι Body count σε άλμπουμ του 1993 που κυκλοφόρησαν για την εξέγερση του Λος Άντζελες στην αρχή ενός κομματιού έχουν ηχητικό απόσπασμα από ειδήσεις τηλεόρασης:
«Χτες το βράδυ στις φτωχογειτονιές τους Λος Άντζελες σκοτώθηκαν πέντε νεαροί σε συγκρούσεις μεταξύ συμμοριών.
Και τώρα η ώρα των σπορ…»
Το βασικό επιχείρημα της οικονομικής τρομοκρατίας που υφιστάμεθα τις τελευταίες μέρες είναι ότι «δώσαμε δικαιώματα» (πάλι ο πληθυντικός της μεγαλοπρέπειας) με την κακή «δημοσιονομική κατάσταση» της χώρας «μας». Πράγματι, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βρίσκεται στο 130% του ΑΕΠ.
Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα με μεγάλο δημοσιονομικό πρόβλημα. Η κυβέρνηση της Βρετανίας χρειάζεται να δανειστεί 177,6 δισεκατομμύρια στερλίνες, το 12,6% του ΑΕΠ.[3] Εντός της ερχόμενης τετραετίας, το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας εκτιμάται από τον υπουργό Οικονομικών ότι θα ανέλθει στα 611 δισ. στερλίνες. Η Ιαπωνία έχει δημόσιο χρέος που αγγίζει το 200% του ΑΕΠ.[4] Οι ΗΠΑ αποτελούν την κορυφή της πυραμίδας των καπιταλιστικών χωρών. Κάθε οικονομική δυσπραγία σε αυτή τη χώρα αποτελεί κίνδυνο συνολικά για τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Ωστόσο το δημόσιο χρέος αυξάνεται αλματωδώς και απειλεί από το 41% του ΑΕΠ που είναι σήμερα να εκτοξευθεί στο 100% στα επόμενα πέντε μόλις χρόνια.[5] Οι ΗΠΑ χρωστούν σήμερα 11,4 τρισεκατομμύρια δολάρια που αντιστοιχούν σε 37.000 δολάρια για κάθε Αμερικανό.[6]
Αποτυχία της αγοράς και κρατική παρέμβαση
για τη διάσωση της αγοράς,
όχι των εργαζομένων
Το ερώτημα λοιπόν είναι: γιατί τα δημοσιονομικά μεγέθη έχουν σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες εκτροχιαστεί;
Η απάντηση απλή και λίαν αποκαλυπτική: γιατί έχουν δώσει τρισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ στους τραπεζίτες και τους καπιταλιστές για να ξεπεράσουν την κρίση που οι ίδιοι προκάλεσαν. Μετά την κατάρρευση της κτηματαγοράς στις ΗΠΑ και το σκάσιμο της φούσκας των οργιαστικών χρηματιστηριακών κερδοσκοπικών «επενδύσεων», άρχισαν ενέσεις ρευστότητας ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τις κυβερνήσεις με μηδενικά επιτόκια και με την έκδοση κρατικών χρεογράφων. Οι καπιταλιστές διασώθηκαν, τα κράτη καταχρεώθηκαν.
Οι καπιταλιστές διασώθηκαν μέσω της κρατικής παρέμβασης και όχι μέσω των «δυνάμεων της αγοράς». Το αποτέλεσμα χάρις στο δημόσιο χρήμα, το χρήμα των φορολογούμενων, ήταν οι καταχρεωμένες και στο χείλος της κατάρρευσης τράπεζες να βγουν ενισχυμένες. Σήμερα 15 τράπεζες της Ευρώπης ξεπερνούν την οικονομία της χώρας τους, ενώ πριν την κρίση τέτοια ισχύ είχαν μόνο δέκα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η γαλλική τράπεζα ΒΝΡ Paribas, η βρετανική Barclays και η ισπανική Banco Santander συμπεριλαμβάνονται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης, τα οποία, από το 2007 που ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική ύφεση έως και σήμερα, πέτυχαν την αύξηση της περιουσίας τους.
Η ΒΝΡ Paribas αύξησε τα περιουσιακά της στοιχεία κατά 59% μέσα στα τελευταία δυο χρόνια, φθάνοντας έτσι το 117% του ΑΕΠ της Γαλλίας. Η δε βρετανική Barclays ενίσχυσε τα πάγιά της κατά 55%, στα 1,55 τρισεκατομμύρια στερλίνες, φθάνοντας το 108% του ΑΕΠ της Μ. Βρετανίας. Όσο για την ισπανική Santander, τα πάγιά της αυξήθηκαν κατά 30%, στα 1,08 τρισεκατομμύρια ευρώ, φθάνοντας στο 100% του ΑΕΠ της Ισπανίας.[7]
Οι καπιταλιστές που διασώθηκαν χάρις στο κράτος (και για τους οποίους καταχρεώθηκαν τα κράτη) τι ζητάνε σήμερα; Αποκρατικοποιήσεις, πάγωμα μισθών και συντάξεων, αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, μειώσεις μισθών και απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, νομοθεσίες που να νομιμοποιούν την ανασφάλιστη και μερική εργασία γιατί τα κρατικά ελλείμματα είναι «μη διατηρήσιμα».
Ε, αυτό είναι θράσος!
Ζητάνε από εμάς (ο πληθυντικός χωρίς εισαγωγικά αυτή τη φορά), τους εργαζόμενους, τους πολλούς, να πληρώσουμε την κρίση που οι ίδιοι δημιούργησαν με το άπληστο κυνήγι του κέρδους. Να διασώσουμε κάνοντας οικονομικές θυσίες το δικό τους κράτος για να συνεχίσει να τους διασώζει ανεξαρτήτως οικονομικού κόστους. Να πληρώσουμε όχι μόνο σε χρήμα (τους έχουμε ήδη πληρώσει ως φορολογούμενοι) αλλά και βυθιζόμενοι σε μόνιμη φτώχεια και μιζέρια και ενδεχομένως και με τις ζωές μας.
Μας θεωρούν τόσο αδύναμους και ανίκανους να αντιδράσουμε (ακόμα και να σκεφτούμε…) ώστε μας πουλάνε «αντικειμενικότητα», που ισοδυναμεί με το να μας φτύνουν καταπρόσωπο. Ήρθε ο καιρός να τους ανταποδώσουμε τη φιλοφρόνηση. Εμείς, οι πολλοί στους λίγους.
Να σας δώσω ένα κραυγαλέο παράδειγμα του τι σημαίνει σε φτύνει κάποιος καταπρόσωπο. Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος, έχει αποδοχές που ανέρχονται σήμερα σε περίπου 400.000 (!!) ευρώ ετησίως. Αυτός ο τύπος ζητάει απολύσεις και μειώσεις μισθών και συντάξεων. Θέλοντας να δώσει «το καλό παράδειγμα» εξήγγειλε περικοπές στις αποδοχές του κατά 20% (80.000 ευρώ).[8] Αυτό είναι ο ορισμός της γκεμπελικής προπαγάνδας που, ωστόσο, δεν αισθάνεται την ανάγκη να κρυφτεί: «Είμαι τόσο ισχυρός που μπορώ να σας φτύσω καταπρόσωπο».
