Εκτυπώστε το
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και η αλήθεια
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, για άλλη μια φορά, έχουν οξυνθεί ανεβάζοντας επικίνδυνα την ένταση στο Αιγαίο. Ο ελληνικός τύπος αποδίδει την «όξυνση της τουρκικής προκλητικότητας» στα εσωτερικά προβλήματα της Τουρκίας. Στην κόντρα αφενός της ισλαμικής κυβέρνησης του Ερντογάν με τον στρατό και τους κεμαλιστές, και αφετέρου στο γεγονός ότι «η Τουρκία πιστεύει πως έχει φθάσει η στιγμή να αναγορευθεί επίσημα σε περιφερειακή δύναμη. Αντλεί την πεποίθηση αυτή από τη σημασία που της αποδίδει η νέα αμερικανική κυβέρνηση»1. Οι εφημερίδες προβάλλουν τις, υποτιθέμενες, φιλοτουρκικές θέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για να «αποδείξουν» (για άλλη μια φορά) ότι η Ελλάδα αποτελεί «ανάδελφο έθνος». Επιπλέον λόγος της «τουρκικής επιθετικότητας», θεωρείται ότι είναι το γεγονός ότι οι ενταξιακές πιθανότητες στην Ε.Ε. της Τουρκίας είναι μηδαμινές, και επομένως η Άγκυρα επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τους ανταγωνισμούς με την Αθήνα ως μοχλό πίεσης προς τις Βρυξέλλες. Συνοπτικά λοιπόν, οι εφημερίδες παρουσιάζουν την Τουρκία ως μοναδική υπεύθυνο της νέας φάσης όξυνσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την ελληνική κυβέρνηση ως «αμυνόμενη» (και ακόμα περισσότερο, ως «υποχωρητική» και περίπου έτοιμη να απεμπολήσει «εθνικά δίκαια»).
Από αυτή την εθνοκεντρική θεώρηση των ελληνοτουρκικών διαφορών δεν λείπει και η Αριστερά.
Ο Αλέκος Αλαβάνος κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε. σαν μέσο πίεσης προς την Άγκυρα και την επιθυμία της να γίνει μέλος της Ε.Ε. Με άλλα λόγια καλείται η ελληνική πλευρά να κάνει ότι κατηγορείται η Τουρκία! Αλλά ασφαλώς οι ελληνικές κυβερνήσεις το κάνουν ήδη αυτό εδώ και χρόνια, δεν χρειάζονται τις προτροπές του Αλαβάνου. Ο Αλαβάνος επίσης κατήγγειλε την Τουρκία ως: «χώρα η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, δεν πολιτεύεται με βάση τις αρχές της καλής γειτονίας»2. Πράγμα που σημαίνει ότι για τον ΣΥΡΙΖΑ η Ελλάδα «πολιτεύεται με βάση τις αρχές της καλής γειτονίας» (ή κάτι παρόμοιο). Καλείται λοιπόν η ιμπεριαλιστική Ε.Ε. να βοηθήσει την «αναξιοπαθούσα» ελληνική άρχουσα τάξη. Με όλο το συμπάθιο, αυτό δεν είναι αριστερή πολιτική…
Φυσικά το ΚΚΕ δεν υστερεί σε εθνοκεντρισμό, το αντίθετο μάλιστα. Ακόμα και όταν γίνονται από τις κυβερνήσεις των δυο χωρών προσπάθειες εξομάλυνσης των μεταξύ τους σχέσεων, το ΚΚΕ τις καταγγέλλει ως περίπου… εθνοπροδοτικές. Έτσι οποιαδήποτε διευθέτηση στα πλαίσια του ΝΑΤΟ:
«[…] ενισχύει το πλαγιοκόπημα των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, που οδηγεί βήμα βήμα σ’ έναν τύπο ελληνοτουρκικής συγκυριαρχίας και τελικά διχοτόμησης του Αιγαίου και περιορισμού των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και εκχώρησής τους, στα πλαίσια λειτουργίας των διακρατικών ιμπεριαλιστικών οργανισμών (ΝΑΤΟ, ΕΕ)»3. (Οι υπογραμμίσεις είναι του Ριζοσπάστη).
Όλα αυτά λέγονται σε μια περίοδο όπου η επιθετικότητα της κυβέρνησης Καραμανλή προς τους γείτονες της χώρας είναι σε αυξημένο επίπεδο. Η Δημοκρατία της Μακεδονίας βρίσκεται στο στόχαστρο με το μπλοκάρισμα των ενταξιακών της προοπτικών στην Ε.Ε. (και στο ΝΑΤΟ) από μέρους της Ελλάδας με πρόσχημα το όνομα της χώρας (που η Αθήνα επιμένει να θέλει να επιβάλει στο λαό της χώρας αυτής). Στην Τουρκία οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων διαρκώς υπενθυμίζουν ότι οι όποιες σχέσεις με την Ε.Ε. περνούν από την Αθήνα (αυτό ονομάζεται εκβιασμός για όποιους καμώνονται ότι δεν το καταλαβαίνουν). Χαρακτηριστικότερο όλων: οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας έχουν οξυνθεί το τελευταίο διάστημα λόγω του θέματος των «λαθρομεταναστών». Η κυβέρνηση Καραμανλή απαιτεί (και δεν διστάζει να χρησιμοποιεί την Ε.Ε. ως μοχλό πίεσης με παρεμβάσεις του ίδιου του πρωθυπουργού) να έχει το «δικαίωμα» να απελαύνει με συνοπτικές διαδικασίες στην Τουρκία όσους «παράνομους» μετανάστες «προερχόμενους από την Τουρκία» συλλαμβάνονται στις γνωστές «επιχειρήσεις σκούπα» (θαυμάστε και το όνομα των επιχειρήσεων… επιτέλους για ανθρώπους μιλάμε!).
Πρώτον, ακόμα και αν η Τουρκία συμφωνούσε σε αυτήν την απαίτηση η Αριστερά θα έπρεπε να αντιδράσει. Αυτοί οι άνθρωποι προέρχονται όχι μόνο από την Τουρκία αλλά και από χώρες που έχουν καταστραφεί από πολέμους (Ιράκ, Πακιστάν, Αφγανιστάν κλπ). Θα «επιστραφούν» στην Τουρκία… και μετά; Θα κλειστούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή θα επιστραφούν στις εξαθλιωμένες χώρες από όπου προέρχονται; Και οι δυο προοπτικές είναι εξ ίσου απαράδεκτες.
Δεύτερον, μια τέτοιου τύπου επιτυχής διακρατική συμφωνία θα απαιτούσε και η Ελλάδα να δέχεται επιστροφή «λαθρομεταναστών» που έφυγαν από τη χώρα π.χ. για Ιταλία. Τέτοιες «επιτυχείς» συμφωνίες θα μετέτρεπαν την Ευρώπη όχι απλά σε φρούριο αλλά σε στρατοκρατούμενο ρατσιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μόνο ρατσιστές και φασίστες θα συμφωνήσουν με τις απαιτήσεις της ελληνικής κυβέρνησης.
Καπιταλιστικές αντιθέσεις
Η Αριστερά θα πρέπει επιτέλους να αντιμετωπίσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ανταγωνισμούς ως αυτό που πράγματι είναι:
Αντιθέσεις δηλαδή, ανάμεσα σε δύο άρχουσες τάξεις που ανταγωνίζονται στην περιοχή επιδιώκοντας τα συμφέροντα τους. Καμιά από τις δυο δεν έχει «δίκιο» ή «άδικο». Οι ανταγωνισμοί μεταξύ των καπιταλιστικών χωρών δεν έχουν καμιά σχέση με τη «δικαιοσύνη». Είναι διαφορές συμφερόντων και τα λεγόμενα «περί δικαίου» αποτελούν φτηνή κρατική προπαγάνδα.