Το ηθικό επιμύθιο:
Η τρομοκρατία των αριθμών (πόσο είναι το δημόσιο χρέος, πόσο το έλλειμμα) είναι πολύ πιο αιματηρή και ανελέητη απ’ όσο δείχνει με μια πρώτη ματιά. Οι αριθμοί δεν ομιλούν από μόνοι τους, όπως και η «πραγματικότητα» δεν είναι μια καλή κυρία που την αναγνωρίζει κανείς απλώς βλέποντάς την. Οι αριθμοί χρειάζονται επεξήγηση, η «πραγματικότητα» μια αφήγηση που να της δίνει περιεχόμενο και νόημα. Δεν υπάρχει έδαφος αντικειμενικότητας σε ένα κόσμο κάθετα διαχωρισμένο από τα ταξικά συμφέροντα. Για να το πούμε διαφορετικά, αντικειμενικός είναι αυτός που παίρνει θέση, θέση που τη συναρτά από την ταξική οπτική από την οποία τη βλέπει. Οι χρυσοκάνθαροι των ΜΜΕ είναι τελικά αντικειμενικοί, πληρώνονται πλουσιοπάροχα για να παρουσιάζουν την πραγματικότητα όπως βολεύει τα αφεντικά που υπηρετούν.
Θα πρέπει από τη δική μας πλευρά, την πλευρά των εργαζομένων, να μάθουμε και εμείς να είμαστε αντικειμενικοί: παρά και ενάντια στην τρομοκρατία των αριθμών, να απαιτήσουμε τα δικαιώματά μας που βρίσκονται υπεράνω κάθε αριθμού στη δική μας πραγματικότητα.
Άγγελος Κ
[1] http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4550444
[2] Στο ίδιο.
[3] http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_2_12/12/2009_383137
[4] http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_2_07/11/2009_336303
[5] http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_30/05/2009_282101
[6] http://www.sofokleous10.gr/portal2/toprotothema/toprotothema/—lr—2009070512747/
http://www.capital.gr/news.asp?Details=580798
[7] http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11379&subid=2&pubid=8702892
[8] http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4549413&ct=3
Category: Οικονομία
Πολύ καλή ανάρτηση, όπως και οι περισσότερες άλλωστε που έχει τύχει να διαβάσω σε αυτό το blog.
Θα ήταν υπερβολικό να λέγαμε πως δημιουργούνται προϋποθέσεις, όχι όμοιες, αλλά διαλεκτά αντίστοιχες και σχετιζόμενες με εκείνες που οδήγησαν στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο;
Ας πάρουμε την Κίνα για παράδειγμα. Για πόσο θα «βαστάει» τα χρέη του δολαρίου; Μια απλή σκέψη κάνω και πολύ χονδροκομμένη, αλλά η Κίνα του τώρα μου μοιάζει με τη Γερμανία πριν από τον Α’ παγκόσμιο…
*διαλεκτικά αντίστοιχες
Αγαπητέ Lucifugo
Σκοπεύουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση για την οικονομία και θα είναι δεκτές όχι μόνο ιδέες αλλά και συγκροτημένες απόψεις με άρθρα. Τις επόμενες μέρες (ελπίζω…) ότι θα υπάρξουν κάποιες νέες δημοσιεύσεις.
Τα ερώτημα που θέτεις είναι στην πραγματικότητα η διάρθρωση της παγκόσμιας οικονομίας σήμερα και ο ιμπεριαλισμός σήμερα. Θέμα πολύ μεγάλο με πολλές διαφωνίες και εντός της Αριστεράς. Άλλο ένα θέμα που θα θέλαμε να ανοίξει στο blog με συγκροτημένο τρόπο.
Αν και η απάντησή μου στο ερώτημά σου θα είναι αναγκαστικά (λόγω χώρου) σχηματική ωστόσο θα σου πω τη γνώμη μου πολύ σύντομα:
Οι συνθήκες σήμερα δεν είναι παρόμοιες με πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε υπήρχαν αυτοκρατορίες με (σχετικά) κλειστές αγορές και οικονομίες, ενώ σήμερα η αλληλεξάρτηση μεταξύ των καπιταλιστικών χωρών είναι τέτοιας έκτασης που δεν επιτρέπει τη δημιουργία κλειστών οικονομικοπολιτικών στρατοπέδων. Η Κίνα σήμερα εξαρτάται σε κρίσιμο σημείο από τις εξαγωγές στις ΗΠΑ, και γι’ αυτό στην ουσία χρηματοδοτεί τα ελλείμματα των ΗΠΑ αγοράζοντας αμερικανικά κρατικά χρεόγραφα. Επειδή ακριβώς οι αλληλεξαρτήσεις στο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο είναι τόσο μεγάλες γι’ αυτό και η αριστερή βιβλιογραφία του τι ακριβώς εννοούμε με τη λέξη ιμπεριαλισμός σήμερα είναι πραγματικά πολύ μεγάλη με πολλές και διαφορετικές απόψεις. Και γι’ αυτό η συζήτηση είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Είναι μια συζήτηση που είναι ανοικτή και γι’ αυτό όποιος θεωρεί ότι μπορεί να προσφέρει θεωρητικά θα ήταν ευπρόσδεκτη η προσφορά του.
Άγγελος Κ
Υστερόγραφο: βρήκα το blog σου πολύ ενδιαφέρον, το είδα ωστόσο βιαστικά. Τις επόμενες μέρες θα το επισκεφτώ πιο επισταμένα.
Αγαπητέ Άγγελε,
είναι όντως μεγάλο το θέμα όπως και μεγάλη η «αριστερή» σύγχυση στο τι είναι ιμπεριαλισμός και αν αυτός υπάρχει ακόμα γιατί είναι και αρκετοί εκείνοι (ιδιαίτερα από τον χώρο της αυτονομίας) που πιστεύουν πως είμαστε σε μια φάση «Αυτοκρατορίας» και υπεριμπεριαλισμού, σε «καθαρές» μεταφορντικές και μεταβιομηχανικές κοινωνίες «άυλης εργασίας».
Αυτά είναι όχι απλά υπεραπλουστεύσεις αλλά αλλοιώσεις της πραγματικότητας που θέλουν να παρουσιάσουν τον ιμπεριαλισμό σαν πολιτική επιλογή και όχι σαν οικονομική νομοτέλεια, όχι σαν αντανάκλαση σε επίπεδο κοινωνικής συνείδησης αυτού που συμβαίνει στην πραγματική οικονομική βάση.
Η «υπερεθνική οικονομία» δεν αποδυναμώνει το κράτος, αντίθετα, ισχυροποιεί τον ταξικό του χαρακτήρα και με αυτόν τον τρόπο οι εθνικές αστικές τάξεις λύνουν, προσωρινά και όχι σε ανώτερο superιμπεριαλιστικό επίπεδο, τις δικές τους οικονομικές αντιφάσεις ρουφώντας από κοινού το αίμα της διεθνής εργατικής τάξης.
Αυτό το από «κοινού» δεν σημαίνει όμως ότι τα «έχουν κάνει πλακάκια» μεταξύ τους οι καπιταλιστές, δεν παίρνουν όλοι το ίδιο κομμάτι υπεραξίας και πίσω από τις προσωρινές συμμαχίες ακονίζουν τα όπλα τους.
Επίσης, κάποιοι άλλοι «αριστεροί», κοιτούν προς λατινική Αμερική βλέπουν Τσάβες και Μοράλες και φωνάζουν: να ο σοσιαλισμός του 21 αιώνα! Ξεχνούν πως το κεφάλαιο δεν έχει καθόλου ανάγκη το φυσικό πρόσωπο του καπιταλιστή (δες την Σοβιετική Ένωση), ξεχνούν πως το κεφάλαιο δεν είναι πράγμα αλλά κοινωνική σχέση και έτσι, για αυτούς τους «αριστερούς» ο σοσιαλισμός είναι ο κρατικός καπιταλισμός!
Ανοίχτηκα όμως σε διάφορα θέματα φίλε Άγγελε αλλά να με συμπαθάς, είναι από υπερβάλλοντα ζήλο στο «μεταμοντέρνο» τίποτα του «όλα είναι σχετικά» και πως νομοτέλειες (δηλαδή αντικειμενικές αντιφάσεις) δεν υπάρχουν. Το «μεταμοντέρνο» είναι πολύ λιγότερο «μετα» και πολύ περισσότερο «μοντέρνο»…
Φίλε Lucifugo
Πίστεψέ με εκτιμώ την μαχητικότητά σου. Σε αυτά που αναφέρεις (αναγκαστικά) επί τροχάδην με βρίσκεις γενικά μιλώντας σύμφωνο (όπως για το εθνικό κράτος τα ταξικά χαρτακτηριστικά του οποίου ισχυροποιούνται και κάθε άλλο παρά έχει «ξεπεραστεί»). Το θέμα είναι ωστόσο πολύπλοκο, να γιατί αξίζει να το ανοίξουμε με κείμενα που να έχουν συγκροτημένη άποψη.
Άγγελος Κ
Έχεις απόλυτο δίκιο Άγγελε. Αλλά επειδή αυτό το παραμύθι με την «άυλη εργασία» το ακούω όλο και πιο συχνά, θα σου στείλω με e-mail ένα πολύ καλό κείμενο (όχι δικό μου) πάνω στο ζήτημα.
Φιλικά,
Lucifugo
Το χρέος και το έλειμμα της Ελλάδας δεν προέκυψαν από τη στήριξη στον τραπεζικό τομέα. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε υποσχεθεί ένα πακέτο 28 δις ευρώ στις τράπεζες από τα οποία μόνο τα 5 ήταν πραγματικό ρευστό, τα υπόλοιπα ήταν εγγυήσεις δανείων. Ακόμα και έτσι πάνω από τα μισά οι τράπεζες δεν τα χρησιμοποίησαν, ενώ μερικές έχουν αποπληρώσει μέρος ή το σύνολο αυτών που πήραν (προκειμένου βέβαια να μην έχουν δεσμεύσεις να πληρώνουν μπόνους σατ μεγαλοστελέχη τους). Τα δημοσιονομικά της χώρας είχαν εκτροχιαστεί πριν την έλευση της κρίσης στην Ελλάδα. Η ΝΔ κατέθεσε 5 προϋπολογισμούς εκ των οποίων και οι 5 πέσαν έξω αφού το έλειμμα ήταν σημαντικά υψηλότερο από αυτό που προέβλεπαν. Δεν είναι δόκιμη η σύγκριση που κάνεις με άλλες χώρες για δύο λόγους. Πρώτον, όλες οι χώρες που περιγγράφεις(πλην της Ιαπωνίας) μπήκαν στην κρίση με σημαντικά μικρότερο δημόσιο χρέος από ότι η Ελλάδα (Ισπανία, Ιρλανδία 40%, ΗΠΑ, Βρετανία 60% κλπ) και το χρέος τους αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία 2 χρόνια για 2 λόγους. Λόγω της ενίσχυσης των τραπεζών και λόγω της ύφεσης η οποία προκάλεσε μείωση στα έσοδα και αύξηση στα έξοδα. Άρα είχαν πολύ μεγαλύτερα περιθώρια αύξησης του χρέους από ότι η Ελλάδα, η οποία αύξηση άλλωστε είναι contigent, οφείλεται δηλαδή στην κρίση (άρα όταν οι οικονομίες αρχίσουν να ανακάμπτουν η τάση αύξησης θα ανακοπεί). Στην περίπτωσή μας όμως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αφού το υψηλό χρέος οφείλεται σε δομικά προβλήματα της οικονομίας που προϋπήρχαν της κρίσης και θα συνεχίσουν να υπάρχουν και μετά παό αυτή. Ποιά είναι αυτά; Το τεράστιο εμπορικό έλειμμα που το 2008 έφτασε τα 45 δις και το έλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών να αγγίζει το 15% του ΑΕΠ (βλέπε Τράπεζα της Ελλάδος). Την κατάρρευση των κρατικών εσόδων που προκάλεσε η προηγούμενη κυβέρνηση, με τη διάλυση των εισπρακτικών μηχανισμών. Μέτρο που υπήρξε μία έμμεση άλλα πολύ μεγάλη ενίσχυση προς το μεγάλο και μικρό κεφάλαιο της χώρας. Και τέλεος στη διαφθορά και τη σπατάλη στο δημόσιο που σημαίνει πως ένα μεγάλο μέρος των δαπανών δεν κατευθύνεται προς ικανοποίηση δημοσίων αναγκών άλλα ενθυλακώνεται από ένα μικρό αλλά σημαντικο μέρος του πληθυσμου (με αυτό τον τρόπο οι κυβερνήσεις διεύρυναν και σταθεροποιύσαν τα κοινωνικά τους ερείσματα και ενσωματώναν τμήματα των από κάτω. Ακόμα και η σύγκριση με την Ιαπωνία, που έχει σημαντικά υψηλότερο δημόσιο χρέος (άνω του 180%) είναι αδόκιμη διότι αφενός μεν το χρέος της χώρας αυτής, κατά πλειοψηφία, είναι εσωτερικό. Κατέχεται δηλαδή από πολίτε και τραπεζικά ιδρύματα της χώρας. Αφετέρου η Ιαπωνία έχει μία τεράστια παραγωγική βάση και σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα που της επιτρέπουν μακροπρόθεσμα να μπορεί να αποπληρώνει αυτό το χρέος. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το χρέος είναι στο μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικό, ενώ και για τους λόγους που ανέφερα πιο πάνω δυσκολεύεται πολύ να εγγυηθεί την αποπληρωμή του.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, το πρόβλημα που δημιουργήθηκε τις τελευταίες μέρες με την κατάσταση της οικονομίας, δεν οφείλεται πρώτα και κύρια στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τους διεθνής οίκους, ούτε στα «κακεντρεχή» δημοσιεύματα του ξένου τύπου. Ο τρόπος που λειτουργούν τα στελέχη των επενδυτικών τραπεζών είναι να κάθονται μπροστά σε έναν υπολογιστή και να επιδιδίνται σε διάφορες συνάλλαγές. Στο τέλος της ημέρας πρέπει να κλείσουν με θετικό ισοζύγιο, δηλαδή να έχουν επιφέρει έσοδα στην επιχειρήση. Τα κριτήρια με τα οποία αποφασίζουν τι θα αγοράσουν και τι θα πουλήσουν είναι σε μεγάλο βαθμό τα θεμελιωδη οικονομικά στοιχεία μίας χώρας, μερικά από τα οποία περιέγραψα πιο πάνω. Άρα είναι λογικό να αυξάνεται το spread των ελληνικών ομολόγων, διότι ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύουν είναι αυξημένος. Δεν υπάρχει δηλαδή κάποιο σχέδιο, ξένων κέντρων, κυβερνήσεων και τραπεζών να μας υπονομεύσουν. Πάνω σε αυτό το έδαφος βέβαια παίζονται και διάφορα κερδοσκοπικά παιχνιδια, όπως πάντα, και τα δημοσιεύματα επιτείνουν αυτή την αίσθηση, αλλά αυτό είναι δευτερεύον.