Οι διαφορές μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας στο Αιγαίο είναι τόσο εκρηκτικές, ώστε η περιοχή θεωρείται από το σύνολο των διεθνών αναλυτών ως περιοχή υψηλού κινδύνου για ενδεχόμενο πόλεμο. Οι δυο χώρες έχουν βρεθεί στα πρόθυρα πολέμου (που αποφεύχθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή) τρεις φορές: το 1976, το 1987 και το 1996 με την κρίση στα Ίμια.
Ο λόγος της αποτυχίας όσων προσπαθειών έχουν γίνει για εξομάλυνση των σχέσεων των δυο χωρών, οφείλεται στο γεγονός ότι πρόκειται για δυο καπιταλιστικές χώρες με ανταγωνιστικά συμφέροντα στην περιοχή των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και για το ποια από τις δυο θα ελέγχει τους δρόμους του πετρελαίου του Καυκάσου που οδηγούν στις δυτικοευρωπαϊκές αγορές. Καμιά από τις δυο χώρες δεν είναι διατεθειμένη να «απεμπολήσει τα δίκαια εθνικά της συμφέροντα», δηλαδή τα συμφέροντα των δικών της καπιταλιστών.
Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους δυο καπιταλισμούς κορυφώθηκε το 1974 για το ποιος θα ελέγχει την Κύπρο, και από τότε πέρασε με αυξανόμενη ένταση στην περιοχή του Αιγαίου. Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι στις ελληνοτουρκικές διαφορές δεν διεκδικεί τίποτα, ενώ αντίθετα η Τουρκία προβάλλει «απαράδεκτες διεκδικήσεις», και παραβιάζει το «διεθνές δίκαιο».
Η αλήθεια είναι διαφορετική. Και οι έλληνες καπιταλιστές διεκδικούν στο Αιγαίο (και μάλιστα τη «μερίδα του λέοντος»!), παραβιάζοντας το «διεθνές δίκαιο» που επικαλούνται (ή ερμηνεύοντάς το όπως τους συμφέρει).
Οι διαφορές στο Αιγαίο
Α) Το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας (ο θαλάσσιος βυθός που εκτείνεται από τις ακτές μέχρι βάθους 200 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας). Το ζήτημα αυτό ανέκυψε με έντονο τρόπο όταν έγινε γνωστό ότι ενδεχομένως στο Αιγαίο να υπάρχουν υποθαλάσσια κοιτάσματα πετρελαίου. Πρώτη η Ελλάδα, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με την Τουρκία, άρχισε έρευνες στην ανοιχτή θάλασσα στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Η Τουρκία αντέδρασε στέλνοντας το ερευνητικό σκάφος Σισμίκ-Ι (Χόρα) στο Αιγαίο στα 1976 (προκαλώντας την περίφημη πολεμοκάπηλη κραυγή του Ανδρέα Παπανδρέου «Βυθίσατε το Χόρα»).
Σύμφωνα με την ελληνική άποψη η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας πρέπει να είναι η μέση γραμμή μεταξύ των ελληνικών νήσων του ανατολικού Αιγαίου και των τουρκικών παραλίων. Σε αυτή τη περίπτωση το Αιγαίο μετατρέπεται σε «ελληνική λίμνη» με την Ελλάδα να ελέγχει το 97% της υφαλοκρηπίδας και στην Τουρκία να απομένει «μηδαμινή υφαλοκρηπίδα»4 παρ’ ότι έχει χιλιάδες μίλια ακτής στο Αιγαίο!
Με βάση το «διεθνές δίκαιο» τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα, όμως οι έλληνες καπιταλιστές διαρκώς αυξάνουν τις απαιτήσεις τους στο Αιγαίο με παράλογα τεχνάσματα που δεν έχουν καμιά σχέση με οποιανδήποτε έννοια δικαίου. Την κρίση στα Ίμια (που λίγο έλειψε να οδηγήσει σε πόλεμο) την προκάλεσε η προσπάθεια της Αθήνας να δημιουργήσει «υποδομή» σε βραχονησίδες του Αιγαίου και να τις παρουσιάσει ως «κατοικήσιμες»(!!) και άρα ότι έχουν υφαλοκρηπίδα, «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο»!5
Ακριβώς επειδή μπορεί να δημιουργηθούν «αιτίες πολέμου» το «διεθνές δίκαιο» δεν εφαρμόστηκε κατά γράμμα στις περισσότερες των αμφισβητούμενων περιπτώσεων όπως στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας το 1969, αλλά με διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις ενδιαφερόμενες χώρες και την αρχή του τι είναι «δίκαια μοιρασιά» ειδικά και κατά περίπτωση6.
Β) Αιγιαλίτιδα ζώνη. Με βάση την Συνθήκη της Λοζάννης (1923) η έκταση των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο ορίστηκαν στα τρία ναυτικά μίλια. Η επέκταση στα έξι μίλια έγινε μονομερώς από την Ελλάδα το 1936 ενώ η Τουρκία τα επέκτεινε μόλις στα 1964! Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982) δίνει το δικαίωμα στην Ελλάδα να τα επεκτείνει στα δώδεκα μίλια. Σε μια τέτοια περίπτωση η ελληνική κυριαρχία στα ύδατα του Αιγαίου από 35% σήμερα θα έφτανε στο 64%, ενώ για την Τουρκία η αύξηση θα ήταν μηδαμινή, από 8,8% στο 10%. Το Αιγαίο θα γινόταν κλειστή ελληνική θάλασσα και η Τουρκία θα είχε μόνο δυο στενά ανοίγματα προς την ανοικτή θάλασσα! Η Ελλάδα θα εγκλώβιζε την Τουρκία με προφανές οικονομικό αντίκτυπο για την τελευταία (θα περιοριζόταν δραστικά η θάλασσα που θα μπορούσαν να αλιεύσουν Τούρκοι ψαράδες).
Σε αυτό το ζήτημα η Ελλάδα δεν έχει να αντιμετωπίσει τις αντιρρήσεις μόνο της Τουρκίας. Επειδή μια επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στις συνθήκες του Αιγαίου θα παρεμπόδιζε την διεθνή ναυσιπλοΐα, προκαλεί τις έντονες αντιδράσεις των παρευξείνιων χωρών (κατά κύριο λόγο της Ρωσίας) αλλά επίσης των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών με αυξημένη ναυσιπλοΐα στην περιοχή.
Γ) Εναέριος χώρος. Σε αυτό το ζήτημα η Αθήνα παραβιάζει ξεκάθαρα το «διεθνές δίκαιο» που τόσο επικαλείται. Το «διεθνές δίκαιο» ορίζει ότι ο εναέριος χώρος πρέπει να είναι ίσος με τα χωρικά ύδατα. Η Ελλάδα ενώ έχει έξη μίλα χωρικά ύδατα, μονομερώς από το 1931 όρισε τον εναέριο χώρο της στα δέκα μίλια. Οι περίφημες τουρκικές «παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου» γίνονται σε αυτά τα επιπλέον τέσσερα μίλια που θέλει να ελέγχει η Αθήνα παρά το «διεθνές δίκαιο».
Δ) Η στρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Και εδώ η Ελλάδα παραβιάζει το «διεθνές δίκαιο». Η Ελλάδα στην περίπτωση της Χίου, Λέσβου, Σάμου, Ικαρίας, παρά την συνθήκη της Λοζάννης περί μερικής αποστρατιωτικοποίησης, στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στρατιωτικοποίησε τα νησιά «πέραν των επιτρεπτών ορίων»7. Το ίδιο ισχύει και για τα Δωδεκάνησα όπου στην παραχώρησή τους στην Ελλάδα από την Ιταλία με την Συνθήκη των Παρισίων (1947) οριζόταν η αποστρατιωτικοποίηση τους.