Τώρα το «εμείς» που περιγράφεις, ενώ αφηρημένα είναι σωστό, στην πράξη δεν έχει σκιαγραφηθεί ακόμη, πόσο μάλλον συγκροτηθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι του πως έκλεισε η διαμάχη στον ΟΛΠ. Με την εξαγορά με το ποσό των 57 εκατομμυρίων ευρώ μερικών δεκάδων υπαλλήλων που θα φύγουν με εθελούσια έξοδο, σε βάρος βέβαια των νέων που θα προσληφθούν με πολύ χειρότερους όρους εγασίας. Τα στρατόπεδα δεν προϋπάρχουν της σύγκρουσης…
«Όχι δεν ευθύνεται το σύστημα, που από τη δεκαετία του 1980 έχει επιβάλλει έναν ανεξέλεγκτο νεοφιλελευθερισμό που τα τραγικά αποτελέσματά του εμφανίζονται και στις επιμέρους οικονομίες όπως της Ελλάδας.»
πως ακριβως το εννοεις αυτο, που ειδες δηλαδη τον «νεοφιλελευθερισμο» οτι και να σημαινει, απο την δεκαετια του 80?! Αν εννοεις πολιτικες μειωσης του κρατους και ενισχυσης των αγορων, πως διαολο μειωθηκε το κρατος μας οταν το χρεος μας ειναι σε τοσο τεραστια επιπεδα και το ελλειμμα συνεχως μεγαλο?
«Φταίμε «εμείς», που «καταναλώναμε περισσότερο απ’ όσα παράγαμε», που «ήμασταν σπάταλοι». «Εμείς» ως εργαζόμενοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, «εμείς» αδιαφοροποίητα και ας μην είχαμε οποιοδήποτε λόγο στη διαχείριση της οικονομίας ή βαρύνοντα λόγο στις κρατικές αποφάσεις (σε αντίθεση με τους τραπεζίτες και τους άλλους καπιταλιστές).»
Οι εργαζομενοι στο δημοσιο ειναι απλα προφανες οτι φταινε, πληρωνονται παραπανω απο τους συναδελφους στον ιδιωτικο τομεα και και δουλευεουν λιγοτερο.
Τωρα, φυσικα φταιμε και ΟΛΟΙ οι υπολοιποι, στον βαθμο που φοροδιαφευγουμε ενα ευρω, δηλωνουμε πλαστη αξια οταν αγοραζουμε ενα διαμερισμα, δεν ζηταμε αποδειξη οταν αγοραζουμε κατι κτλ κτλ κτλ Αν εισαι οντως αθωος ολων αυτων, τοτε εισαι ο ενας στα 11 εκατομμυρια που εχει δικαιωμα να λεει οτι δεν θελει να θυσιασει τιποτα απολυτως.
SG, νεοφιλελευθερισμός δεν είναι η μείωση του κράτους και η ενίσχυση των αγορών. Αυτό είναι το ιδεολόγημα του νεοφιλελευθερισμού που προσπαθεί να τον καταστήσει αποδεκτό απο τα λαϊκά στρώματα ενώ η πραγματικότητά του είναι το σύνολο εκείνων των πολιτικών που ενισχύουν το κεφάλαιο σε βάρος της εργασίας. Τα supply side economics σημαίνουν τη ¨διευκόλυνση» της επιχειρηματικότητας και εν γέννει την αφαίρεση κάθε εμποδίου στην αύξηση της κερδοφορίας των εταιρειών. Άρα κατάργηση μίας σειράς ρυθμίσεων, από περιβαλλοντικές μέχρι κοινωνικές και εργασιακές, μείωση της φορολογίας και κυρίως μείωση του εργατικού κόστους (μισθού και ασφαλιστικές εισφορές). Τα μόνα «μονοπώλεια» που χτύπησε ο νεοφιλελευθερισμός είναι τα συνδικάτα. Το στόρι λέει πως εάν οι επιχειρήσεις έχουν υψηλά κέρδη θα κάνουν επενδύσεις, θα γίνονται προσλήψεις και διαμέσου του περιβόητου «trickle down» θα κερδίζει όλη η κοινωνία. Η ελληνική οικονομία είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης απότο 1994 μέχρι τους πρώτους μήνες του 2009, ενώ η κερδοφορία του ελληνικού κεφαλαίου ήταν για χρόνια στις υψηλότερες θέσεις των ανετπυγμένων οικονομιών, ποιά ηταν όμως αυτά τα αποτελέσματα αυτής της ανάπτυξης; Το 22% του πληθυσμού κάτω από τα όρια της φτώχειας, η πλειοψηφία των εγαζομένων να αμοίβεται με μισθούς των 600, 700 και 800 ευρώ, ενώ η μέση σύνταξη είναι στα 500 ευρώ., και ταυτόχρονα ένα μειοψηφικό τμήμα της κοινωνίας πλούτιζε προκλητικά. Και με αριθμούς, μέσα σε δύο δεκαετίες το ποσοστό της εργασίας στο ΑΕΠ έπεσε α΄π το 83% στο 68% (αν θυμάμαι καλά), παρόλο που οι εγαζόμενοι αυξήθηκαν ως τμήμα του πληθυσμού. Αντίστοιχη αύξηση βέβαια εμφάνισε το ποσοστό του κεφαλαίου.
Τώρα δεν ευθύνονται οι εργαζόμενοι στο δημόσιο για το χρέος, επειδή αμοιβονται περισσότρεο από αυτούς στον ιδιωτικό τομέα. Το χρέος δεν προέκυψε από τις αμοιβές των δημοσίων υπ. αλλά από την σκανδαλώδη μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου (από 40% έπεσε στο 25% και στο 15%). Από τη διάλυση των εισπρακτικών μηχανισμών η οποία υπήρξε σκόπιμη γιατί ήταν μία έμμεση ενίσχυση προς τις εταιρίες, από τη μαύρη εργασία που είναι εκτεταμένη και δεν αποδίδει τίποτα στο κράτος. Τέλος από τη διαφθορά στο κράτος, που σημαίνει πως ένα σημαντικό μέρος των δαπανών πάει κατευθείαν στις τσέπες ορισμένων (τα σκάνδαλα είναι άπειρα δεν χρειάζετααι να τα αναφέρω). Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι έχουν ελάχιστες έως καθόλου δυνατότητες να φοροδιαφύγουν, διότι τα εισοδήματά τους είναι γνωστά και καταγεγραμμένα. Αλλά και όταν το κάνουν μπορεί να τους κατηγορήσει κάποιος, αφού ΄΄εχουν διαπιστώσει πως οι φόροι τους δεν επιστρέφουν σε αυτούς διαμέσου κοινωνικών υπηρεσιών του κράτους άλλα ενθυλακώνονται από μία μειοψηφία.
Η αντίλληψη που λέει πως όλοι ευθυνόμαστε για το χρέος και ιδίως οι δημόσιοι υπάλληλοι που αμοίβονται κάπως καλύτερα από τον ιδιωτικό τομέμα των συνθηκών κοινωνικού φασισμού, είναι η μεγάλη ιδεολογική νίκη του κεφαλαίου που έχει καταφέρει να εμφανίσει τα δικά του ιδιαίτερα συμφέροντα, ως συμφέροντα όλης της κοινωνίας…
ΔΕν καταλαβαινω τελικα τι ειναι αυτος ο νεοφιλελευθερισμος και δεν θα επιμεινω ιδιαιτερα σε ορισμους, θελω ομως να μου δειξεις πως συμφωνα με τα δικα σου κριτηρια ειχαμε αναπτυξη της επιχειρηματικοτητας την δεκαετια του 80!
«Η ελληνική οικονομία είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης απότο 1994 μέχρι τους πρώτους μήνες του 2009″
αληθως
» ενώ η κερδοφορία του ελληνικού κεφαλαίου ήταν για χρόνια στις υψηλότερες θέσεις των ανετπυγμένων οικονομιών»
στοιχεια?
«, ποιά ηταν όμως αυτά τα αποτελέσματα αυτής της ανάπτυξης; Το 22% του πληθυσμού κάτω από τα όρια της φτώχειας»
αυτο ειναι περιπου αληθες, αλλα ξερεις αραγε τι σημαινει? Αν ανεβαιναν τα εισοδηματα ολων μας 100 φορες, τι θα συνεβαινε με το ποσοστο φτωχειας? θα την θεωρουσες πραγματικη φτωχεια? εχω κοιταξει τα στοιχεια απο μικρο-ερευνες (δηλαδη σε επιπεδο νοικοκυριων). Τα εισοδηματα στην Ελλαδα ανεβηκαν για ΟΛΕΣ τις εισοδηματικες κλασεις.
«η πλειοψηφία των εγαζομένων να αμοίβεται με μισθούς των 600, 700 και 800 ευρώ, ενώ η μέση σύνταξη είναι στα 500 ευρώ.»
Καπου εδω γινεται προφανες οτι θελουμε στοιχεια σχετικα με το τωρα και το χτες. Οπως ειπα, αυτα που ειδα εγω καταρριπτουν την θεση οτι δεν βελτιωθηκε η κατασταση των Ελληνων.
«Τώρα δεν ευθύνονται οι εργαζόμενοι στο δημόσιο για το χρέος, επειδή αμοιβονται περισσότρεο από αυτούς στον ιδιωτικό τομέα. Το χρέος δεν προέκυψε από τις αμοιβές των δημοσίων υπ. αλλά από την σκανδαλώδη μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου»
στοιχεια? γιατι εγω ξερω οτι το μεγαλυτερο μερος των δημοσιων δαπανων παει σε μισθους και υποψιαζομαι οτι η συνολικη φορολογηση των επιχειρησεων δεν εχει πεσει ποτε απο το 80 εως σημερα.
«Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι έχουν ελάχιστες έως καθόλου δυνατότητες να φοροδιαφύγουν»
οχι ακριβως, παμπολλοι μισθωτοι εχουν κρυφα εισοδηματα, απο χωραφακαι-ξενοδοχειακι μεχρι απολαβες χοντρης διαφθροας, παμπολλοι συνταξιουχοι παιρνουν διπλες-τριπλες συνταξεις κτλ Αλλα συμφωνω οτι δεν θα ξεκινουσα απο τους ιδιωτικους υπαλληλους ή συνταξιουχους ως ριζα του προβληματος.
SG, η φτώχεια είναι πάντοτε σχετική. Αν συγκρίνεις έναν εργαζόμενο των 700 ευρώ του σήμερα, με έναν εργαζόμενο του 1950, προφανώς ο πρώτος είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Ωστόσο αυτό που έχει σημασία σε κάθε συγκυρία είναι κατα πόσο υπάρχει ισότιμη κατανομή του παραγόμενου πλούτου. Το νούμερο που έδωσα παραπάνω για την μείωση του ποσοστού της εργασίας στο ΑΕΠ την ίδια στιγμοί που οι εργαζόμενοι αυξάνονταν ως τμήμα του πληθυσμού, συνιστά μία πρώτης τάξης αναδιανομή πλούτου σε βάρος των πολλών. Αυτό συνέβη σε όλες τις χώρες την περίοδο του νεοφιλελευθερισμού, διευρήνθηκαν δηλαδή οι ανισότητες. Αν κοιτάξεις τα στοιχεία παό τις διάφορες εκθέσεις του ΙΝΕ ΓΣΕΕ θα δεις πως πράγματι τη δεκαετία του 90 και αρχές του 2000 υπήρχε αύξηση των πραγματικών μισθών, αλλά σε σημαντικά μικρότερα ποσοστά από την αύξηση της παραγωγικόττητας, που σημαίνει πως τη διαφορά την καρπωνονταν το κεφάλαιο με τη μορφή αύξησης των κερδών, εξου και η αύξηση των ανισοτήτων που ανέφερα πιο πάνω. Παρόλ αυτα οι ίδιες εκθέσεις δείχνουν πως για την κατώτερη μισθολογική κλίμακα, αυτή του βασικού μισθού, εάν συνυπολογίσει κανείς τον πληθωρισμό υπήρξε στασιμόητα αν όχι μείωση του πραγματικου μισθού.
Τώρα για τη φοροδιαφυγή εάν μου λες πως συγκρίνεται η μικροφοροδιαφυγή με αυτή του μεγαλόυ κεφαλαίου, με τα σκάνδαλα διεσεκατομυρίων, τις υπερκοστολογήσεις των δημοσίων έργων, την εισφοροδιαφυγή, τη φιέστα των ολυμπιακων αγώνων και τα εξισώνεις όλα αυτά με τον αν κάποιος αγοράσει ένα παντελόνι χωρις να πάρει απόδειξη, τότε δεν νομίζω πως υπάρχει κοινη βάση συζήτησης.
Πράγματι, τέλος, υπάρχει μεγάλη διαφθορά στο δημόσιο τομέα και θα ήμουν ο τελευταίος που θα αρνηθεί πως αυτή αφορά μόνο ελάχιστους διευθυντές. Ακόμα και έτσι όμως πρέπει να αναγνωρίσουμε πως υπάρχουν κάποι που οργανώνουν και αναπαράγουν αυτό το σύστημα διαφθοράς και κάποιοι οι οποίοι είναι αποδέκτες, ακόμη και αν ένα μέρος από τους αποδέκτες συμμετεχει κάποια στιγμη σε αυτό, tricky thing although…
«Αν συγκρίνεις έναν εργαζόμενο των 700 ευρώ του σήμερα, με έναν εργαζόμενο του 1950, προφανώς ο πρώτος είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. »
Τι ειναι ακριβως προφανες? Αν νομιζεις οτι ειναι αναποφευκτο να ειμαστε πλουσιοτεροι κανεις λαθος, πολλες χωρες στην ιστορια δεν ειχαν αυξηση εισοδηματων επι 50 ή 500 χρονια.
«Ωστόσο αυτό που έχει σημασία σε κάθε συγκυρία είναι κατα πόσο υπάρχει ισότιμη κατανομή του παραγόμενου πλούτου.»
γιατι? Μεχρι και egalitarians οπως ο Ρωλς θα ελεγαν οτι σημασια εχει να βελτιωνεται η θεση των φτωχοτερων και αν αυτο γινεται με μεγαλη αυξηση εισοδηματος για τους πλουσιους. Σε παραπεμπω εδω σχετικα με την ανισοτητα και την μακροχρονια αναπτυξη, το ζητημα ειναι αρκετα μεγαλο και δεν αναλυεται σε 3 γραμμες.