Κλείνοντας την αναφορά για τις ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο, μια σύντομη παρατήρηση για το «διεθνές δίκαιο»:
Θα πρέπει να έχουμε ξεκάθαρο ότι το περίφημο «διεθνές δίκαιο», που τόσο υποκριτικά επικαλείται η Αθήνα, δεν είναι και τόσο… δίκαιο και αθώο. Το «διεθνές δίκαιο» και τα δώδεκα μίλια τα έχουν επιβάλλει οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις με σκοπό να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντά τους και όχι κάποιοι «σοφοί νομικοί»! Έτσι η ηπειρωτική Γαλλία δικαιούται 32.000 τετραγωνικά μίλια θάλασσας, όμως επειδή έχει κάποια νησιά – αποικίες έφτασε να ελέγχει 2,8 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια! Οι ΗΠΑ κατά καιρούς έλεγχαν θαλάσσια έκταση που έφτανε και τα 250 μίλα γύρω από τις ακτές τους8!! Η Νικαράγουα των Σαντινίστας οδήγησε τις ΗΠΑ σε διεθνή δικαστήρια όπου οι ΗΠΑ καταδικάστηκαν, όμως αυτές έγραψαν στα «παλαιότερα των υποδημάτων τους» τις αποφάσεις!
Μια δικαστική απόφαση για τις ελληνοτουρκικές διαφορές δεν πρόκειται να λύσει τα προβλήματα, από την στιγμή που η πλευρά που θα θεωρήσει ότι «αδικήθηκε» είτε δεν θα την εφαρμόσει είτε θα οδηγηθεί στην αναμόχλευση άλλων διαφορών προκειμένου να «ισοφαρίσει».
Πατριώτες και «ευρωπαίοι»
Η κοινοβουλευτική Αριστερά και ένα μέρος του ΠΑΣΟΚ (αλλά ακόμα και η ΝΔ και το ΛΑ.Ο.Σ.) προβάλλουν την θέση ότι την Τουρκία την υποστηρίζουν πάντοτε οι ΗΠΑ λόγω της γεωπολιτικής της θέσης.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα πρόβλημα με την Ελλάδα, ήταν πάντοτε στο πλευρό τους σε όλες τις πολεμικές τους εξορμήσεις. Από τους πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία μέχρι το Ιράκ και το Αφγανιστάν οι ελληνικές κυβερνήσεις βρέθηκαν πάντοτε στο πλευρό των ΗΠΑ. Μάλιστα στην εισβολή και την κατοχή του Ιράκ, οι ελληνικές κυβερνήσεις υπήρξαν πολύ πιο χρήσιμοι και αξιόπιστοι σύμμαχοι για τις ΗΠΑ απ’ ότι η Τουρκία, που απαγόρευε (ή περιόριζε) τη χρησιμοποίηση των βάσεων των Αμερικανών στην Τουρκία από το φόβο μήπως οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τη δημιουργία Κουρδικού κράτους. Επομένως είναι αστήρικτος μύθος ότι δήθεν οι ΗΠΑ ευνοούν την Τουρκία από την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, για τις ΗΠΑ και οι δυο χώρες είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντά τους. Σαν μεγάλη ιμπεριαλιστική χώρα ακροβατεί ανάμεσα και στις δυο, χρησιμοποιώντας τις διαφορές τους για να ισχυροποιεί την θέση της στην περιοχή.
Τις διαφορές ανάμεσα στους δυο καπιταλισμούς δεν τις δημιούργησαν οι ΗΠΑ (ή η Ε.Ε.). Και οι δυο καπιταλισμοί προσπαθούν να αναδειχθούν σε περιφερειακές μεγάλες δυνάμεις, επιδιώκοντας πάντοτε τη συναίνεση των μεγάλων ιμπεριαλιστών.
Γι’ αυτό είναι εντελώς λανθασμένη η πλειοδοσία σε πατριωτισμό της κοινοβουλευτικής (αλλά και τμήματα της εξωκοινοβουλευτικής) Αριστεράς. Καμιά άρχουσα τάξη δεν παραδίδει τα «εθνικά της δίκαια» γιατί αυτά είναι ταυτόσημα με την ίδια της την ύπαρξη, με τα ταξικά της συμφέροντα. Η άρχουσα τάξη ξέρει καλύτερα από τον Ριζοσπάστη ή την Αυγή να υπερασπίζεται τα ταξικά («εθνικά») της συμφέροντα.
Αλλά είναι εξ’ ίσου επικίνδυνη η άποψη φιλελεύθερων (;) αστών (που δυστυχώς την υποστηρίζουν και τμήματα του ΣΥΝ) ότι η «οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση» μέσω της Ε.Ε. μπορεί να φέρει την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ Αθήνας-Άγκυρας. Η ΕΕ είναι εξίσου ιμπεριαλιστική όπως και οι ΗΠΑ. Για την Αθήνα η ένταξη της στην Ε.Ε. είναι εφαλτήριο για την οικονομική διείσδυση στα Βαλκάνια, ενώ ταυτόχρονα εκβιάζει τις διάφορες χώρες της περιοχής προβάλλοντας τον διαμεσολαβητικό της ρόλο ανάμεσα σ’ αυτές και την Ε.Ε. Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, είτε της ΝΔ είτε του ΠΑΣΟΚ, χρησιμοποιούν την Ε.Ε. «σαν μοχλός πίεσης» προς την Τουρκία. Αυτή η λογική δεν είναι λιγότερο επικίνδυνη από μια ανοιχτά εθνικιστική θέση. Υπάρχει μια κοινή βάση: την προσπάθεια να επιβληθούν οι θέσεις των ελλήνων καπιταλιστών σε βάρος του «αντιπάλου». Πρόκειται για επιθετική, σοβινιστική πολιτική που ανεβάζει σε επικίνδυνο επίπεδο τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στις δυο άρχουσες τάξεις.
Οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις Ελλάδας – Τουρκίας έχουν στοιχίσει πανάκριβα στους εργαζόμενους και στις δυο πλευρές του Αιγαίου. Οι υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες αναπόφευκτα οδηγούν σε προγράμματα λιτότητας και περικοπές κοινωνικών δαπανών. Ο κίνδυνος να ξεσπάσει πόλεμος «δι’ ασήμαντον αφορμή» είναι υπαρκτός και υπογραμμίζει τον παραλογισμό των καπιταλιστικών ανταγωνισμών. Ελλάδα και Τουρκία (μαζί με τις ΗΠΑ) εδώ και πολλά χρόνια βρίσκονται στην κορυφή των εξοπλιστικών δαπανών στο ΝΑΤΟ, με δαπάνες που ξεπερνούν το 3% του ΑΕΠ. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς γιατί και στις δυο χώρες η ανεργία σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο ενώ οι κοινωνικές δαπάνες είναι οι χαμηλότερες της Ευρώπης.
Άγγελος Καλοδούκας
Σημειώσεις
1: Το Βήμα 19 Ιουλίου 2009.
2: Ελευθεροτυπία, Τρίτη 21/7/2009.
3: http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=3402159&publDate=4/6/2006
4, 6, 7: Από το βιβλίο του Αλέξη Ηρακλείδη, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, Η Ελλάδα και ο «εξ ανατολών κίνδυνος», Εκδόσεις Πόλις.
5: Βλέπε και το βιβλίο του Άλκη Κούρκουλα, δημοσιογράφου του ΑΠΕ, Ίμια, εκδόσεις Σιδέρης.
8: Clyde Sanger: Ordering the oceans : The Making of the Law of the Sea (London : Zed Books, 1986).