» Το νούμερο που έδωσα παραπάνω για την μείωση του ποσοστού της εργασίας στο ΑΕΠ την ίδια στιγμοί που οι εργαζόμενοι αυξάνονταν ως τμήμα του πληθυσμού, συνιστά μία πρώτης τάξης αναδιανομή πλούτου σε βάρος των πολλών.»
οι εργαζομενοι αυξανονται? δεν ειμαι σιγουρος για αυτο. Αλλα δεν καταλαβαινω γιατι μιλας για αναδιανομη οταν εχουμε *παραγωγη* πλουτου απο αυτους που πλουτιζουν. Εσυ ζητας περισσοτερη αναδιανομη, δεν ισχυει ομως σε καμμια περιπτωση οτι εχουμε αναδιανομη υπερ των πλουσιων.
«Αυτό συνέβη σε όλες τις χώρες την περίοδο του νεοφιλελευθερισμού, διευρήνθηκαν δηλαδή οι ανισότητες.»
ποια ειναι η περιοδος του νεοφιλελευθερισμου? Και ισχυριζεσαι δηλαδη οτι Γερμανια Δανια Ελλαδα και ΗΠΑ ειχαν ολες παρομοιες πολιτικες και ανοδο ανισοτητων?
«πράγματι τη δεκαετία του 90 και αρχές του 2000 υπήρχε αύξηση των πραγματικών μισθών, αλλά σε σημαντικά μικρότερα ποσοστά από την αύξηση της παραγωγικόττητας, που σημαίνει πως τη διαφορά την καρπωνονταν το κεφάλαιο με τη μορφή αύξησης των κερδών, εξου και η αύξηση των ανισοτήτων που ανέφερα πιο πάνω»
για ποια παραγωγικοτητα μιλαμε (της εργασιας? TFP?) και ποιος ειπε οτι ειναι λογικο ή δικαιο οι αυξησεις μισθων να ακολουθουν πληρως την παραγωγικοτητα? Αν ειναι ας πουμε οι μισθοι σε αδικο ή παραλογο επιπεδο πριν, δεν ειναι προφανες οτι πρεπει να τρεχουν πιο αργα απο την παραγωγικοτητα?
«ίδιες εκθέσεις δείχνουν πως για την κατώτερη μισθολογική κλίμακα[...] υπήρξε στασιμόητα αν όχι μείωση του πραγματικου μισθού.»
ποσοι ανθρωποι πληρωνονται τον βασικο μισθο και πως σχετιζεται αυτο με την πραγματικη φτωχεια? Αν ανεβαζαμε τον βασικο μισθο στα 2000 ευρω θα ειχαμε αυξηση ή μειωση της φτωχειας πχ?
Φυσικα αυξηση, η ανεργια θα εκτοξευοταν στο 20-30%. Παλι, τα πραγματα δεν ειναι τοσο απλα.
«εάν μου λες πως συγκρίνεται η μικροφοροδιαφυγή με αυτή του μεγαλόυ κεφαλαίου»
τι εννοεις? ηθικα? σε ζημια που προκαλουν? Οποιος φοροδιαφευγει ενω θα ειχε μικρο κοστος αν δεν το εκανε ειναι κατακριτεος. Με αυτην την εννοια αυτος που δεν ζητα αποδειξη κανει σοβαροτατη ζημια και δεν βλεπω καν τι οφελος εχει. Τα σκανδαλα και οι υπερτιμολογησεις ειανι επισης προφανεστατα κατακριτεα, αλλα προσωπικα τεινω να ξεκινω απο αυτα που μπορω να διορθωσω εγω, πριν αρχισω να κατηγορων ατομα που δεν ξερω για γεγονοτα που δεν εχω ιδεα τι συμβαινει ακριβως.
SG, είναι προφανές πως προσεγγίζουμε την πραγματικότητα από διαφορετικά εννοιολογικά πλάισια, συστήματα σκέψης. Ας κανουμε λοιπόν μία προσπάθεια να τα κωδικοποιήσουμε μήπως κατόπιν βρούμε κάποια σημεία επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο αυτά πλαίσια.
Από ότι κατάλαβα από τα γραφόμενά σου, αντιμετωπίζεις την οικονομία ως ένα ουδέτερο πεδίο οργάνωσης της παραγωγικής δραστηριότηττας των ανθρώπων. Οι όποιες διαφοροποιήσεις προκύπτουν εντός αυτού του ουδέτερου πεδίου, είναι αποτέλεσμα των διαφοετικών προσωπικών ικανοτήτων των ατόμων και της τύχης. Όποιος είναι πιο ικανός, έξυπνος, καλύτερα εκπαιδευμένος θα καταλάβει μία εκ των υψηλότερων θέσεων της κοινωνικής πυραμίδας. Η χρησιμοποίηση του Ρώλς από τη μεριά σου εκεί παραπέμπει. Ο τελευταίος αναλύει πως ένα σύνολο ανθρώπων ακόμη και αν ξεκινήσει από συνθήκες πλήρους ισότητας θα καταλήξει να αναπαράγει στο εσωτερικό του σχέσεις ανισότητας, αφού λόγω των διαφορετικών, ικανοτήτων, κλίσεων κλπ των υποκειμένων αναπόφευκτα, αυτές θα εμφανιστούν. Και ως γνήσιος liberal προτείνει πως η πολιτεία πρέπει, για τη διατήρηση της συνοχής της κοινωνίας, να εφαρμόζει διακρίσεις μόνο όμως κατά των ισχυρών, των πλουσίων, των νικητών του κοινωνικού ανταγωνισμού. Αν ισχύουν όμως οι θεμελιακές υποθέσεις του Ρώλς τότε ισχύει και η εύστοχη κριτική που του κάνει ο Ζίζεκ ο οποίος τον εγκαλεί πως παραβλέπει το συναίσθημα του φθόνου. Εάν οι φτωχοί, οι άνεργοι και γενικά όσοι καταλαμβάνουν τις κατώτερες θέσεις της κοινωνικής πυρμίδας, βρίσκονται εκεί με δική τους ευθύνη και δεν έχουν παρά μόνο τους εαυτούς τους να κατηγορήσουν και έρθουν κατόπιν οι πλούσιοι, οι νικητές του κοινωνικού ανταγωνισμού να τους συνδράμουν τότε αυτό θα ήταν ανυπόφορο για τους πρώτους αφού το συναίσθημα που θα βίωναν θα ήταν περίπου: όχι μόνο είστε ικανότεροι από εμάς και μας νικήσατε τίμια, αλλά είστε και ηθικά ανώτεροι, αφού έρχεστε να μοιραστείται ένα μέρος του πλούτου που κερδίσατε δίκαια, με εμάς που δεν το αξίζουμε… Στην πραγματικότητα το αίσθημα της αδικίας είναι απαραίτητο για να διατηρηθεί η κοιωνινική συνοχή, καθώς οι «αποτυχημένοι» δεν βιώνουν αυτή την αποτυχία, μόνο τουλαχιστον, ως προσωπική, αλλά ως αποτέλεσμα κοινωνικών ανισοτήτων, οπότε μπορούν να διατηρήσου μία κάποια αξιοπρέπεια.