Category: Εσωτερικά
Και να υποθέσω πως ο μεγαλύτερος αποβατικός στόλος στον κόσμο, βρίσκεται στα Τουρκικά παράλια για να εποπτεύσει το ψάρεμα της τσιπούρας;
Λησμόνησα το εξής. Οι υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά, τα οποία αναφέρονται στις διεθνείς συνθήκες, είναι φιλειρηνική κίνηση;
Απάντηση στον Πι
Σαφώς και δεν είναι ακριβές ότι ο «μεγαλύτερος αποβατικός στόλος στον κόσμο, βρίσκεται στα Τουρκικά παράλια». Η Τουρκία θα ήταν τότε υπερδύναμη, πράγμα που ασφαλώς και δεν είναι.
Η πραγματικότητα είναι ότι και από τις δυο πλευρές του Αιγαίου υπάρχουν στρατοί πάνοπλοι έτοιμοι να εμπλακούν και σε πολεμικές (αν χρειαστεί) συγκρούσεις. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να αποτρέψουμε μια τέτοια (εφιαλτική) προοπτική. Και σίγουρα, κατά τη γνώμη μου, δεν αποτρέπουμε μια τέτοια προοπτική συμφωνώντας και προβάλλοντας τις «εθνικές» θέσεις. Κατανοώ ότι στα ονομαζόμενα «εθνικά θέματα» υπάρχει δυσκολία ψύχραιμης και (όσο αυτό είναι εφικτό) αντικειμενικής θεώρησης. Ωστόσο αποτελεί όρο για τη χειραφέτηση των καταπιεσμένων η αποδέσμευση από τις «εθνικές μυθολογίες». Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο εθνικισμός προκάλεσε τις μεγαλύτερες σφαγές τους τελευταίους δυο αιώνες στο όνομα των «εθνικών δικαίων» που στην πραγματικότητα ήσαν τα δίκαια των καπιταλιστών που έβαζαν τους εργαζόμενους να σκοτωθούν για τα δικά τους εγωιστικά συμφέροντα.
Είναι σαφές ότι στο άρθρο μου ισχυρίζομαι:
Α) Η διαμάχη στο Αιγαίο προέρχεται από την επιθυμία των δυο αρχουσών τάξεων να ελέγξουν ένα θαλάσσιο χώρο όπου ενδεχομένως υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και όχι μόνο για το ψάρεμα. Επιπλέον ο έλεγχος του θαλάσσιου (και εναέριου) χώρου θα έδινε τεράστια διπλωματικά και οικονομικά αβαντάζ σε όποια χώρα το κατόρθωνε.
Β) Καμιά χώρα δεν έχει δίκαιο ή άδικο στις διεκδικήσεις της.
Δεν ισχυρίστηκα ότι οι πτήσεις «πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά, τα οποία αναφέρονται στις διεθνείς συνθήκες, είναι φιλειρηνική κίνηση». Αυτό που λέω είναι ότι και η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει επιθετικές κινήσεις στο Αιγαίο, στρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου παρά τις συνθήκες που έχει υπογράψει η χώρα, προσπάθεια να εμφανίσει βραχονησίδες ως κατοικούμενες κλπ.
Αν εσύ διαφωνείς είναι φυσικά δικαίωμα σου…
Άγγελος Κ
Αγαπητέ Άγγελε, θεωρώ σημαντική την ανάλυση σου γιατί βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Μας έχουν φάει τα συκώτια διάφοροι σε Ελλάδα και Τουρκία με τα ψέμματα και τα μπαλαμούτια που μας λένε.
Με εκτίμηση
Σε.Μ. από VirusMedia
χαιρετισματα στην εξουσία!!!
η αναλυση αυτή είναι γεμάτη ανακρίβειες και εαν αυτο δεν οφείλεται σε σκοπιμότητα οφείλεται σε αγνοια.
Δε μας λες κι εμάς ποιές είναι οι ανακρίβειες?
@scrublet
Ανακρίβεια πρώτη:»Οι εφημερίδες προβάλλουν τις, υποτιθέμενες, φιλοτουρκικές θέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για να «αποδείξουν» (για άλλη μια φορά) ότι η Ελλάδα αποτελεί «ανάδελφο έθνος».»
ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΑ ΦΙΛΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ.
Ανακριβεια δευτερη:»Συνοπτικά λοιπόν, οι εφημερίδες παρουσιάζουν την Τουρκία ως μοναδική υπεύθυνο της νέας φάσης όξυνσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την ελληνική κυβέρνηση ως «αμυνόμενη» (και ακόμα περισσότερο, ως «υποχωρητική» και περίπου έτοιμη να απεμπολήσει «εθνικά δίκαια»).»
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΩΣ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΚΛΠ. ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΟΥ ΑΣΚΕΙ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΑΜΥΝΟΜΕΝΗ,ΥΠΟΧΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΕΜΠΟΛΟΥΣΑ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΑ ΑΛΛΑ ΤΑ ΕΧΕΙ ΗΔΗ ΑΠΕΜΠΟΛΗΣΕΙ.
Και έπεται συνέχεια…αν επιθυμείς..
Αυτά που λες αγαπητέ μου είναι οι απόψεις σου και η δική σου ερμηνεία, δηλαδή η επίσημη άποψη που μας προβάλουν εδώ.
Προφανώς και δε μας παραθέτεις στοιχεία. Στο άρθρο λέει ξεκάθαρα κάποια πράγματα όπως
«Γ) Εναέριος χώρος. Σε αυτό το ζήτημα η Αθήνα παραβιάζει ξεκάθαρα το «διεθνές δίκαιο» που τόσο επικαλείται. Το «διεθνές δίκαιο» ορίζει ότι ο εναέριος χώρος πρέπει να είναι ίσος με τα χωρικά ύδατα. Η Ελλάδα ενώ έχει έξη μίλα χωρικά ύδατα, μονομερώς από το 1931 όρισε τον εναέριο χώρο της στα δέκα μίλια. Οι περίφημες τουρκικές «παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου» γίνονται σε αυτά τα επιπλέον τέσσερα μίλια που θέλει να ελέγχει η Αθήνα παρά το «διεθνές δίκαιο».»"»
Λογικό είναι λοιπόν απ την στιγμή που δεν αποδέχεται η δεν μπορεί να δει κάποιος καθαρά , χωρίς να «γέρνει» προς τη μια η την άλλη πλευρά να αναμασάει την επίσημη άποψη της μιας η της άλλης πλευράς. Άρα…κατά την άποψη μου θα έπρεπε να πεις ότι διαφωνείς με την παραπάνω ανάλυση και όχι ότι λέει «ανακρίβειες»
VirusMedia
Είμαι πολύ… νέος στο blogging και δεν ήξερα το blog σου. Συμπάθα με…
Σε κάθε περίπτωση είναι εξαιρετικό και κινηματικό. Τώρα με την επέτειο της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο έχεις δυο εκπληκτικές δημοσιεύσεις που τις προτείνω σε όλους όσους ξέρω ή επισκέπτονται αυτό το blog:
Α) http://virusformedia.wordpress.com/2009/07/26/%CE%BF%CE%B9-%CE%B8%CE%B7%CF%81%CE%B9%CF%89%CE%B4%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B5k-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%AC-atlilarmur/
Β)http://virusformedia.wordpress.com/2009/07/24/%CE%B5%CE%BA%CE%B4%CE%AE%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82/
Επιπλέον έχεις πολύ καλές φωτογραφίες στο blog σου (πιστεύω ότι έχεις καταλάβει το πάθος μου με τις φωτό)….
Άγγελος
Eυχαριστώ για τα καλά σου λόγια . Και το «με Αφορμή» είναι αξιόλογο και σοβαρό blog , σας εύχομαι καλή δυναμη και καλό κουράγιο !
Ασχολούμαι και παρακολουθώ τα ελληνοτουρκικά εδώ πολλά χρόνια και προσπαθώ να δω τα πράγματα οσο το δυνατόν πιο σφαιρικά γίνεται. Όσο για τις φωτογρφίες έχω «κάποιες άκρες» Καποιο mail έχετε εδώ στο blog ; …. η είμαι εγω στραβάδι και δεν μπορώ να το δώ !