Για να ξαναγυρίσω όμως στον ίδιο το Ρώλς, το λάθος που κάνει είναι πως εξετάζει τη δυναμική των ανθρώπινων σχεσεων παίρνοντας ως δεδομένες συγκεκριμένες συμπεριφορές όπως του ανταγωνισμού, την αναγωγή των σχέσεων ανάμεσα σε υποκέιμενα σε ανταλλαγή ισοδύναμων, συγκεκριμένων ή αφηρημένων κλπ. Τις συμπεριφορές αυτές σχεδόν τις αποδίδει στη φύση του ανθρώπου. Όμως here is the catch, οι συμπεριφορές αυτές δεν είναι φυσικές, δεν υπάρχει φύση του ανθρώπου (που να οριοθετει και καθορίζει την κοινωνική του συμπεριφορά), αυτά που ο Ρωλς αποδέχεται ως έμφυτα δεν είναι παρά τα χαρακτηριστικά που επιδεικνύουν οι άνθρωποι στον καπιταλισμό, διότι εκπαιδεύονται, εγκαλούνται ως υποκείμενα να συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο. Εδώ βρίσκεται και η διαφορά μας, εγώ θεωρώ πως οι κοινωνικες σχέσεις, οι οποίες είναι σχέσεις εξουσίας και οι μηχανισμοί που τους αναπαράγουν, όπως το κράτος, είναι αυτές που διαμορφώνουν τα υποκείμενα και όχι αντίθετα, η κοινωνία είναι το άθροισμα των μεμονωμένων ανθρώπων, οι οποίοι αυτοσυγκροτούνται ως υποκέιμενα, πραγματώνοντας καποιες φυσικές τους δυνατότητες. Γι αυτό και δεν πιστεύω πως η όποια αλλάγη θα έρθει αν ο κάθε άνθρωπος ατομίκα αλλάξει, με καποιο μαγικό τρόπο, αντιλλήψεις και αρχίσει να δρα διαφορετικά. Αν πχ όλοι συνειδητοποιήσουμε πόσο μολύνουμε το περιβάλλον και σταματήσουμε τότε η καταστροφή θα αποφευχθεί.
Στο ίδιο μήκος κύματος, δεν πιστεύω πως αυτοί που πλουτίζουν πάράγουν τον πλούτο, όπως αναφέρεις. Είμαι οπαδός της εργασιακής θεωρίας της αξίας, η οποία σχηματικά υποστηρίζει πως αξία (πλούτο) παράγει μόνο η εργασία και το κεφάλαιο δεν είναι παρά αποκρυσταλωμένη, απονεκρωμένη παρελθούσα εργασία, την οποία την διαχειρίζονται οι καπιταλιστές, λόγω της κατοχής των μέσων παραγωγής και εξ” αιτίας αυτού του γεγονότος μπορούν να εκμεταλεύονται τη ζωντανή εργασία. Άρα λοιπόν όταν οι μισθοί αυξάνονται με μικρότερους ρυθμούς από την παραγωγικότητα (αναφέρομαι στην παραγωγικότητα της εργασίας και όχι γενικά στην total factor productivity), τότε αυξάνεται και η εκμετάλευση του κεφαλαίου σε βάρος της εργασίας και από εκεί προήλθε η μείωση του ποσοστού της εργασίας στο ΑΕΠ που ανέφερα στα προηγούμενα πόστ. Δερν χρειάζεται λοιπόν οιεργαζόμενοι να πεθαίνουν της πείνας για να αισθάνονται αδικία και να εξεγείρονται. Τέλος, Οι εργαζόμενοι αυξήθηκαν ως ποσοστό του πληθυσμού αυξήθηκαν γιατί μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό των αγροτών (από 18% αρχές του 90 έπεσε στο 12% αν θυμάμαι καλά) και λιγότερο οι μικροαστοί (επαγγελματίες, μαγαζάτορες κλπ). Για την εξέλιξη των μισθών και της κατώτερης αμοιβής δες την έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ του 2007, υπάρχει στο διαδίκτυο. Αυτό είναι και το τέλος από εμένα.
νομιζω μιλουσαμε για συγκεκριμενα πραγματα, τα οποια και σχολιασα και δεν βλεπω καποια απαντηση σου.
Επιλεγεις να μιλησεις για κατι εντελως διαφορετικο, τεκμαιροντας μαλιστα την γνωμη μου χωρις να την εχω εκφρασει και μιλωντας για τον Ρωλς σχετικα με θεματα που δεν εθιξα και να πω την αληθεια νομιζω τον παρουσιαζεις με τροπο που ουτε ο ιδιος θα συμφωνουσε.
Εγω μιλουσα για το πεπλο της αγνοιας και πως ο Ρωλς θεωρει ανεκτες τις ανισοτητες που βελτιωνουν την θεση του ασθενεστερου. Δεν βλεπω εκει ουτε για διακρισεις κατα των πλουσιων να μιλαει ουτε για το πως φτασαμε στην σημερινη κατανομη εισοδηματος. Σιγουρα δεν μιλαει για διατηρηση κοινωνικης συνοχης, ο ανθρωπος κανονιστικα μιλαει οχι θετικα. Ισως κανω λαθος?
Στα υπολοιπα που λες παλι εχω σχολια και αποριες (οι αγροτες δεν ειναι εργαζομενοι?) αλλα δεν προχωρω γιατι θα ηθελα να μου διευκρινισεις αν εχεις σκοπο να κανεις συζητηση ή οχι. Το ολο σχολιο σου που δεν απανταει σε αυτα που λεω οπως και η κατακλειδα σου με βαζουν σε σκεψεις σχετικα με την προθυμια σου να κανεις διαλογο.
Μα δεν υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα από τη στιμή που δεν έχουμε ενιαία κριτήρια για το ποιά είναι αυτά. Επέλεξα να απαντήσω, αναδεικνύοντας τα διαφορετικά συστήματα συμβολοποίησης της πραγματικότητας που χρησιμοποιούμε. Όταν λες πως «έχουμε παραγωγή πλούτου από αυτούς που πλουτίζουν», όταν υπονοείς πως όλοι ευθυνόμαστε για την κακή κατάσταση της οικονομία και πως για να αλλάξουν τα πράγματα είναι ατομική ευθύνη του καθενός να μεταβάλλει τη συμπεριφορά του κλπ παραπέμπεις σε ένα εννοιλογικό πλαίσιο πρεσέγγισης της κοινωνίας με το οποίο διαφωνώ πλήρως. Ο Ρώλς αναλύει τη δυναμική των κοινωνικών σχέσεων, με αυτό τον τρόπο που ανέφερα, παίρνοντας ως δεδομένες και φυσικές συγκεκριμένες συμπεριφορές και ως εκ τούτου καταλήγει στα συμπεράσματα που περιέγραψα. Προτείνει την ανοχή (σαν ηθικό πρόταγμα το οποίο θα μπορεί να βελτιώσει τη συνεχή και ισορροπία της κοινωνίας) των διακρίσεων υπέρ των ασθενέστερων που λές (αλλά ποιοι είναι συνήθως οι ασθενέσθεροι στον καπιταλισμό, οι φτωχοί και αυτοί που δεν έχουν κάποια θέση εξουσίας), αφού όμως πρώτα έχει εμφανίσει αυτές τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις λίγο ως πολύ αναπόφευκτες και φυσικές. Κατόποιν όλων αυτών δεν πιστεύω πως μπορούμε να επιλύσουμε έμεις ιντερνετικά την ιστορική διαμάχη liberalism vs marxism (μία εκδοχή του τουλάχιστον), γι αυτό και δήλωσα πως δεν θα συνεχίσω τη συζήτηση, όχι από έλλειψη διάθεσης…
Όταν αναφερόμενουν σε εργαζόμενους, εννοούσα αυτούς που έχουν εξαρτημένη σχέση εργασίας (οι μισθωτοί δηλαδή, αν και όλοι οι μισθωτοί δεν είναι εργατική τάξη), οι αγρότες είναι μικροϊδιοκτήτες, τουλάχιστον στην Ελλάδα.
δυσκολευομαι ρε συ να καταλαβω τι σχεση εχει η εργασιακη θεωρια της αξιας με καποια απλα γεγονοτα που σημειωσα. Ζητησα καποια στοιχεια, αμφισβητησα καποια γεγονοτα που παρουσιαζεις, εχει διαφορα ποιος κοιταει τα νουμερα και αν ειναι ολυμπιακος, μαρξιστης ή σατανιστης για να δουμε αν ειναι 12 ή 23?
Επισης δεν καταλαβαινω τι σχεση εχουν οι διαφορες παραδοχες της γενικης θεωριας του Ρωλς (στις οποιες την κριτικη σου δεν καταλαβαινω) με το απλο γεγονος οτι εχει νοημα να ανεχομαστε καποια ανισοτητα αν ειναι υπερ των ασθενεστερων. Ειναι εντελως απλο, εχω δωσει και παραδειγμα στο κειμενο που συνδεω στο προηγουμενο σχολιο (παρεπιμπτοντως εχετε κανει καποιο λαθος στον κωδικα της CSS σας και τα λινκ φαινονται ακριβως ιδια με το κειμενο). Δεν καταλαβαινω ποιος θα προτιμουσε μια κοινωνια που ολοι εχουμε 20 ευρω με μια που εχουν οι μισοι 200 και οι αλλοι 500.
Οπως ειπα, εχω πολλες σημειωσεις σε αυτα που λες και δεν καταλαβαινω ποια ειναι η απαντηση σου. Δεν προσθετω αλλα εκτος απο μια ερωτηση:
για σενα δηλαδη το κεφαλαιο που μπαινει σε μια επενδυση δεν πρεπει να πληρωνεται? Εσυ δινεις τα λεφτα σου στην τραπεζα χωρις τοκο δηλαδη? και ποια ακριβως θεωρια λεει οτι ο μεσος μισθος πρεπει να ακολουθει την μεση παραγωγικοτητα της εργασιας? Κοιταξαμε σε ποιον κλαδο ανεβηκε η παραγωγικοτητα, απο ποια ατομα? Σε τι επιπεδο ηταν οι μισθοι πριν κτλ?
Αγαπητοί φίλοι συνομιλητές.
Αγαπητοί φίλοι συζητητές-αναζητητές-αναλυτές των οικονομικών και κοινωνικοπολιτικών γεγονότων. Άλλο το φαίνεσθαι και άλλο το γίγνεσθαι. Άλλο το μου φαίνεται-πιστεύω και άλλο η πραγματικότητα. Ο κάθ’ ένας μας τα παρουσιάζει, σύμφωνα με τις όποιες πεποιθήσεις και τα συμφέροντά του. Και άλλοι, σύμφωνα με τη Joanne Robinson, παρασυρμένοι από αφοσίωση προς τους δασκάλους τους, φεροφωνίζοντας τους αντιγράφουν πιστά.
Δε θ’ άθελα να κάνω κατάχρηση του χώρου-χρόνου σας και διαλέγω να συντομεύσω, όσο συνοπτικά γίνεται.
Για να καταλάβουμε τι γίνεται πραγματικά με όποιο επιχειρημακό κέρδος, με οποιαδήποτε σημαία καπιταλιστική, σοσιαλιστική ή κομουνιστική και αν εμφανίζεται, πρέπει να το δούμε σε τίνος χέρια καταλήγει, τελικά και, αν αυτό το κέρδος ανακατανέμεται με κοινωνικά ή ατομικά κριτήρια.
Θεωρητικά, τ ο καπιταλιστή τον παρουσιάζουμε, σκληρό και φαταούλα, τον σοσιαλιστή τον θέλουμε να μοιράζει ακριβοδίκαια την παραγόμενη υπεραξία, σύμφωνα με τη συμμετοχή των συντελεστών παραγωγής, του κεφαλαίου της τεχνογνωσίας και της παραγωγικότητας-αποδοτικότητας της εργασίας. Στον κομουνισμό, ανεξάρτητα από τη συμμετοχή στις παραγόμενες υπεραξίες, η ανακατανομή γίνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κράτους εργοδότη και των εργαζομένων μαζί με τα βάρη των οικογενειακών τους μελών.
Στη πράξη όμως αυτό δεν μπορεί να σταθεί. Βλέπουμε καπιταλιστές να είναι συγχρόνως και κοινωνιστές και αντίστροφα σοσιαλιστές-κομουνιστές να συμπεριφέρονται πιο άδικα και από το κλασικό καπιταλιστή. Σας παραθέτω τρεις ιστορικές αναφορές:
Πρώτη. Κατά το δέκατο όγδοο αιώνα κάποιος Όουεν βιομήχανος κάθετης υφαντουργίας, τη στιγμή που οι συνάδελφοί του, δεν νοιάζονταν για τη τύχη των εργαζομένων και των οικογενειών τους που λιμοκτονούσαν σε τρώγλες, ο Οόυεν τους εργαζόμενούς του, τους έκτισε σπίτια, σχολεία κλπ. Και όμως έσβησε η επιχείρησή του, γιατί οι εργαζόμενοί του δεν προσπάθησαν να ανταποκριθούν στις θυσίες που έκανε ο εργοδότης τους, γι΄ αυτούς.
Δεύτερη. Όταν οι φεουδάρχες προχώρησαν στη διαφοροποίηση της παραγωγής τους, από γεωργική σε κτηνοτροφική, για την εκτροφή και παραγωγή των προβάτων ερινός, για τις βιομηχανίες κασμηριών, έδιωξαν δεκάδες χιλιάδες καλλιεργητές από τα τσιφλικάτα τους.
Που καταλήγοντας σε μεγαλουπόλεις, χιλιάδες από τους ξεριζωμένους, καταδικάστηκαν σε θάνατο, για κλοπές, αγυρτεία, αλητεία και επαιτεία.
Τρίτη. Στις σοσιαλιστικές χώρες της τέως σοβιετικής ένωσης, οι διαχειριστές διάφορων οικονομικών και υπηρεσιακών κρατικών φορέων έχουν καταληστέψει τις κρατικές επιχειρήσεις.
Πάντως έχοντας υπ’ όψη μας, ότι το 0,3% του πληθυσμού της γης ελέγχει το 60% του πλούτου , το 4,7% ελέγχει το 20% του πλούτου και το 95% ελέγχει μόνο το 20%, ότι γίνονται βομβαρδισμοί αμάχων, διακινούνται ναρκωτικά τ’ ολέθρου, οι θρησκείες επαγγέλλονται την ουράνια βασιλεία, καταληστεύονται οι λαοί, τα κρατικά και ασφαλιστικά ταμεία, και γι’ όλα αυτά, και άλλα που δεν αναφερόμαστε, τα τερατουργήματα, μένουν ατιμώρητα οι πρωταγωνιστές, μ’ αποτέλεσμα να περνούμε τη φτιαχτή κρίση των ημερών μας, για την οποία καλούνται να πληρώσουν και πάλι οι πάντα εξαθλιωμένοι εργαζόμενοι, γεωργοί, μικροεπαγγελματίες και εμείς μαζί τους.