Σε.Μ.
Το mail είναι [email protected]. Όντως το έχουμε κάπως κρυφό. Βρίσκεται στη σελίδα είσοδος (κάτω από το λογότυπο). Να επικοινωνήσουμε για φωτογραφίες και ανταλλαγή απόψεων ή για κάποια συνεργασία.
Άγγελος
According to the international law (Montego Bay Convention for the Law of the Sea) the following provisions are valid:
PART II TERRITORIAL SEA AND CONTIGUOUS ZONE
SECTION 1. GENERAL PROVISIONS
Article 2 Legal status of the territorial sea, of the air space over the territorial sea and of its bed and subsoil
1. The sovereignty of a coastal State extends, beyond its land territory and internal waters and, in the case of an archipelagic State, its archipelagic waters, to an adjacent belt of sea, described as the territorial sea.
2. This sovereignty extends to the air space over the territorial sea as well as to its bed and subsoil.
3. The sovereignty over the territorial sea is exercised subject to this Convention and to other rules of international law.
SECTION 2. LIMITS OF THE TERRITORIAL SEA
Article 3 Breadth of the territorial sea
Every State has the right to establish the breadth of its territorial sea up to a limit not exceeding 12 nautical miles, measured from baselines determined in accordance with this Convention.
Article 4 Outer limit of the territorial sea
The outer limit of the territorial sea is the line every point of which is at a distance from the nearest point of the baseline equal to the breadth of the territorial sea.
All provisions of the international law provide Hellas the right to extend its territorial waters from 6 to 12 nautical miles.
The Hellenic governments always declare that the state preserves its right to extend its territorial sea from 6 to 12 miles and its airspace from 10 to 12 miles. By a Desicion of the Turkish national assembly Turkey has declared a threat of war (casus belli) in case Greece extends its territorial waters.
ΑΥΤΑ ΠΕΡΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΩΝ
Χαιρετίζω και αναγράφω και την ιστοσελίδα της Αντιεθνικιστικής Κίνησης
http://www.sitemaker.gr/antiethnikistik
Φίλτατε Νάσο
Βάλαμε την ιστοσελίδα της Αντιεθνικιστικής Κίνησης στα links του blog. Ευχαριστούμε πολύ.
Η συντακτική ομάδα
Ας τα διαβάσουμε λοιπόν:
«Every State has the right to establish the breadth of its territorial sea up to a limit not exceeding 12 nautical miles». Κάθε κράτος δικαιούται να ορίσει χωρικά ύδατα ΜΕΧΡΙ 12 μίλια. Ισχύει όσο ορίσει. Αν πει 12, είναι 12. Αν πει 6, είναι 6. Η Ελλάδα για το Αιγαίο έχει πει 6, άρα είναι 6. Δικαιούται να πει παραπάνω, αλλά επέλεξε μέχρι στιγμής να μην το πράξει.
«This sovereignty extends to the air space over the territorial sea as well as to its bed and subsoil». Κάθε κράτος έχει εναέριο χώρο ΙΣΟ με τα χωρικά του ύδατα. Ούτε παρακάτω ούτε παραπάνω. Η Ελλάδα στο Αιγαίο έχει χωρικά ύδατα 6 μίλια, άρα και εναέριο χώρο 6 μίλια. Ωστόσο ισχυρίζεται ότι ο εναέριος χώρος της είναι 10 μίλια. Ακριβώς σ’ αυτή την απόκλιση των 4 μιλίων γίνονται οι τουρκικές πτήσεις που η Ελλάδα αποκαλεί «παραβάσεις». Δεν υπάρχει άλλο κράτος στον κόσμο που να ισχυρίζεται ότι έχει εναέριο χώρο ευρύτερο των χωρικών του υδάτων.
Νά ‘σαι καλά που μας έστειλες τα πρωτότυπα κείμενα και μπορούμε να ελέγξουμε μόνοι μας τα «περί διεθνούς δικαίου και ανακριβειών».
Καλή η κίνησή σου. και η ανάλυσή σου πιστεύω οτι έχει βάση. Καλή και η επιλογή σου να μη κόψεις τα σχόλια του φασιτάκου satyrikon, ωστε να εκτεθεί κατα κάποιο τρόπο η γελοιότητά του. Η ρητορική τέτοιων ατόμων είναι πλέον ιδιαίτερα αναγνωρίσιμη.
Πάντως η δημιουργία ενός εθνικού εχθρού εσωτερικού ή εξωτερικού και η όλη προπαγάνδα που συνοδεύει μία τέτοια πολιτική επιλογή, εντείνει σίγουρα τις καταστάσεις που βιώνουμε καθημερινά, γιατί διαμορφώνει αντιλήψεις μέσω της έντονης πόλωσης που γεννά. Πόσο μάλλον όταν αυτή η πόλωση βασίζεται σε μία τέτοια αοριστία όπως η ιδέα του έθνους.
Η όλη αυτή ιστορία με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις λειτουργεί πολύ βολικά σε μία περίοδο οικονομικής αλλα και κοινωνικής-πολιτισμικής κρίσης. Ξαφνικά η προσοχή αρκετού κόσμου θα στραφεί σε κάτι τέτοιο, ενώ μάλλον θα έπρεπε να κοιτάει τι ακριβώς συμβαίνει γύρω του.
Πολύ πιθανός πάντως ένας πόλεμος, μάλλον προς τα εκεί πάνε τα πράγματα σε επίπεδο παγκόσμιο. Αυτό δε γίνεται άλλωστε όταν η δύναμη αμφισβητείται?
μου έδωσες κάποια πράγματα να σκεφτώ. συνέχισε
Καλησπέρα σας. Θα ήθελα να θέσω και γω ένα ερώτημα σχετικά με το κείμενο, λίγο προβοκατόρικο αλλά δεν πειράζει το πολύ πολύ να χαρακτηριστώ και εγώ κάπως…
Λοιπόν, αν η Άρχουσα Τάξη της Ελλάδας αποφάσιζε ένα πρωϊ να τραβήξει για τη γραμμή Μητσοτάκη, δηλαδή ΣυνΕκμετάλευση του Αιγαίου και των παραγώγων του, πια πιστεύετε θα ήταν η στάση της Τουρκίας ?
Επίσης, σχετικά με το σχόλιο για το πως αποφασίστηκε Διεθνώς τα 6 Ναυτικά μίλια να γίνουν 12, δεν αμφιβάλω προσωπικά ότι κάπως έτσι έγινε, όμως ο τρόπος που το «βλέπεις» και το σχολιάζεις μου δίνει την αίσθηση και την εντύπωση ότι Όλα είναι σχετικά και να μην τρελαινόμαστε αμάν και τόσο για τα 12 μίλια.
Βέβαια αν δούμε πιο σφαιρικά τα πράγματα και λίγο με Φιλοσοφική διάθεση «και τι δεν είναι σχετικό» στη ζωή και στο γίγνεσθαι…. Και έρχομαι τώρα εγώ ως γνήσιος απόγονος του Κολοκοτρώνη (δεν κάνω πλάκα), και κάνω την εξής ηλίθια αλλά Θεμιτή ερώτηση’ Γιατί όχι συνεκμετάλευση και στα παράλια της Μικράς Ασίας ? Επειδή από εκεί είναι χώμα και από εδώ Θάλασσα ?
Φίλε «αναγνώστη»
Επέτρεψε μου, αρχικά, να διαφωνήσω με την άποψή σου ότι το κείμενο μου για τα ελληνοτουρκικά ήταν «λίγο προβοκατόρικο». Δεν ήταν καθόλου. Αλλά σε θέματα «εθνικά» υπάρχει μια μερίδα του πληθυσμού για την οποία ακόμα και η παραμικρή κριτική θεωρείται από ανοσιούργημα μέχρι «μη-επιτρεπτή». Αλλά αυτό είναι το προβληματικό. Ενώ γενικά πολλοί καλοπροαίρετοι άνθρωποι είναι πάντοτε έτοιμοι να κάνουν κριτική επί παντός του επιστητού (και καλά κάνουν, το δικαίωμα στην κριτική είναι ιερό) στα «εθνικά» παραλύουν. Ωστόσο τα «εθνικά» επηρεάζουν τις ζωές μας περισσότερο από οτιδήποτε άλλο: τις πολεμικές δαπάνες εμείς τις πληρώνουμε, οι βιομήχανοι με τις τόσες φοροαπαλλαγές δεν πληρώνουν τίποτα ενώ τα παιδία τους σπάνια πάνε ακόμα και φαντάροι. Επιπλέον κάποια στιγμή ενδεχομένως να κληθούμε να πληρώσουμε ακόμα και με αίμα, εμείς ή τα παιδιά μας. Επομένως σε αυτά τα ζητήματα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα κριτικοί.
Στο ζήτημα των 12 μιλίων και της «ρεαλιστικής πολιτικής» ετοιμάζω ένα άρθρο που θα το ανεβάσω στο blog σε 10-15 μέρες. Μέχρι τότε λίγη υπομονή…
Τώρα όσον αφορά το πρώτο σου ερώτημα, «συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και των παραγώγων του». Δεν είναι μόνο ο Μητσοτάκης. Πολλοί Έλληνες πολιτικοί από όλο το πολιτικό φάσμα (πλην της ακροδεξιάς φυσικά) έχουν κατά καιρούς προβάλλει τέτοιες απόψεις (διάβαζε και ένα άρθρο του Σ. Μάνου στην Καθημερινή). Το ίδιο συμβαίνει και στην Τουρκία, ο πιο γνωστός Τούρκος με παρόμοιες απόψεις είναι ο Μεχμέτ Αλί Μπιράντ, διευθυντής του CNN Turk. Προς μια τέτοια κατεύθυνση είναι οι «φιλίες» Καραμανλή-Ερντογάν αλλά και βουλευτών και διπλωματών και από τις δυο χώρες. Αρχικά φαίνεται προφανές και εντελώς ορθολογικό: αφού οι δυο πλευρές με τις απαιτήσεις τους το μόνο που κάνουν είναι να εξαντλούνται οικονομικά σε δυσβάστακτες πολεμικές δαπάνες και ταυτόχρονα να απειλείται διαρκώς πόλεμος, ας καθίσουν σ’ ένα τραπέζι «να τα βρουν». Να κάνουν μια «δίκαια μοιρασιά» του Αιγαίου να τελειώνουμε. Αλλά εάν είναι τόσο λογικό, γιατί δεν το έχουν κάνει μέχρι τώρα;
Όταν αποτυγχάνουν οι διαπραγματεύσεις και τα διάφορα «μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης», η κάθε πλευρά κατηγορεί την άλλη ως υπεύθυνη. Πρόκειται για φτηνή κρατική προπαγάνδα, η πραγματικότητα είναι εξαιρετικά απλή:
Πρόκειται για δυο καπιταλιστικές χώρες που ανταγωνίζονται για το θαλάσσιο έλεγχο και για τα κέρδη που θα φέρουν τα ενδεχόμενα κοιτάσματα πετρελαίου του Αιγαίου. Και για τους καπιταλιστές το κέρδος είναι ο Μωυσής και όλοι οι προφήτες! Η έννοια «δίκαια μοιρασιά» είναι εξαιρετικά ασαφής. Για κάποιους είναι 90% η μια πλευρά και 10% η άλλη, για άλλους 70% έναντι 30%, και για «ρεαλιστές» της ελληνικής πλευράς 55%-60% το πολύ για την ελληνική πλευρά. Ακόμα και αν ένα κομμάτι του πολιτικού κατεστημένου (όπως ο Μητσοτάκης ή ο Πάγκαλος, το λέω παραδειγματικά δεν σημαίνει ότι όντως συμβαίνει) είναι διατεθειμένοι να συμβιβαστούν στο τελευταίο ποσοστό, θα υπάρχει πάντοτε ένα άλλο κομμάτι που θα το θεωρήσει προδοσία των συμφερόντων των ελλήνων καπιταλιστών. Το ίδιο συμβαίνει και στην τουρκική πλευρά και έτσι αναπαράγεται το αδιέξοδο όλες αυτές τις δεκαετίες.
Όσον αφορά το τελευταίο σου ερώτημα για «συνεκμετάλλευση των μικρασιατικών παραλίων». Εγώ θα πρότεινα κάτι πιο προωθημένο αλλά και εξαιρετικά απλό: το Αιγαίο να το εκμεταλλεύονται και οι δυο λαοί, να είναι ανοιχτό σε όλους τους λαούς και εντελώς αποστρατικοποιημένο και από τις δυο πλευρές του.
Σου φαίνεται αυτό μη-ρεαλιστικό; Ουτοπικό;
Πρόσεχε, γιατί η λογική του ρεαλισμού είναι αμείλικτη: είναι απολύτως ρεαλιστικό τις πολεμικές δαπάνες να τις πληρώνουν μόνο οι εργαζόμενοι όπως επίσης αυτοί να είναι που θα πολεμήσουν για τα συμφέροντά των πλουσίων. Γιατί ρεαλιστικό σημαίνει ταξικά ρεαλιστικό, δεν υπάρχει άλλου είδους ρεαλισμός.
Ας γίνουμε λοιπόν και εμείς ταξικά ρεαλιστές: δεν θέλουμε εμείς πάντοτε να πληρώνουμε τους επικίνδυνους και άπληστους ανταγωνισμούς των καπιταλιστών. Δεν θέλουμε να είμαστε τα κορόιδα που πιστεύουν σε παραμύθια της Χαλιμάς. Ας παρέμβουμε ενάντια στον πολεμοκάπηλο εθνικισμό που συνθλίβει το βιοτικό μας επίπεδο και απειλεί τις ζωές μας.
Άγγελος Κ
Αν κατάλαβα καλά ο ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός οφείλεται στην αντιπαράθεση για το ποιός θα ελέγξει τα πετραίλαια του Αιγαίου και κατ’ επέκταση τα περάσματα της θάλασσας αυτής; Οh please! που λένε και οι βρετανοί. Όσον αφορά το πετρέλαιο, στην καλύτερη περίπτωση να υπάρχουν μερικές δεκάδες εκατομμύρια βαρέλια (γιατί δεν τπάρχουν ασφαλείς και επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες), η άντληση του οποίου και υψηλό κόστος θα έχει ( το κόστος άντλησης του θαλάσσιου πετρελαίου είναι κατά πολύ υψηλότερο από αυτό της στεριάς και μάλιστα αυτό που είναι σε μεγάλο βάθος όπως στο Αιγαίο) και καταστροφικές περιβαλοντολογικές συνέπειες, σε μία έντονα τουριστική περιοχή και για τις δύο χώρες. Από όποια σκοπιά και να το δει κανείς τα οφέλη της εκμετάλλευσης του όποιου πετρελαίου στο Αιγαίο υπολέιπονται κατά πολύ από αυτά της τουριστικής εκμετάλλευσης και αν συνυπολογίσει εδώ κανείς το κόστος των πολεμικών εξοπλισμών που δαπανά η κάθε χώρα ετήσια για να εξασφαλίσει υποτίθεται αυτά τα κοιτάσματα τότε δεν τίθεται θέμα σύγκρισης και επιλογής. Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά τον έλεγχο του πελάγους. Καμία χώρα δεν μπορεί να ελέγξει πλήρως το Αιγαίο. Υπάρχουν διεθνής συμβάσεις που εξασφαλίζουν διεθνή χωρικά ύδατα για την απρόσκοπτη διεξαγωγή του παγκόσμιου ναυτικού εμπορίου και καμία χώρα δεν μπορεί να τα αμφισβιτήσει και τι νόημα θα είχε άλλωστε, δεν είμαστε στον 16ο αιώνα όπου μία ναυτική δύναμη, με τη δύναμη των όπλων καταλαμβάνει μία θάλασσα και εισπράτει φόρο υποτελείας από όσους επιθυμούν να τη χρησιμοποιήσουν.
Η αναζήτηση άμεσων οικονομικών αιτιών που καθορίζουν άμεσα κάθε πολιτική επιλογή λέγεται vulgar materialism. Άραγε ποιές είναι οι οικονομικές αιτίες που επιβάλουν την επιθετική πολιτική του ελληνικού κράτους απέναντι στη Δημοκρατία της Μακεδονίας; Το αντιθετο μάλλον συμβαίνει, η επιθετική αυτή πολιτική δημιουργεί προσκώματα στο ελληνικό κεφάλαιο στην προσπάθεια να εκμεταλευτεί αυτή τη χώρα. Ο «οικονομισμός» σου αυτός σε οδηγεί να διαστρεβλώνεις ελαφρά και τα γεγονότα. Δεν «παραβιάζουν» μόνο την περιοχή των τεσσάρων μιλίων που υπερβαίνει τα 6 μίλια των χωρικών υδάτων της Ελλάδας οι τούρκοι. Οι πτήσεις πάνω από νησιά όπως το Αγαθονήσι αλλά και άλλα είναι η απόδειξη αυτού. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως η Τουρκία είναι η επιτιθέμενη και άρα η άδική, στη συγκεκριμένη περίπτωση (τυχαινει να γνωριζω από κοντινό μου πρόσωπο πως το ελληνικό ναυτικό συνεχώς παραβιάζει τα τουρκικά χωρικά ύδατα). όπως για παράδειγμα η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ δεν μας οδήγησε στο συμπέρασμα πως ο ιαπωνικός ιμπεριαλισμός ήταν ο επιτιθέμενος και ο αμερικανικός ο αμυνόμενος. Ήταν μία αντιδραστική σύγκρουση και από τις δύο πλευρές, ενώ το ποίος άρχισε τη σύγκρουση δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, το ίδιο συμβαίνει και με την ελληνοτουρκική. Δεν χρειάζεται να καταδειχτεί ποιός είχε δικίο στη τάδε «παραβίαση» για να αντιπαρατεθείς τον ελληνικό εθνικισμό. Άλλωστε όποιος έχει δεύτερες σκέψεις για το κατά πόσο είναι σωστή η είπισημη ελληνική αφήγηση περι επιτιθέμενης Τουρκίας και αμυνόμενης Ελλάδας, σημαίνει πως δεν είναι υπό την επήρεια της ιδεολογίας του εθνικισμού και άρα δεν χρειάζονται ιδιαίτερη προσπάθεια να πεισθεί. Όσοι όμως είναι υπό την επήρεια αυτής της ιδεολγίας, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα πεισθούν με επιχειρήματα περί δικαίων ή αδίκων με βάση τις διεθνείς συμβάσεις. Πάντοτε θα βρίσκουν μία δικαιολογία για να υπερασπισθούν τον ελληνικό εθνικισμό (πχ οι τούρκοι εξοπλίζονται συνεχώς, μας υπονομέυουν στη Θράκη, θέλουν τα νησιά κλπ)…
Αγαπητή Πουλχερία
Κατ’ αρχήν χαίρομαι που υπάρχει συμφωνία ως προς την κοινή ματιά μας κατά του εθνικισμού. Αυτό το θεωρώ, σε αυτούς τους καιρούς, σημαντικότερο όλων.
Ωστόσο δεν μπορώ πραγματικά να κατανοήσω τις ενστάσεις σου. Μου προσάπτεις vulgar materialism (χυδαίο υλισμό) και «οικονομισμό». Αλλά αυτή τη μομφή θα πρέπει να την προσάψεις προς τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές του Αιγαίου. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία, στέλνουν κάθε τόσο σε «αμφισβητούμενες» περιοχές του Αιγαίου «ερευνητικά» πλοία για «γεωλογικές έρευνες». Πολιτικοί και από τις δυο μεριές αμφισβητούν τα δικαιώματα κάθε πλευράς να εκμεταλλευτεί τα ενδεχόμενα πετρέλαια (η σχετική αρθρογραφία είναι απειράριθμη), ενώ άλλοι, συμβιβαστικότεροι, προτείνουν συνεκμετάλλευση. Στο ΝΑΤΟ και τα διεθνή φόρα, πρωθυπουργοί και υπουργοί των δυο χωρών, αλληλοκατηγορούνται για τον εναέριο χώρο του Αιγαίου και την έκταση της υφαλοκρηπίδας. Επομένως δεν είμαι εγώ (ή όποιος άλλος) που βλέπουν τους ανταγωνισμούς των δυο χωρών κάτω από αυτό το πρίσμα: κατά κύριο λόγο έτσι τους βλέπουν οι ίδιες οι άρχουσες τάξεις των δυο χωρών.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι στις διαμάχες και τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες η ιδεολογία παίζει σοβαρό και (σχετικά) αυτόνομο ρόλο. Οι εξορμήσεις της κυβέρνησης Μπους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, εκτός από τον έλεγχο του πετρελαίου, είχαν και μεγάλη δόση ιδεοληψιών. Ωστόσο ιδεολογία στο κενό δεν υφίσταται: η βάση της ιδεολογίας στον καπιταλισμό είναι τα οικονομικά συμφέροντα. Στους ελληνοτουρκικούς ανταγωνισμούς αυτό είναι ξεκάθαρο: και οι δυο χώρες ανταγωνίζονται κυρίως οικονομικά και δευτερευόντως ιδεολογικά. Γι΄ αυτό και οι δυο επικαλούνται το «διεθνές δίκαιο» κυρίως.
Γράφεις ότι η «επιθετική πολιτική του ελληνικού κράτους απέναντι στη Δημοκρατία της Μακεδονίας […]δημιουργεί προσκόμματα στο ελληνικό κεφάλαιο στην προσπάθεια να εκμεταλλευτεί αυτή τη χώρα». Δεν συμφωνούν τα οικονομικά στοιχεία μαζί σου. Χάρις σε αυτήν την επιθετικότητα το ελληνικό κεφάλαιο έχει μετατρέψει τη Δημοκρατία της Μακεδονίας σε οικονομική του ενδοχώρα.
Προφανώς και τα τουρκικά αεροσκάφη «δεν «παραβιάζουν» μόνο την περιοχή των τεσσάρων μιλίων που υπερβαίνει τα 6 μίλια των χωρικών υδάτων της Ελλάδας». Στο κείμενό μου, αλλά και στη συζήτηση που γίνεται στα σχόλια, είναι σαφές ότι υποστηρίζω ότι και οι δυο πλευρές είναι ταυτόχρονα «αμυνόμενες» και «επιτιθέμενες» . Δεν υπάρχει μαζί σου διαφωνία ως προς αυτό.
Και ασφαλώς συμφωνώ μαζί σου στο ότι όσοι βρίσκονται υπό την επιρροή του εθνικισμού «δεν θα πεισθούν με επιχειρήματα περί δικαίων ή αδίκων με βάση τις διεθνείς συμβάσεις». Ωστόσο, έχει τη σημασία του όταν η Αθήνα επικαλείται το «διεθνές δίκαιο» και την ίδια στιγμή το καταπατά. Αλλά με το κείμενό μου ήθελα να καταδείξω και τη λειτουργία αυτού του «διεθνούς δικαίου», την όχι και τόσο αθώα πλευρά του(όπως έχω ξαναπεί ετοιμάζω ένα κείμενο επ’ αυτού που θα δημοσιευθεί σύντομα).
Άγγελος Κ
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Πρέπει να είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις ποιά είναι τα πραγματικά οικονομικά συμφέροντα από τις ιδεολογικές αφηγήσεις που η κάθε άρχουσα τάξη δημιουργεί για να νομιμοποιήσει την πολιτική της στο λαό. Το πετρέλαιο του Αιγαίου μάλλον εντάσεται στη δεύτερη κατηγορία. Μέχρι στιγμής καμία μελέτη δεν υπάρχει που να υποστηρίζει πως υπάρχει αρκετό πετρέλαιο, οικονομικά εξορύξιμο που η εκμετάλευσή του να δικαιολογεί το κόστος των περιβαλοντικών συνεπειών. Από όσο ξέρω κανένας δεν υποστηρίζει πως το Αιγαίο είναι κάτι σαν τη Σαουδική Αραβία. Ενδεχομένως υπάρχουν κάποια κοιτάσματα, γεγονός που η κάθε άρχουσα τάξη το χρησιμοποιεί διπλά: από τη μία ως ένα επιπλέον πεδίο διεκδικησης και από την άλλλη και κυρίως ως ιδεολογικό εργαλείο πρόσδεσης στον ελληνικό πχ εθνικισμό, με επιχειρήματα του τύπου: η Τουρκία μας εμποδίζει να εκμεταλευτούμε τα κοιτάσματα στο Αιγαίο κάτι που θα έκανε τη χώρα μας πλούσια, ο΄ποτε υπάρχει ένας άμεσος λόγος ανταγωνισμού (σχηματικά βέβαια). Αυτή είναι η προπαγάνδα διαφόρων ακροδεξιών που φαντασιώνονται την Ελλάδα να κυριαρχεί στον ΟΠΕΚ κλπ κλπ.
Το ζήτημα της σχέσης ιδεολογίας και οικονομικής βάσης είναι περισσότερο σοβαρό και ταλαιπωρεί τον μαρξισμό ανέκαθεν. Εκεί βρίσκεται ο οικονομισμός και ο χυδαίος υλισμός σου, στο γεγονός πως αναζητάς άμεσες οικονομικές αιτίες για να εξηγήσεις το κάθε πολιτικό γεγονός με αποτέλεσμα να οδηγέισαι σε αφελή επιχειρήματα περί πετρελαίου στο Αιγαίο. Επίσης αν κατάλαβα καλά υποστηρίζεις πως η επιθετική πολιτική του ελληνικού κράτους απέναντι στη Μακεδονία είναι αυτή που επέτρεψε στο ελληνικό κεφάλαιο να διεισδύσει στη χώρα αυτή (γιατί άραγε φοβήθηκαν;); Give us a break. Η διείσδυση πραγματοποιήθηκε κυρίως την περίοδο της ύφεσης της αντιπαράθεσης ανάμεσα στις δύο χώρες, την περίοδο της ενδιάμεσης συμφωνίας. Πέρυσι το καλοκαίρι όπου υπήρξε η όξυνση με το βέτο της Ελλάδας είχαμε μέχρι μποϋκοτάζ ελληνικών προϊόντων στα Σκόπια, ενώ μία σειρά επιχειρηματίες ανέφεραν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, στο νέο κλίμα όξυνσης. Είναι πραγματικά αστείο να υποστηρίζεις πως υπάρχουν άμεσες οικονομικές αιτίες πίσω από την πολιτική της Ελλάδας απέναντι στη Μακεδονία. Ίσα ίσα, που ακόμα και διάφοροι φιλελεύθεροι αστοί και κυρίως ξένοι διπλωμάτες, δυσκολεύονται να κατανοήσουν πως είναι δυνατόν η Ελλάδα να σπαταλάει πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο και κύρος στους διεθνής οργανισμούς, για να εξασφαλίσει μία ανοησια όπως το όνομα, αντι να προωθεί την απρόσκοπτη διείσδυση του ελληνικού κεφαλαίου στη χώρα αυτή. Ακριβώς το μεγαλύτερο μέρος του αστικού πολιτικού προσωπικού το έχει κατανοήσει αυτό και γι αυτό προσπάθησε να προωθήσει μία πιο «μετριοπαθή» στάση αναφορικά με το όνομα από ότι στο παρελθόν με τα εμπάργκο και τις απειλές πολέμου. Να όμως που οι διάφοροι ιδεολογικοί μηχανισμοί δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη νέα γραμμη,με αποτέλεσμα να κινητοποιούνται και να δημιουργούν προβλήματα στην κυβέρνηση ούτος ώστε να πιέζεται (και να υποχωρεί) από τα δεξια.
Αυτονομία λοιπόν της ιδεολογίας από την οικονομία (τη βάση με μαρξιστικούς όρους), σημαίνει πως η πρώτη καθορίζεται από τη δεύτερη μόνο σε τελική ανάλυση (και αυτή η τελική ανάλυση μπορεί να μην έρθει ποτέ) και όχι γραμμικά και άμεσα κάθε στιγμή. Από την άλλη η ιδεολογία διαθέτει υλικότητα, από τη στιγμή που είναι ενσαρκωμένη από τους διάφορους θεσμούς και δομές, την κοινωνία των πολιτών (που ελέγχεται από το κράτος βέβαια) και παράγει υλικά αποτελέσματα από μόνη της χωρίς την άμεση διαμεσολάβηση της οικονομίας. Η οικονομία από μόνη της δεν διαθέτει κάποια ουσία που να αντανακλάται στο επίπεδο της πολιτικής και της ιδεολογίας γραμμικά. Λειτουργεί ως το υπόβαθρο που θέτει όρια και διαμορφώνει ορισμένες δυναμικές στους πολιτικούς παράγοντες (τάξεις, κράτος κλπ), μέχρι εκεί. Η πολιτική και η ιδεολογία διαθέτουν διευρυμένη αυτονομία, για αυτό και ο Μαρξ μπορούσε να υποστηρίζει πως μία σειρά στοιχεία του εποικοδομήματος επιβιώνουν για πολύ καιρό αφότου έχουν εξαφανιστεί οι οικονομικές προϋποθέσεις που τα κατέστησαν δυνατά. Μεγάλη συζήτηση όμως και βαριέμαι να την κάνω εδώ. Θα ήσουν περισσότερο πειστικός πάντως αν ανεφερες ως υπόβαθρο του ελληνοτουρκικού αναταγωνισμού, τον ευρύτερο γεωστρατηγικό ανατγωνισμό των δύο χωρών στην περιοχή, την ιστορική συγκρότηση και εξέλιξη των δύο εθνικισμών, τους διάφορους «εσωτερικούς λόγους» (ταξική πάλη) που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής κάθε χώρας και άλλα πολλά. Τέλος η εθνικιστική ιδεολογία, που δεν αφορά μόνο την ακροδεξιά μειοψηφία, αφορά την μεγάλη πλειοψηφία των ελλήνων (και της αριστεράς) δεν αντιμετωπίζεται με το να καταδείξεις την ανορθολογικότητά της, αλλά αυτό είναι ακόμα πιο μεγάλη συζήτηση.
Μπράβο για το πολύ καλό άρθρο σας.Η θάλασσα του Αιγαίου θα έπρεπε να γίνει γέφυρα φιλίας και συνεργασίας για τους δυο λαούς.Επιπλέον είμαι της «τρελής» άποψης ότι μια χαρά θα μπορούσαμε εκτός από στάση πληρωμών και έξοδο από ευρώ και ΕΕ να συνασπιστούμε με τους Τούρκους,ξεπερνώντας τους κοντόφθαλμους εθνικισμούς μας και να δούμε άμεσα τα κοινά μας συμφέροντα,αφού μας ενώνουν πολύ περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν,(αν μας χωρίζει κάτι άλλο εκτός από τα καπιταλιστικά συμφέροντα;).Πότε όμως θα ξεβολευτεί η συστημική Αριστερά για να δει τ’αυτονόητα;